Bariery w komunikacji międzyludzkiej

Komunikowanie, porozumienie się międzyludzkie. Komunikowanie jest procesem złożonym - przekazywaniem wiadomości pomiędzy ludźmi i wśród ludzi - za pośrednictwem symboli, którymi są słowa, sygnały pozawerbalne (np. wyraz twarzy, pozawerbalne dźwięki mowy, ruchy ciała, gesty). Wiadomość przekazywana przez nadawcę podlega zakodowaniu, a z kolei kanałem (wzrok, słuch, węch) dociera do odbiorcy, który ją przyjmuje i odkodowuje
Celem komunikacji społecznej jest kształtowanie, modyfikacja lub zmiana wiedzy, postaw i zachowań zgodnie z interesami i wartościami odziałujących na siebie nadawców i odbiorców. Model komunikacji społecznej składa się z kilku elementów: nadawca – komunikat – kanał (np. powietrze, papier, obraz) – odbiorca – sprężenie zwrotne (reakcja odbiorcy na komunikat nadawcy).
Ustalone zasady artykulacji są zabezpieczane przez tradycję i opisy gramatyczne. Język jest narzędziem porozumiewania się, przekazywania informacji o potrzebach, stanach emocjonalnych, wrażeniach i odczuciach oraz innych bytach i zjawiskach, w formie komunikatu pozwalającego się porozumieć nadawcy z odbiorcą. Język jest narzędziem opisywania świata i siebie, ustalania prawdy - poznania, projektowania przyszłości i przechowywania informacji o przeszłości. Jest tworzywem świadomości i jej wyrażeniem - sposobem ujęcia i rozwoju myśli. Język jest tworzywem informacji, kultury i sztuki. Możność porozumiewania się za pomocą danego języka jest zależna od stopnia wtajemniczenia w znaczenie kodów tych, z którymi pragniemy się porozumieć, lub którzy pragną się porozumieć z nami za pomocą danego typu języka. Poprzez to język może służyć nie tylko ujawnianiu, ale także utajnianiu pewnych informacji przed innymi (metodą utajniania jest takie zakodowanie znaczeń, by było ono zrozumiane tylko przez ściśle określonego adresata komunikatu językowego. Z takim zjawiskiem mamy do czynienia np. w grupach przestępczych - żargon, lub spełniających tajne misje - szyfr).

Już na samym początku, gdy nadawca wypowiada komunikat, może się okazać, że nie jest on zgodny z jego intencjami, inaczej – nieodpowiedni dobór słów i intonacji może spowodować nadanie komunikatu zupełnie innego niż zamierzony. Nie każdy wypowiedziany komunikat dociera do odbiorcy.
Zawsze, gdzie występuje czynnik ludzki możliwe są potknięcia, pomyłki, ale jest to również czynnik, który może nas pozytywnie zaskoczyć.
Ogół wewnętrznych barier komunikacyjnych można ująć w cztery grupy:
1. Osądzanie.
Tworzy bariery polegające na narzucaniu własnych wartości innym osobom oraz wskazywaniu rozwiązań cudzych problemów bez uwzględniania racji osób, których problemy te dotyczą. Powoduje zaniżenie samooceny, wycofywanie się, bierność, strach, małą aktywność a czasem znudzenie, zniechęcenie, bunt, chęć odwetu lub) ucieczkę.
Osoba tworząca bariery komunikacyjne poprzez osądzanie zazwyczaj:
krytykuje -obraża ,orzeka,oskarża,przezywa,ośmiesza, drwi ,przeprowadza śledztwo, przesłuchuje ogranicza wolność mówienia,
powoduje, że druga osoba traci spojrzenie na swój problem.

2. Decydowanie za innych.
Decydując za innych pozbawiamy ich samodzielnego podejmowania decyzji i w ten sposób doprowadzamy do uległości, uzależnienia, wywołania poczucia winy, albo do oporu ze strony dziecka.
Nawet, jeśli jest - to podyktowane naszą troską lub chęcią pomocy, zawsze w takich sytuacjach wywołujemy odczucia, ze wartości i problemy innych osób są dla nas mało ważne.
W konsekwencji doprowadza to do ograniczenia otwartości i szczerości naszego rozmówcy. Dziecko lub osoba czują się niedowartościowane i nieudaczne.Osoba tworząca bariery komunikacyjne poprzez decydowanie za innych zazwyczaj: rozkazuje,zakazuje,grozi,moralizuje,przypomina o obowiązkach ,odwołuje się do logiki ,daje gotowe rozwiązania-rady

3.Uciekanie od cudzych problemów.
Uciekanie od cudzych problemów tworzy bariery komunikacyjne wówczas, gdy nic przejawiamy chęci słuchania drugiej osoby, nie chcemy wziąć pod uwagę ani jej uczuć, ani jej zmartwień, gdy tymczasem ta osoba często oczekuje od nas wyłącznie poświęcenia jej odrobiny czasu. U dziecka wzmacnia postawę, że lepiej schodzić z drogi, omijać problemy, niż je pokonywać, rozwiązywać.
Osoba tworząca bariery komunikacyjne poprzez uciekanie od cudzych problemów zazwyczaj: Pełni funkcję biernego doradcy,Odchodzi od tematu ,Logicznie argumentuje ,Współczuje,Pociesza ,Odwraca uwagę ,Wycofuje się
4.Blokady językowe
Mogą, być w stosowane w sposób świadomy, w celu obniżenia poczucia wartości rozmówcy, lub nieświadomie: Wtrąca do rozmowy wypowiedzi w językach obcych. , Stosuje umowne kody lub szyfry, znane tylko wybranym osobom w grupie., Stosuje tzw. „zabójcze frazesy" w dyskusji


Umiejętności porozumiewania się można się nauczyć. Powstaje pytanie, jak mam sformułować komunikat, by był właściwy i nie hamował rozwoju, ani chęci komunikowania się. Najwłaściwszy jest styl tzw. „wspierający, wczuwający się, rozumiejący". Trzeba rozumieć dziecko, wyrazić gotowość niesienia pomocy, nie bagatelizować problemu. Należy przy tym uważać by nie popaść w styl „opiekuńczy" bo wtedy wyręczamy dziecko, zagłaskujemy - czuje się ono bezpieczne, ale uzależnione.