Ochrona przeciwpożarowa

1. PREWENCJA POŻAROWA.

Prewencja pożarowa (profilaktyka przeciwpożarowa) obejmuje zespół działań prowadzonych w celu zapobiegania powstaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, zapewnieniu warunków ewakuacji oraz stworzenie warunków do prowadzenia akcji ratowniczej.
Zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożarowej prze zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski pożarowej lub innego miejscowego zagrożenia rozumie się:
─ zapewnienie koniecznych warunków ochrony technicznej nieruchomościom i ruchomościom,
─ tworzenie warunków organizacyjnych i formalno prawnych zapewniających ochronę ludzi i mienia, a także przeciwdziałających powstawaniu lub minimalizujących skutki pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
Zapewnienie odpowiednich warunków ewakuacji oznacza zastosowanie określonych rozwiązań konstrukcyjnych budynku (obiektu), zainstalowania urządzeń technicznych oraz określenie zasad prowadzenia ewakuacji w istniejących warunkach.
Stworzenie warunków do prowadzenia skutecznych działań ratowniczych oznacza zapewnienie środków alarmowania straży pożarnych i innych jednostek, umożliwienie im dojazdu do obiektu lub na teren oraz wykonaniu urządzeń ułatwiających prowadzenie działań (urządzenia przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego, stałe drabiny pożarowe itp.).
Zadania prewencji pożarowej realizowane są przez następujące działania:
─ analizowanie przyczyn powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów i innych zdarzeń oraz opracowanie wniosków zmierzających do ich eliminowania,
─ opracowywanie i wprowadzanie do powszechnego stosowania przepisów przeciwpożarowych określających obowiązki osób fizycznych i podmiotów prawnych, wymagania przeciwpożarowe, wyposażenie w techniczne środki zabezpieczenia, zasady postępowania na wypadek powstania zagrożenia.
─ informowanie, zaznajamianie i szkolenie społeczeństwa, załóg pracowniczych, mieszkańców z istniejącymi zagrożeniami, zasadami bezpieczeństwa pożarowego i postępowania w przypadku powstania pożaru lub innego zagrożenia.
─ nadzorowanie i kontrolowanie przestrzegania przepisów i wymagań przeciwpożarowych oraz wykonywania obowiązków .

2. ZAPOBIEGANIE POŻAROWI, KLĘSCE ŻYWIOŁOWEJ LUB INNEMU MIEJSCOWEMU ZAGROŻENIU.

Podstawowym przepisem w którym zawarte są zagadnienia ochrony przeciwpożarowej jest Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej
(Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz. 1229), Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 121, poz. 1138 z 2003r.). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 121, poz. 1139) oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. Nr 75, poz. 690).

Ochrona przeciwpożarowa - realizowanie przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem przez:
─ zapobieganiu powstaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,
─ zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,
─ prowadzenie działań ratowniczych.

Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu zapewniając jego ochronę przeciwpożarową, obowiązany jest w szczególności:
─ przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,
─ wyposażyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach,
─ zapewnić konserwację i naprawy sprzętu oraz urządzeń przeciwpożarowych zgodnie z zasadami i wymaganiami gwarantującymi sprawne i niezawodne ich funkcjonowanie,
─ zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,
─ przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej,
─ zaznajomić pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,
─ ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.



3. PODSTAWOWE POJĘCIA STOSOWANE W PRZEPISACH PRZECIWPOZAROWYCH.

Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowania, dzieli się na:
1) mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi określane jako ZL,
2) produkcyjno – magazynowe, określane jako PM,
3) inwentarskie (służące do hodowli inwentarza), określone jako IN.

Budynek mieszkalny – budynek przeznaczony na mieszkania, mający postać:
 budynku wielorodzinnego, zawierającego 2 lub więcej mieszkań,
 budynku jednorodzinnego,
 budynku mieszkalnego w zabudowie zagrodowej.

Budynek zamieszkania zbiorowego – budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi poza stałym miejscem zamieszkania, taki jak hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, schronisko turystyczne, schronisko socjalne, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zakładu karnego, areszt śledczy, zakład poprawczy, schronisko dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, taki jak dom rencistów, dom zakonny i dom dziecka.

Budynek użyteczności publicznej – budynek przeznaczony dla administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym lub wodnym, poczty lub telekomunikacji oraz inny ogólnodostępny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy i socjalny.

Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe, określane jako ZL, zalicza się do jednej lub więcej niż jedna spośród następujących kategorii zagrożenia ludzi:
1) ZL I – zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób nie będących ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,
2) ZL II – przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takie jak szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych,
3) ZL III – użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II,
4) ZL IV – mieszkalne,
5) ZL V – zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.

Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi dzielą się na:
1) pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa dłużej niż 4 godziny,
2) pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciągu doby trwa od 2 do 4 godzin włącznie.


Nie uważa się za przeznaczone na pobyt ludzi pomieszczeń, w których:
1) łączny czas przebywania tych samych osób jest krótszy niż 2 godziny w ciągu doby, a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź też praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem oraz konserwacją maszyn i urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku,
2) mają miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie warunków przybywania osób stanowiących ich obsługę, bez zastosowania indywidualnych urządzeń ochrony osobistej i zachowania specjalnego reżimu organizacji pracy,
3) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w nich osób zajmujących się obsługą.

Budynki dzieli się również na grupy pod względem wysokości:
1) niskie (N) – do 12 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie,
2) średniowysokie (SW) – ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych włącznie,
3) wysokie (W) – ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokości ponad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych włącznie,
4) wysokościowe (WW) – powyżej nad poziomem terenu.

