DOS - podstawowe informacje
DOS (ang. Disk Operating System), dyskowy system operacyjny – rodzina systemów operacyjnych, często utożsamiana z najstarszym systemem operacyjnym komputerów IBM-PC i zgodnych, który powstał ok. 1980 roku.
System DOS nadal jest używany na komputerach PC niewymagających zaawansowanych rozwiązań informatycznych, np. w księgowości. System pracuje w trybie znakowym, ale o ile karta graficzna na to pozwala, mogą być na nim uruchamiane programy pracujące w trybie graficznym. Istnieją także nakładki graficzne na DOS, np. dla MS-DOS są to DOSShell (od wersji 5.0) i OpenGEM; taką nakładką na DOS dającą środowisko graficzne były pierwsze wersje Microsoft Windows.
DOS jest systemem jednozadaniowym i jednoużytkownikowym. W przeciwieństwie do systemów uniksowych, nie był tworzony z myślą o pracy w sieci, lecz jako system przeznaczony dla indywidualnych użytkowników w domu lub w biurze pracujących na komputerach wykonujących zadania niewykraczające poza możliwości pojedynczej maszyny. DOS nie ma wbudowanych mechanizmów zarządzania pamięcią ani ochrony pamięci – z tego względu nie jest systemem bezpiecznym dla danych i procesów.
Programy DOS-owe mogą być uruchamiane w systemie Windows czy Linux (multiplatformowy DOSBox lub DOSemu spod Linuksa). DOSemu jest tylko maszyną wirtualną i do działania wymaga którejś z wersji DOS-a. Istnieją obecnie darmowe implementacje tego systemu, np. FreeDOS. Niektóre programy napisane dla DOS-a działają w systemie Windows.
W potocznej mowie osób zainteresowanych komputerami i oprogramowaniem, DOS bywa synonimem przestarzałego oprogramowania (np. w stwierdzeniu "epoka DOS-a łupanego"). Zainteresowanie DOS-em i możliwością uruchamiania napisanych pod niego programów wynika obecnie najczęściej z chęci korzystania ze starych, ale wciąż mogących dostarczyć dobrej rozrywki gier.
Ważniejsze systemy tej klasy:
• dla komputerów IBM Systemu 360 – DOS/360 (uproszczona wersja systemu DOS)
• dla komputerów IBM Systemu 370 i 390 – DOS/VSE
• dla komputerów Commodore 64
• dla ośmiobitowych komputerów Atari – Atari DOS, SuperDOS, SpartaDOS, MyDOS i inne
• dla komputerów Amiga – AmigaDOS
• dla komputerów klasy IBM-PC
o PC-DOS firmy IBM
o MS-DOS firmy Microsoft
o DR-DOS firmy Digital Research
o FreeDOS – wolne oprogramowanie do bezpłatnego pobrania
o PTS-DOS
QDOS (ang. Quick and Dirty Operating System) to system operacyjny napisany przez Tima Patersona i wykupiony później przez Billa Gatesa za 25 tys. dolarów.
System QDOS został stworzony w celu uruchamiania automatycznie przekodowanych programów systemu CP/M na platformie opartej o procesor Intel 8086. QDOS stał się bazą dla MS-DOS, wraz ze wszystkimi ograniczeniami prostego, 16-bitowego jądra systemu.
MS-DOS (ang. Microsoft Disk Operating System) to system operacyjny stworzony przez firmę Microsoft na podstawie nabytego przez nią kodu źródłowego systemu QDOS. Pierwsza wersja nosiła numer 1.0, ostatnia rodzina o oznaczeniach 7.x stanowi podstawę systemów operacyjnych z rodziny Windows 95.