Odrodzenie - przedstawiciele Odrodzenia w Polsce i Europie
Przedstawiciele polskiego odrodzenia
- Mikołaj Kopernik, teoria heliocentryczna, dzieło „O obrotach sfer niebieskich”,
- Andrzej Frycz Modrzewski, dzieło „O poprawie Rzeczypospolitej”,
- Jan Kochanowski, „Odprawa posłów greckich”,
- Mikołaj Rej z Nagłowic, „ojciec literatury polskiej”, autor słów: „A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają”
Przedstawiciele odrodzenia w Europie
- Galileusz, wybitny matematyk, myśliciel,
- Giordano Bruno, myśliciel,
- Leonardo da Vinci, „Mona Lisa”, „Ostatnia Wieczerza”,
- Rafael Santi, „Adam i Ewa w raju”
- Michał Anioł, „Dawid”, kopuła Bazyliki św. Piotra,
- Erazm z Rotterdamu, „Pochwała głupoty”,
Odrodzenie (renesans)
Z fran. Renaissance . jako nazwy epoki użyto tego terminu dopiero w XVIII wieku we Francji - początkowo dla określenia zapożyczeń i wzorów włoskich w sztuce francuskiej. Jako termin historycznoliteracki służył początkowo dla określenia czasów panowania Franciszka I, kiedy nastąpiło "odrodzenie literatury dotąd lekceważonej". W tym znaczenie określenie to zostało przyjęte przez naukę niemiecką i upowszechnione dzięki fundamentalnemu dziełu J. Burckhardta - "Kultura odrodzenia we Włoszech" (1860). Według niego odrodzenie miało być początkiem ery nowożytnej - przeciwstawionej epoce "Wieków średnich". Koncepcja ta wywarła wiele sporów i polemik.
W kulturze renesansu ogromną rolę odegrało odrodzenie i przyswojenie kultury antycznej. W epoce tej dochodziły do głosu różne prądy umysłowe i religie, najważniejsze z nich to reformacja i humanizm.
Humanizm
Oznacza prąd poszukujący i rozwijający tradycję starożytnej wiedzy o człowieku zawartej w filozofii i literaturze. Najwcześniej pojawiło się hasło huamnitas - człowieczeństwo, ludzkość w znaczeniu greckiego paideia - wykształcenie i ćwiczenie w sztukach pięknych. Humanitas było określeniem ludzkiej sprawności i zdolności twórczej; Petrarka sądził, że do poznania natury ludzkiej można dojść drogą zrozumienia przeżyć wewnętrznych. W wieku XV rozwinęły się systematyczne studia nad kulturą grecką i rzymską jako odrębna dyscyplina, już autonomiczna i niezależna od teologii.