Materiały niebezpieczne pożarowo – są to materiały:
a) gazy palne,
b) ciecze palne o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55oC),
c) materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne,
d) materiały zapalające się samorzutnie na powietrzu,
e) materiały wybuchowe i pirotechniczne,
f) materiały ulegające samorzutnemu rozkładowi lub polimeryzacji,
g) materiały mające skłonności do samozapalenia.

Pas przeciwpożarowy – system drzewsotanów różnej szerokości poddanych specjalnym zabiegom gospodarczym i porządkowym lub powierzchni wylesionych i oczyszczonych do warstwy mineralnej.

Strefa zagrożenia wybuchem – przestrzeń, w której może występować mieszanina wybuchowa substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną i górną granicą wybuchowości.

Techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego – urządzenia, sprzęt instalacje i rozwiązania budowlane służące zapobieganiu powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów.

Urządzenia przeciwpożarowe – urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do wykrywania i zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków w obiektach, w których lub przy których są zainstalowane, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia wchodzące w skład systemu sygnalizacji pożarowej i dźwiękowego systemu ostrzegawczego, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty, zawory hydrantowe, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające oraz drzwi i bramy przeciwpożarowe, o ile są wyposażone w systemy sterowania;

Zabezpieczeniu przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych - rozumie się przez to zabezpieczenie przed utrzymywaniem się na drogach ewakuacyjnych dymu w ilości, która ze względu na ograniczenie widoczności lub toksyczność, uniemożliwiłaby bezpieczną ewakuację;

Zagrożeniu wybuchem - rozumie się przez to możliwość tworzenia przez palne gazy, pary palnych cieczy, pyły lub włókna palnych ciał stałych, w różnych warunkach, mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon (iskra, łuk elektryczny lub przekroczenie temperatury samozapłonu) wybuchają, czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia;

Podział cieczy palnych pod względem temperatury zapłonu:
1) klasa I – produkty naftowe o temperaturze zapłonu do 296,15 K (23oC),
2) klasa II – produkty naftowe o temperaturze zapłonu wyższej od 296,15 K (23oC) do 334,15 K (61oC),
3) klasa III – produkty naftowe o temperaturze zapłonu wyższej od 334,15 K (61oC) do 373,15 K (100oC).
Ciecze palne I i II klasy zaliczane są do niebezpiecznych pożarowo natomiast ciecze III klasy zaliczane są do cieczy palnych.

Gęstość obciążenia ogniowego - energia cieplna, wyrażona w megadżulach, która może powstać przy spaleniu materiałów palnych znajdujących się w pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku materiałów starych przypadająca na jednostkę powierzchni tego obiektu, wyrażona w metrach kwadratowych.

4. OGÓLNIE OBOWIĄZUJĄCE ZAKAZY I NAKAZY PRZECIWPOŻAROWE.

W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji:
1) używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących zainicjować zapłon występujących materiałów:
a) w strefie zagrożenia wybuchem, z wyjątkiem urządzeń przeznaczonych do tego celu,
b) w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych pożarowo,
c) w miejscach występowania innych materiałów palnych, określonych przez właściciela lub zarządcę i oznakowanych zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa;
2) użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta, jeżeli może się to przyczynić do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzenienia ognia;
3) garażowanie pojazdów silnikowych w obiektach i pomieszczeniach nie przeznaczonych do tego celu, jeżeli nie opróżniono zbiornika paliwa pojazdu i nie odłączono na stałe zasilania akumulatorowego pojazdu;
4) rozgrzewanie za pomocą otwartego ognia smoły i innych materiałów w odległości mniejszej niż 5 m od obiektu, przyległego do niego składowiska lub placu składowego z materiałami palnymi, przy czym jest dopuszczalne wykonywanie tych czynności na dachach o konstrukcji i pokryciu niepalnym w budowanych obiektach, a w pozostałych, jeżeli zostaną zastosowane odpowiednie, przeznaczone do tego celu podgrzewacze;
5) rozpalanie ognisk lub wysypywanie gorącego popiołu i żużla, w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów, oraz w mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m;
6) użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez producenta;
7) przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od:
a) urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 373,15 K (100C),
b) linii kablowych o napięciu powyżej 1 kV, przewodów uziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacji piorunochronnej oraz czynnych rozdzielnic prądu elektrycznego, przewodów elektrycznych siłowych i gniazd wtykowych siłowych o napięciu powyżej 400 V;
8) stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych, z wyjątkiem materiałów trudno zapalnych i niezapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w odległości co najmniej 0,05 m od żarówki;
9) instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe, bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem;
10) składowanie materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących ewakuacji lub umieszczanie przedmiotów na tych drogach w sposób zmniejszający ich szerokość albo wysokość poniżej wymaganych wartości;
11) zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie;
12) lokalizowanie elementów wystroju wnętrz, instalacji i urządzeń w sposób zmniejszający wymiary drogi ewakuacyjnej poniżej wartości wymaganych w przepisach techniczno budowlanych;
13) wykorzystywanie drogi ewakuacyjnej z sali widowiskowej lub innej o podobnym przeznaczeniu, w której następuje jednoczesna wymiana publiczności (użytkowników), jako miejsca oczekiwania na wejście do tej sali;
14) uniemożliwianie lub ograniczanie dostępu do:
a) gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych,
b) przeciwwybuchowych urządzeń odciążających,
c) źródeł wody do celów przeciwpożarowych,
d) urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących takimi instalacjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa pożarowego obiektu,
e) wyjść ewakuacyjnych albo okien dla ekip ratowniczych,
f) wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz kurków głównych instalacji gazowej;
15) napełnianie gazem płynnym butli na stacjach paliw, stacjach gazu płynnego i w innych obiektach nie przeznaczonych do tego celu, oraz nieumieszczenie na stacji na odmierzaczu gazu płynnego informacji o nienapełnianiu butli.


Właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków oraz placów składowych i wiat, z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych:
1) utrzymują urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej;
2) wyposażają obiekty, zgodnie z wymaganiami przepisów techniczno-budowlanych, w przeciwpożarowe wyłączniki prądu;
3) umieszczają w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych;
4) oznakowują, znakami zgodnymi z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa:
a) drogi ewakuacyjne (z wyłączeniem budynków mieszkalnych), oraz pomieszczenia, w których w myśl przepisów techniczno-budowlanych wymagane są co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne, w sposób zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji,
b) miejsca usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic,
c) miejsca usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi,
d) miejsca usytuowania przeciwpożarowych wyłączników prądu, kurków głównych instalacji gazowej oraz materiałów niebezpiecznych pożarowo,
e) pomieszczenia, w których występują materiały niebezpieczne pożarowo,
f) drabiny ewakuacyjne, rękawy ratownicze, pojemniki z maskami ucieczkowymi, miejsca zbiórki do ewakuacji, miejsca lokalizacji kluczy do wyjść ewakuacyjnych,
g) dźwigi dla ekip ratowniczych (przeciwpożarowych),
h) przeciwpożarowe zbiorniki wodne.

Wokół placów składowych, składowisk przy obiektach oraz obiektach tymczasowych o konstrukcji palnej powinien być zachowany pas ochronny o szerokości minimum 2 m i nawierzchni z materiałów niepalnych lub gruntowej oczyszczonej.
Składowanie materiałów palnych pod ścianami obiektu związanych z jego funkcją, z wyjątkiem materiałów niebezpiecznych pożarowo, jest dopuszczalne pod warunkiem:
1) nieprzekroczenia maksymalnej powierzchni strefy pożarowej, określonej dla tego obiektu;
2) zachowania dostępu do obiektu na wypadek działań ratowniczych;
3) nienaruszenia minimalnej odległości od obiektów sąsiednich, wymaganej z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe.

Właściciele lub zarządcy terenów utrzymują znajdujące się na nich drogi pożarowe w stanie umożliwiającym wykorzystanie tych dróg przez pojazdy jednostek ochrony przeciwpożarowej, zgodnie z warunkami określonymi w odrębnych przepisach .

Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, opracowują instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierające:
1) warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków technicznych, w tym zagrożenia wybuchem;
2) sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic;
3) sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;
4) sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane;
5) sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi;
6) sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji oraz z przepisami przeciwpożarowymi.

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna być poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na dwa lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesu technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej.

Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego nie są wymagane dla obiektów lub ich części, o których mowa w ust. 1, jeżeli nie występuje w nich strefa zagrożenia wybuchem, a ponadto:
1) kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębna strefę pożarową nie przekracza 1000 m3, z zastrzeżeniem pkt 2;
2) kubatura brutto budynku inwentarskiego nie przekracza 1500 m3;
3) powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek nie przekracza 1000 m2.

5. SKŁADOWANIE, PRZECHOWYWANIE I UŻYWANIE MATERIAŁÓW NIEBEZPIECZNYCH POŻAROWO.

Przy używaniu lub przechowywaniu materiałów niebezpiecznych należy:
1) wszystkie czynności związane z wytwarzaniem, przetwarzaniem, obróbką, transportem lub składowaniem materiałów niebezpiecznych wykonywać zgodnie z warunkami ochrony przeciwpożarowej określonymi w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, o której mowa w 6 lub według wskazań ich producenta;
2) utrzymywać ilość materiału niebezpiecznego znajdującego się na stanowisku pracy nie większą niż dobowe zapotrzebowanie lub dobowa produkcja, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej;
3) przechowywać zapas materiałów niebezpiecznych przekraczający wielkość określoną w pkt 2 w oddzielnym magazynie przystosowanym do takiego celu;
4) przechowywać materiały niebezpieczne w sposób uniemożliwiający powstanie pożaru lub wybuchu w następstwie procesu składowania lub wskutek wzajemnego oddziaływania;
5) przechowywać ciecze o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55C) wyłącznie w pojemnikach, urządzeniach i instalacjach przystosowanych do tego celu, wykonanych z materiałów co najmniej trudno zapalnych, odprowadzających ładunki elektryczności statycznej, wyposażonych w szczelne zamknięcia i zabezpieczonych przed stłuczeniem.

Podczas przechowywania cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55C) w budynkach, w strefach pożarowych zaliczonych do kategorii zagrożenia ludzi:
1) w jednej strefie pożarowej, zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi innej niż ZL IV oraz o przeznaczeniu innym niż handlowo-usługowe, jest dopuszczalne przechowywanie do 10 dm3 cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 294,15 K (21C) oraz 50 dm3 cieczy o temperaturze zapłonu 294,15328,15 K (2155C), a w mieszkaniach odpowiednio 5 i 20 dm3 cieczy;
2) w pomieszczeniach handlowo-usługowych jest dopuszczalne przechowywanie cieczy o temperaturze zapłonu do 328,15 K (55C) w takiej ilości, że gęstość obciążenia ogniowego stworzona przez te ciecze nie przekroczy 500 MJ/m2;
3) w pomieszczeniach handlowo-usługowych stanowiących odrębną strefę pożarową jest dopuszczalne przechowywanie cieczy palnych w ilościach większych niż określone w pkt 2, pod warunkiem spełniania przez te pomieszczenia wymagań techniczno - budowlanych dotyczących stref pożarowych produkcyjnych i magazynowych;
4) w pomieszczeniach handlowo-usługowych ciecze palne powinny być przechowywane w szczelnych naczyniach, zabezpieczonych przed stłuczeniem, a ich sprzedaż należy prowadzić bez rozlewania.

