Barok- powtórzenie

POLSKI BAROK

1.Barok- jest to epoka historii i kultury, mająca swój początek od poł. 16w. do końca 18w. (w Polsce do poł.18w.). Obejmował all przejawy działalności literackiej, artystycznej a także architekturę i filozofię.
2.Kontreformacja- Nurt zmierzający do odnowy kościoła przeciwko powstaniu Protestantyzmu. Reakcją kościoła był sobór w Trydęcie (1545-1563)Który usiłował wprowadzić porządek w kwestiach wiary.
3.Sarmatyzm- prąd kulturowy stworzony przez polską szlachtę
4.Vanitas- motyw poezji barokowej, marność…
5.Jezuici- główni szermierze kontrreformacji, zakon założony w 1534r., założyli sieć szkół nazywanych kolegiami.
6.Koncept- główny prąd w poezji baroku, cechuje się dążeniem do nieustannego zadziwiania, zaszokowania czytelnika.
Koncept to wyszukany, oryginalny i niespodziewany pomysł.
7.Marinizm- styl poetycki często stosowany w literaturze barokowej. Charakteryzowała goefektowna forma utworu, nadużywanie metafor oraz różnorodne chwyty stylistyczne np. anafory, paradoksy, hiperbole.
8.Makaronizm- wplatanie wyrazów obcego pochodzenia w tekst

1.Oksymoron- epitet sprzeczny np. ciepły lód
2.Przerzutnia- urwanie zdania i przeniesie z jednego wersu do drugiego
3.Antyteza- dwie tezy wzajemnie sobie przeciwne
4.Kontrast- sprzeczność, przeciwieństwo
5.Apostrofa- zwrot do kogoś lub czegoś
6.Anafora- rozpoczęcie wersu od tego samego wyrazu
7.Peryfraza- omówienie, zastąpienie 1 wyrazu innym długim
8.Pyt.Retorycznie- pytanie na które sami sobie odpowiadamy, nie oczekujemy odpowiedzi
9.Inwersja- szyk przestawny
10.Elipsa składniowa- wypowiedzenie pozbawione osobowej formy czasownika
11.Paradoks- coś niemożliwego, sprzecznego z ogólnie przyjętymi zasadami


1.Dwa wzorce kultury barokowej.
a) dworska- J. A. Morsztyn „O miłości” i D. Naborowski „Krótkość żywota”
b) sarmacka- W. Potocki „Wojna Hocimska” i J. Ch. Pasek „Pamiętniki”

2.Nurty poezji barokowej.
a) metafizyczny- D. Naborowski „Krótkość żywota”
b) kosmopolityczny- J.A. Morsztyn „Poezja światowej rozkoszy”
c) sarmacki- W. Potocki „Wojna Hocimska”

3.Barokowa wizja :
a) człowiek- słaby, bezsilny, marny, podporządkowany Bogu, bezradny
b) Bóg- surowy, doskonały, jedyny, sprawiedliwy, odległy od człowieka
c) świat- skąp likowany, chaotyczny, nieprzyjazny człowiekowi, niepokój

4.Cechy baroku- bogactwo środków
- oryginalność
- patos
- ruch
- kontrast
- dynamika

5. Pozytywne cechy Sarmaty:
- wytrwale bronił przywilejów i swobód szlacheckich,
- stał na straży tradycji i przestrzegał obyczajów
- był niechętny wyjazdom zagranicznym;
- brał aktywny udział w sejmikach, sejmach i rokoszach, ale nie chciał dopuścić do żadnych zmian
- był dobrym oratorem mimo miernego wykształcenia w jezuickich kolegiach,
- kontynuatorem rycerskich obyczajów: Bóg, honor, ojczyzna
- dobrym gospodarzem,
- był przekonany, że wolność szlachecka i wiara katolicka są doskonałe, a jedynym ich obrońcą jest szlachcic- Sarmata

Negatywne cechy sarmatyzmu:
- lubowanie się w zabawach, biesiadach i uroczystościach z różnych okazji;
- wygłaszanie uroczystych przemówień; cenienie sobie wysoko sztuki krasomówczej;
- zamiłowanie do przepychu, wystawności i rozrzutności;
- częste pojedynki; przesadne dbanie o własny honor
- religijność czysto zewnętrzna, dewocyjna pobożność
- wiara w zabobony, czary i cuda oraz brak zamiłowania do wiedzy.