Komunikacja i łączność - historia
Koleje żelazne i statki parowe.
W XIX stuleciu nastąpił przełom w dziedzinie pokonywania odległości. Komunikację lądową w tym czasie opanowały napędzane parą pociągi. W 1900 r. ich średnia prędkość z wliczeniem postoju wynosiła 60km na godzinę. W tym samym okresie po morzach pływały już głównie statki parowe. Schyłku XIX w. osiągały one prędkość do 20 węzłów, czyli około 37 kilometrów na godzinę. Przebicie tuneli przez alpejską przełęcz św. Gotharda i Mont Cenis w II połowie XIX wieku skróciło do kilku godzin dotychczas wielodniową podróż z Włoch do Francji i Niemiec. Zeglując morską i oceaniczną ułatwia budowa kanałów: Sueskiego (oddany do użytku w 1869 r.), Kilońskiego (w 1895 r.) i Panamskiego (we 1914 r.).
Punktualność.
Rozwój cywilizacji przemysłowej pod wieloma względami zmienił życie codzienne. Człowiek pracujący na roli nie musiał codziennie dokładnie i tej samej godzinie zaczynać i kończyć swojej pracy, natomiast zespołowa praca w fabryce wymagała punktualności. Do szkoły lub do Fabryki nie chodziło się o świcie, lecz na określoną, zazwyczaj stałą godzinę.
O ile dla miasta średniowiecznego charakterystyczny był dźwięk dzwonów kościelnych, odmierzających upływ czasu to dla XIX- wiecznego miasta przemysłowego – dźwięk gwizdów i syren fabrycznych odmierzających upływ czasu pracy. Pierwsze spotkanie z punktualnością miało miejsce w szkole, gdzie lekcje zaczynały się i kończyły o określonej porze. Rozkłady jazdy pociągów również kształtowały nawyk punktualności.
Procesy urbanizacyjne.
Wraz z rozwojem przemysłu na całym świecie postępował proces urbanizacji, czyli rozwoju miast. W krajach wysoko uprzemysłowionych coraz mniej ludzi trudniło się rolnictwem, a coraz więcej mieszkało i pracowało w miastach.
Dzięki rozwojowi przemysłu ukształtowały się w miastach nowe grupy społeczne oraz pojawiło się wiele nowych zawodów. Rosła zarówno ilość miast, jak i liczba ich mieszkańców napływających ze wsi w poszukiwaniu pracy. Nowo powstające miasta odznaczały się charakterystyczna, regularna zabudowa.
Komunikacja miejska.
Zwiększanie się obszaru i liczby ich mieszkańców stało się przyczyną powstania zbiorowej komunikacji miejskiej. Pierwsza linie tramwaju konnego uruchomiono w 1852 r. w Nowym Jorku, a w 1881 r. w Berlinie ruszył po raz pierwszy tramwaj elektryczny. W Londynie w 1863 r. oddano do użytku miejska kolej podziemną, czyli metro. Początkowo napędzano je parą, a w 1890 r. zostało zelektryfikowane.
Stacja kolejowa z początku XX wieku.
W II połowie XIX wieku kolej stała się głównym środkiem transportu zarówno towarowego jak i pasażerskiego. Stacja kolejowa była stałym elementem większości miast europejskich, a przedsiębiorstwa kolejowe przyniosły ogromne zyski.
- Wzdłuż linii kolejowej znajdowały się słupy, na których rozpięta była linia telegraficzna.
- W wagonach pocztowych przewożono listy i przesyłki, a także duże sumy pieniędzy. Podczas podróży pracownicy nie tylko pilnowali przesyłek, ale także je segregowali.
- Wieże ciśnień i specjalne pompy dostarczały wodę niezbędną do pracy maszyny napędzającej lokomotywę.
- Wagony pasażerskie różnych klas oferowały odmienny stopień wygody. Najdroższe salony w pociągach pokonujących tysiące kilometrów dorównywały wygodną apartamentom w najlepszych hotelach.
Przesyłanie informacji.
Dawno temu, alby przekazać wiadomość, trzeba było wyruszyć w podróż. Z czasem dla usprawiedliwienia wymiany informacji powstała regularna sieć pocztowa. Funkcjonowała ona już w starożytnym Egipcie na użytek faraonów. Łączność pocztowa w XIX w. bardzo się upowszechniła. Budynki urzędów pocztowych stały się zwyczajnym elementem zabudowy zarówno miejskiej, jak i wiejskiej. W latach czterdziestych XIX w. pojawiły się pierwsze znaczki pocztowe, a niebawem – także ich kolekcjonerzy.
W 1851 r. między Anglią a Francją położono pierwszy podmorski kabel telegrafu, a krótko przed I wojną światową wprowadzono do użytku pierwsze niewymagające przewodów radiotelegrafy. W 1877 r. zbudowano zaś pierwsze stacje telefoniczne w Ameryce i w Europie.
Za pośrednictwem specjalnych agencji telegraficznych ważne wiadomości szybko rozchodziły się po całym świecie. Dzięki agencjom informacyjnym, o tym, co wydarzyło się rano na innym kontynencie, można było przeczytać już tego samego dnia w gazetach popołudniowych. Głównym źródłem aktualnych informacji w XIX wieku była bowiem prasa, której popularność ogromnie wzrosła dzięki upowszechnieniu umiejętności czytania. Gazety nie tylko informowały o doniosłych wydarzeniach, ale również kształtowały opinię publiczną.
Automobile i aeroplany.
Podstawowym środkiem transportu aż do II połowy XIX wieku pozostawały pojazdy konne, Z czasem w rozrastających się miastach trudno było utrzymać stale rosnącą liczbę koni. Problemem było zarówno ich wykarmienie, jak i uprzątanie końskiego nawozu, zanieczyszczającego ulice i stanowiącego zagrożenie epidemiologiczne. Rozwiązaniem okazało się wprowadzenie nowych pojazdów – samochodów i rowerów.
W II połowie XIX wieku Niemcy – Karol Fryderyk Benz i Gottlieb Daimler skonstruowali silnik spalinowy napędzany benzyną, a w 1885 roku zastosowali do w samochodach. Rudolf Diesel, również Niemiec, zbudował w 1893 roku wysokoprężny silnik spalinowy napędzany ropą. Francuzi, braci Michelin , wprowadzili w 1895 r. ogumienie pneumatyczne, czyli opony i dętki. W 1893 y. Henryk Ford założył w Detroit fabrykę samochodów, w której rozpoczął w 1908 r. seryjną produkcję słynnego modelu T. Dzięki produkcji taśmowej jego cena w 1913 r. obniżyła się o 500 dolarów. Na zakup pojazdu po tak niskiej cenie stać było nawet niektórych robotników. Wkrótce samochody stały się głównym środkiem indywidualnego transportu w mieście.
W 1903 r. bracia Wilbur i Orville Wright przelecieli około 300 metrów samolotem z silnikiem benzynowym, a 5 lat później Wilbur Wright pokonał odległość 120 kilometrów. W 1909 r. po raz pierwszy odbył się przelot samolotu nad kanałem La Manche, a w 1910 r. nad Alpami.
W latach 1815-1914 doszło do prawdziwej rewolucji zarówno w dziedzinie środków transportu, jak i przekazu informacji.