Podczas przechowywania cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 373,15 K (100C) w garażach:
1) ciecze te powinny być przechowywane w naczyniach metalowych lub innych dopuszczonych do tego celu, posiadających szczelne zamknięcia;
2) w garażach o powierzchni powyżej 100 m2, przechowywanie tych cieczy jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy są niezbędne przy eksploatacji pojazdu i są przechowywane w jednostkowych opakowaniach stosowanych w handlu detalicznym;
3) nie jest dopuszczalne przelewanie paliwa oraz napełnianie nim zbiorników paliwa w pojazdach;
4) w garażach wolno stojących wykonanych z materiałów niepalnych o powierzchni do 100 m2 jest dopuszczalne przechowywanie 200 dm3 cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55C);
5) w garażach o powierzchni do 100 m2 innych niż wymienione w pkt 4 jest dopuszczalne przechowywanie 20 dm3 cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 294,15 K (21C) lub 60 dm3 cieczy o temperaturze zapłonu 294,15373,15 K (21100C).

Materiały niebezpieczne pożarowo nie powinny być przechowywane w pomieszczeniach piwnicznych, na poddaszach i strychach, w obrębie klatek schodowych i korytarzy oraz innych pomieszczeniach ogólnie dostępnych, jak również na tarasach, balkonach i loggiach;

W strefie pożarowej, obejmującej tymczasowy obiekt budowlany lub teren, określanej tak jak strefa pożarowa składowiska, dopuszcza się użytkowanie nie więcej niż 2 butli z gazem płynnym, o zawartości gazu do 11 kg każda, przy czym ograniczenie to nie dotyczy butli turystycznych o zawartości gazu do 5 kg.

Pomieszczenia magazynowe przeznaczone do składowania gazów palnych powinny spełniać wymagania określone dla pomieszczeń zagrożonych wybuchem.
Pomieszczenie magazynowe butli z gazami palnymi należy chronić przed ogrzaniem do temperatury przekraczającej 308,15 K (35C).

Dopuszcza się magazynowanie w jednym pomieszczeniu:
1) butli z gazami palnymi oraz z gazami niepalnymi, nietrującymi, z wyjątkiem gazów utleniających;
2) butli opróżnionych z butlami napełnionymi gazem palnym pod warunkiem ich oddzielnego ustawienia.


6. OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM.

Ocena zagrożenia wybuchem powinna być dokonana w obiektach i na terenach przyległych, gdzie prowadzone są procesy technologiczne z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny wybuchowe lub w których materiały takie są magazynowane. Ocena taka polega na wskazaniu w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem oraz wskazanie czynników mogących w nich zainicjować zapłon. Oceny zagrożenia wybuchem dokonuje: inwestor, projektant lub użytkownik decydujący o procesie technologicznym.
Pomieszczenia zagrożone wybuchem to pomieszczenia w których może wytworzyć się mieszanina wybuchowa, powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, mgieł lub pyłów, której wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia w tym pomieszczeniu przekraczający 5 kPa.
W pomieszczeniu należy wyznaczyć strefę zagrożenia wybuchem, jeżeli może w nim występować mieszanina wybuchowa o objętości co najmniej 0,01 m3 w zwartej przestrzeni.
Przy dokonywaniu oceny zagrożenia wybuchem pomieszczeń należy brać pod uwagę najbardziej niekorzystną z punktu widzenia ewentualnych skutków wybuchu sytuację, mogącą wytworzyć się w procesie ich eksploatacji, uwzględniając najbardziej niebezpieczny, występujący tam rodzaj substancji oraz największa jej ilość, jaka mogłaby brać udział w reakcji wybuchu.
Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem:
strefa 0 – przestrzeń, w której gazowa atmosfera wybuchowa występuje ciągle lub w długich okresach,
strefa 1 – przestrzeń, w której pojawienie się gazowej atmosfery wybuchowej jest prawdopodobne w warunkach normalnej pracy,
strefa 2 – przestrzeń, w której w warunkach normalnej pracy nie jest prawdopodobne pojawienie się gazowej atmosfery wybuchowej, a jeżeli się ona pojawia, to tylko rzadko i na krótki czas,
strefa 20 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku pyłu palnego w powietrzu występuje stale lub w dłuższych okresach lub często,
strefa 21 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku pyłu palnego w powietrzu może czasami wystąpić w trakcie normalnych operacji,
strefa 22 – przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku pyłu w powietrzu nie występuje w trakcie normalnej operacji, a w przypadku wystąpienia trwa przez krótki czas.

7. ZASADY WYPOSAŻANIA OBIEKTÓW W GAŚNICE.

Obiekty powinny byś wyposażone w gaśnice przenośne spełniające wymagania Polskich Norm będących odpowiednikiem Norm europejskich. Rodzaj gaśnicy powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, określonych w Polskich Normach dotyczących podziału pożarów które mogą wystąpić w obiekcie.

Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3) zawartego w gaśnicach powinna przypadać, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach szczególnych:
1) na każde 100 m2 powierzchni strefy pożarowej w budynku niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym:
a) zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V,
b) produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m2,
c) zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;
2) na każde 300 m2 powierzchni strefy pożarowej niewymienionej w pkt 1, z wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV.
Miejsce omłotów, niezależnie od wymaganych gaśnic, powinno być wyposażone w pojemnik z wodą o objętości co najmniej 200 m3, przygotowany do wykorzystania w celach gaśniczych przy użyciu wiadra lub w inny równorzędny sposób.
Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone:
1) w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:
a) przy wejściach do budynków,
b) na klatkach schodowych,
c) na korytarzach,
d) przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;
2) w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki),
3) w obiektach wielokondygnacyjnych – w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki.
Przy rozmieszczaniu gaśnic powinny być spełnione następujące warunki:
1) odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m;
2) do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.
Przy ustalaniu rodzaju gaśnic należy stosować następujące zasady:
1) do gaszenia pożarów grupy A (w których występuje zjawisko spalania bezpłomieniowego) stosuje się gaśnice płynowe lub pianowe;
2) do gaszenia pożarów grupy B (cieczy palnych i substancji stałych topiących się) stosuje się zamiennie gaśnice płynowe, pianowe, śniegowe, proszkowe;
3) do gaszenia pożarów grupy C (gazów palnych) stosuje się gaśnice proszkowe i śniegowe;
4) do gaszenia pożarów grupy D (metali lekkich) gaśnice proszkowe przeznaczone do gaszenia pożarów metali;
5) do gaszenia pożarów poszczególnych grup z indeksem „E” (urządzeń elektrycznych pod napięciem i innych materiałów znajdujących się w pobliżu tych urządzeń) stosuje się zamiennie gaśnice śniegowe lub proszkowe.
Urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic. Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne powinny być przeprowadzane w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku.

8. STOSOWANIE STAŁYCH URZĄDZEŃ GASNICZYCH.

Stosowanie stałych urządzeń gaśniczych, związanych na stałe z obiektem, zawierających zapas środka gaśniczego i uruchamianych samoczynnie we wczesnej fazie rozwoju pożaru, jest wymagane w:
1) archiwach, wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych;
2) muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej;
3) ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o znaczeniu krajowym.

Stosowanie stałych urządzeń gaśniczych wodnych jest wymagane w:
1) budynkach handlowych lub wystawowych:
a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 10000 m2,
b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 8000 m2;
2) budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznym powyżej 600;
3) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 3000;
4) budynkach użyteczności publicznej wysokościowych;
5) budynkach zamieszkania zbiorowego wysokościowych.
W strefach pożarowych i pomieszczeniach wyposażonych w stałe urządzenia gaśnicze gazowe lub z innym środkiem gaśniczym mogącym mieć wpływ na zdrowie ludzi, powinny być zapewnione warunki bezpieczeństwa dla osób przebywających w tych pomieszczeniach, zgodnie z odpowiednimi Polskimi Normami dotyczącymi tych urządzeń.

9. STOSOWANIE SYSTEMU SYGNALIZACJI POŻAROWEJ.

System sygnalizacji pożarowej, obejmuje urządzenia sygnalizacyjno - alarmowe, służące do samoczynnego wykrywania i przekazywania informacji o pożarze.
Sygnalizację pożarową stosuje się w:
3) budynkach handlowych lub wystawowych:
a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 5000 m2,
b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 2500 m2;
4) teatrach o liczbie miejsc powyżej 300;
5) kinach o liczbie miejsc powyżej 600;
6) budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznym powyżej 300;
7) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1500;
8) szpitalach, z wyjątkiem psychiatrycznych, oraz w sanatoriach - o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku;
9) szpitalach psychiatrycznych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
10) domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacji dla osób niepełnosprawnych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;
11) zakładach pracy zatrudniających powyżej 100 osób niepełnosprawnych w budynku;
12) budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
13) budynkach zamieszkania zbiorowego, w których przewidywany okres pobytu tych samych osób przekracza 3 doby, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;
14) budynkach zamieszkania zbiorowego nie wymienionych w pkt 11, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 50;
15) archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych;
16) muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej;
17) ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o zasięgu krajowym, wojewódzkim i resortowym;
18) centralach telefonicznych o pojemności powyżej 10000 numerów i centralach telefonicznych tranzytowych o pojemności 5000-10000 numerów, o znaczeniu miejscowym lub regionalnym;
19) garażach podziemnych, w których strefa pożarowa przekracza 1500 m2 lub obejmujących więcej niż jedną kondygnację podziemną;
20) stacjach metra (kolei podziemnych);
21) dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób;
22) bankach, w których strefa pożarowa zawierająca salę operacyjną ma powierzchnię przekraczającą 500 m2;
23) bibliotekach, których zbiory w całości lub w części tworzą narodowy zasób biblioteczny.

W przypadku wyposażenia obiektów w stałe urządzenia gaśnicze dopuszcza się niewyposażanie ich w system sygnalizacji pożarowej. Nie dotyczy to obiektów w których system sygnalizacji pożarowej jest niezbędny przy uruchamianiu urządzeń przewidzianych do funkcjonowania podczas pożaru. Dopuszczenie to nie zwalnia z obowiązku połączenia urządzeń z komendą lub jednostką ratowniczo – gaśniczą Państwowej Straży Pożarnej w sposób zapewniający samoczynne przekazywanie informacji o pożarze. Sposób połączenia urządzeń sygnalizacyjno – alarmowych systemu sygnalizacji pożarowej z Państwową Strażą Pożarną właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu jest obowiązany uzgodnić z właściwym terenowo Komendantem Powiatowym (Miejskim) PSP.

10. STOSOWANIE W OBIEKTACH DZWIĘKOWEGO SYSTEMU OSTRZEGAWCZEGO.

Dźwiękowy system ostrzegawczy umożliwia rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych dla potrzeb bezpieczeństwa osób przebywających w budynku, nadawanych automatycznie po otrzymaniu sygnału z systemu sygnalizacji pożarowej, a także przez operatora.

Stosowanie dźwiękowego systemu ostrzegawczego wymagane jest w:
1) budynkach handlowych lub wystawowych:
a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 10000 m2,
b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 8000 m2;
2) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1500;
3) kinach i teatrach o liczbie miejsc powyżej 600;
4) szpitalach i sanatoriach o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku;
5) budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
6) budynkach zamieszkania zbiorowego:
a) wysokich i wysokościowych, lub
b) o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;
7) stacjach metra (kolei podziemnych);
8) dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób.

Obowiązek wyposażania budynków zamieszkania zbiorowego (wysokich i wysokościowych lub o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200) w dźwiękowy system ostrzegawczy nie dotyczy budynków znajdujących się na terenach zamkniętych, służących obronności państwa.

11. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPOŻAROWE LASÓW.

Las – jest to grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,1 ha pokryty roślinnością (uprawami leśnymi) – drzewami i krzewami oraz runem leśnym – lub częściowo jej pozbawiony, przeznaczony do produkcji leśnej lub stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo wpisany do rejestru zabytków lub grunt związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystane dla potrzeb gospodarki leśnej, a także wykorzystany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.

Zagrożenie pożarowe lasów kształtują takie czynniki jak:
 możliwość pojawienia się zarzewia ognia zdolnego do zapalenia pokrywy gleby,
 rodzaj materiałów palnych znajdujących się w miejscu pojawienia się zarzewia ognia ich ilość i rozmieszczenie na powierzchniach leśnych bądź w ich bezpośrednim sąsiedztwie,
 warunki meteo wpływające na wilgotność pokrywy gleby i innych materiałów znajdujących się w lesie oraz wilgotności powietrza.
O występowaniu tych czynników w lasach decydują:
 pora roku, a przede wszystkim zaleganie pokrywy śnieżnej i obfite deszcze jesienne,
 wiek i skład gatunkowy drzewostanów oraz rodzaj pokrywy gleby,
 intensywność zabiegów gospodarczych w lesie oraz sposób wykorzystania drzewostanów,
 sieć dróg komunikacyjnych oraz nasilenie ruchu na tych drogach,
 atrakcyjność turystyczno – wypoczynkowa i obfitość płodów runa leśnego,
 rozmieszczenie osad ludzkich wewnątrz lasów,
 inne warunki lokalne (np. poligony, place ćwiczeń, parkingi leśne, urządzenia turystyczne)
Zagrożenie pożarowe lasów w Polsce zaczyna się wczesną wiosną tuż po stopieniu się pokrywy śnieżnej i duży wpływ w tym okresie ma wypalanie nieużytków i traw sąsiadujących z kompleksami leśnymi. Zagrożenie pożarowe lasów maleje dzięki rozwojowi runa leśnego i liści drzew, dzięki znacznej zawartości wody.
W okresie letnim silnie rośnie promieniowanie słoneczne w tym czasie wzmaga zagrożenie pożarowe lasów, gdyż powoduje wysychanie roślin runa leśnego. Zagrożenie pożarowe maleje w okresie jesiennym, okres ten charakteryzuje się niższymi temperaturami oraz większymi wilgotnościami powietrza, co hamująco wpływa na proces parowania.
Kategorie zagrożenia pożarowego lasów (nadleśnictw, parków narodowych):
I kategoria – duże zagrożenie pożarowe lasu,
II kategoria – średnie zagrożenie pożarowe lasu,
III kategoria – małe zagrożenie pożarowe lasu.
Zaliczenie obszarów leśnych do kategorii zagrożenia pożarowego dokonuje się w planach urządzania lasu i planach ochrony parków narodowych.
W celu określenia aktualnego stopnia zagrożenia pożarowego lasu prowadzone są badania w 34 punktach prognostycznych na terenie kraju. Badania prowadzone są w okresie od marca do września o godzinie 900 i 1300. Stopień zagrożenia określa się na podstawie pomiarów wilgotności ściółki sosnowej, wilgotności powietrza oraz współczynnika opadowego.
Stopnie zagrożenia pożarowego lasu Wartości wilgotności w % mierzone w godzinach
900 1300
ściółki powietrza ściółki Powietrza
Brak zagrożenia – 0 0 – 60
61 – 75 96 – 100
0 – 100 0 – 40
41 – 75 86 – 100
0 – 100
Zagrożenie małe – I 0 – 40
41 – 60 86 – 95
0 – 95 0 – 30
31 – 40 66 – 85
0 – 85
Zagrożenie duże – II 0 – 20
21 – 40 76 – 85
0 – 85 0 – 15
16 – 30 51 – 65
0 – 65
Zagrożenie katastrofalne - III 0 - 20 0 - 75 0 - 15 0 – 50


Lasy położone przy obiektach mogących stanowić zagrożenie pożarowe dla lasu oddziela się od tych obiektów pasami przeciwpożarowymi. Pasy te należy utrzymywać w stanie zapewniającym ich użyteczność przez cały rok.
Obowiązek urządzania i utrzymywania pasów przeciwpożarowych ciąży na:
1) kierownikach lub właścicielach zakładów przemysłowych, obiektów magazynowych i użyteczności publicznej;
2) właścicielach linii kolejowych;
3) komendantach poligonów;
4) właścicielach lub zarządcach lasów położonych przy drogach publicznych;
5) właścicielach dróg zakładowych.
Obowiązek utrzymywania pasów przeciwpożarowych nie dotyczy:
1) lasów zaliczonych do III kategorii zagrożenia pożarowego;
2) drzewostanów starszych niż 30 lat, położonych przy drogach publicznych i parkingach oraz drzewostanów położonych przy drogach o nawierzchni nieutwardzonej, z wyjątkiem dróg poligonowych i międzypoligonowych;
3) lasów o szerokości mniejszej niż 200 m.
Wyróżnia się następujące typy pasów:
Typ A – porządkowanie terenu. Wykonanie tego pasa polega na usunięciu z pasa drzewostanu o szerokości 50 m od zewnętrznej krawędzi toru, drogi, granicy obiektu itd. – drzew martwych, nalotów drzew iglastych, gałęzi, chrustu i innych odpadów poeksploatacyjnych.
Typ B – porządkowanie terenu + jedna bruzda izolacyjna. Pasy tego typu wykonuje się jak pasy typu A, z tym, że w odległości 2 – 5 m od zewnętrznej krawędzi przydrożnego rowu, skarpy lub granicy obiektu wykonuje się równolegle bruzdę o szerokości minimum 2 m oczyszczoną do warstwy mineralnej.
Typ C – porządkowanie terenu + dwie bruzdy izolacyjne (typu Kienitza). Pasy tego typu wykonuje się jak pasy typu B, z tym, że w odległości kilkunastu metrów od pierwszej bruzdy wykonuje się druga bruzdę, a co 20 – 50 m bruzdy poprzeczne. Psy typu C zakład się w drzewostanach gdzie istnieje obawa, że pojedyncza bruzda nie wystarczy oraz w drzewostanach przy liniach kolejowych o dużym zagrożeniu z uwagi na zły sanitarny oraz rodzaj runa. Przy braku w odległości do 200 m od toru drogi lub przejezdnej linii podziału powierzchniowego, jedną z bruzd należy przystosować do wykorzystania jako drogi dojazdowej dla samochodów gaśniczych o napędzie terenowym.
Typ D – pas biologiczny. Ten typ pasów wykonuje się przez odnawianie gatunkami drzew i krzewów liściastych w sposób ograniczający rozwój wrzosów i traw.
Typ E – pas górski. Wykonuje się je w drzewostanach górskich położonych wzdłuż bardziej zagrożonych odcinków szlaków turystycznych i dróg, przez usuwanie w odległości 4 – 10 m wszelkich materiałów palnych.

Typ F – pas specjalny. Przeciwpożarowe pasy specjalne oddzielają od lasu obiekty o szczególnych uwarunkowaniach i potrzebach ochrony przeciwpożarowej. Mogą one stanowić kombinację pasów omówionych wcześniej, a także mogą to być powierzchnie bezdrzewne, o glebie oczyszczonej do warstwy mineralnej. Formę i sposób wykonania pasów ustala nadleśniczy w porozumieniu z komendantem powiatowym PSP i użytkownikiem obiektu.
W odległości mniejszej niż 30 m od skraju toru kolejowego lub drogi publicznej zabronione jest pozostawianie gałęzi, chrustu, nieokrzesanych ściętych drzew i odpadów poeksploatacyjnych.
Właściciele, zarządcy lub użytkownicy lasów, których lasy samoistnie lub wspólnie tworzą kompleks leśny o powierzchni ponad 300 ha, są obowiązani:
1) zorganizować w okresie zagrożenia pożarowego obserwację i patrolowanie lasów w celu wykrywania pożarów oraz alarmowania o ich powstaniu;
2) zapewnić i utrzymywać źródła wody do celów przeciwpożarowych;
3) utrzymywać dojazdy pożarowe wyznaczone w planie urządzenia lasu zgodnie z przepisami w sprawie zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów;
4) oznakować stanowiska czerpania wody znakami zgodnymi z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa;
5) urządzić i utrzymywać w miejscach wyznaczonych, w porozumieniu z właściwymi miejscowo komendantami powiatowymi (miejskimi) Państwowej Straży Pożarnej, bazy sprzętu do gaszenia pożarów lasów;
6) uzgodnić projekt planu urządzenia lasu, projekt uproszczonego planu urządzenia lasu oraz projekt planu ochrony parku narodowego, w części dotyczącej ochrony przeciwpożarowej, z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej, dla lasów I i II kategorii zagrożenia pożarowego.
W lasach i na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i wrzosowisk, jak również w odległości do 100 m od granicy lasów nie jest dopuszczalne wykonywanie czynności mogących spowodować pożar:
1) rozniecać ognia poza wyznaczonymi przez zarządcę lasu miejscami,
2) palenie tytoniu, z wyjątkiem miejsc na drogach utwardzonych i miejsc wyznaczonych do pobytu ludzi.
W lasach o łącznej powierzchni ponad 300 m2 powinny być zapewnione źródła wody do celów przeciwpożarowych w postaci nie więcej niż dwóch zbiorników o łącznej powierzchni co najmniej 50 m3 wody lub cieku wodnego o stałym przepływie wody nie mniejszym niż 10 dm3/s z zapewnieniem najbliższego stanowiska czerpania wody w terenie o promieniu:
1) nieprzekraczającym 3 km w lasach I kategorii zagrożenia pożarowego;
2) nieprzekraczającym 5 km w lasach II kategorii zagrożenia pożarowego;
3) uzgodnionym z właściwym terenowo komendantem powiatowym PSP w lasach III kategorii zagrożenia pożarowego.
Zarządca lasu zobowiązany jest do umieszczania przy wjeździe do lasu oraz przy parkingach tablic informacyjnych i ostrzegawczych dotyczących zabezpieczenie przeciwpożarowego lasu.

W celu ograniczenia zagrożenia pożarowego w lasach mogą być wprowadzone stał lub czasowe zakazy wstępu do lasu. Stałym zakazem objęte są lasy stanowiące:
1) uprawy leśne do 4 m wysokości,
2) powierzchnie doświadczalne i uprawy nasienne,
3) ostoje zwierząt,
4) źródliska drzew i potoków,
5) obszary zagrożone erozją.
Okresowy zakaz wstępu do lasu wprowadzają nadleśniczowie jeżeli występuje zagrożenie pożarowe.

12. ZABEZPIECZENIE PRZECIWPOŻAROWE ZBIORU, TRANSPORTU I SKŁADOWANIA PALNYCH PŁODÓW ROLNYCH.

Podczas zbioru, transportu i składowania płodów rolnych należy:
1. stosować wskazania podane w instrukcjach obsługi przy eksploatacji maszyn rolniczych i innych z napędem;
2. stosować silniki elektryczne o odpowiednim do warunków pracy stopniu ochrony; minimalna odległość układu napędowego od stert, stogów i budynków o konstrukcji palnej powinna wynosić 5 m;
3. ustawiać silniki spalinowe na podłożu niepalnym, w odległości co najmniej 10 m od stert, stogów lub budynków o konstrukcji palnej;
4. zabezpieczać urządzenia wydechowe silników spalinowych przed wylotem iskier;
5. zapewnić możliwość ewakuacji ludzi i sprzętu;
6. przechowywać niezbędne materiały pędne, w ilości nie przekraczającej dobowego zapotrzebowania, w zamkniętych nie tłukących się naczyniach, w odległości co najmniej 10 m od punktu omłotowego i miejsc występowania palnych płodów rolnych;
7. wyposażyć miejsca omłotów, stertowania i kombajnowania w gaśnice oraz w razie potrzeby w sprzęt służący do wykonywania pasów ograniczających rozprzestrzenianie się pożaru.

Podczas zbioru i transportowania płodów rolnych oraz w odległości mniejszej niż 10 m od punktu omłotowego i miejsc występowania palnych płodów rolnych używanie otwartego ognia i palenie tytoniu jest nie dopuszczalne.

Przy ustawianiu stert, stogów i brogów należy zachować co najmniej następujące odległości:
1) od budynków wykonanych z materiałów:
a) palnych – 30 m,
b) niepalnych i o pokryciu co najmniej trudno zapalnym – 20 m,
2) od dróg publicznych i torów kolejowych – 30 m,
3) od urządzeń i przewodów linii energetycznych wysokiego napięcia – 30 m,
4) od lasów i terenów zadrzewionych - 100 m,
5) miedzy stertami, stogami stanowiącymi odrębne strefy pożarowe – 30 m,
Wokół stert i stogów należy wykonać i utrzymać powierzchnię o szerokości co najmniej 2 m w odległości 3 m od ich obrysu, pozbawioną materiałów palnych.
Płody rolne należy składować w sposób uniemożliwiający ich samozapalenie. W przypadku konieczności składowania produktów niedosuszonych należy okresowo sprawdzać ich temperaturę.


Zabronione jest wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawiania stert i stogów bądź w sposób powodujący zakłócenie w ruchu drogowym, a także prowadzenie tych prac bez nadzoru

13. WYMAGANIA PRZECIWPOŻAROWE DOTYCZĄCE INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH.

Instalacje elektryczne powinny zapewniać:
1) dostarczenie energii elektrycznej o odpowiednich parametrach technicznych do odbiorników, stosownie do potrzeb użytkowych,
2) ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi, postaniem pożaru, wybuchem i innymi szkodami,
3) ochronę przed emisją drgań i hałasu powyżej dopuszczalnego poziomu oraz przed szkodliwym oddziaływaniem pola elektromagnetycznego.

Budynek, w którym zanik napięcia w elektrycznej sieci zasilającej może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia, poważne zagrożenie środowiska, także znaczne straty materialne, należ zasilać co najmniej z dwóch niezależnych, samoczynnie załączających się źródeł energii elektrycznej oraz wyposażyć w samoczynnie załączające się oświetlenie awaryjne (bezpieczeństwa i ewakuacji). W budynku wysokościowym jednym ze źródeł zasilania powinien być zespół prądotwórczy. W pomieszczeniach takich na należy stosować oświetlenie bezpieczeństwa, czas działania tego oświetlenia powinien być dostosowany do warunków występujących w pomieszczeniu i wynosić nie mniej niż 1 godzinę.
Oświetlenie ewakuacyjne należy stosować:
1) w pomieszczeniach:
a) widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych,
b) audytoriów, sal konferencyjnych, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych przeznaczonych na pond 200 osób,
c) wystawowych w muzeach,
d) o powierzchni ponad 1 000 m2 w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,
e) o powierzchni ponad 2 000 m2 w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego ,
2) na drogach ewakuacyjnych:
a) z pomieszczeń wymienionych w pkt. 1,
b) oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,
c) w szpitalach i inny budynkach przeznaczonych przede wszystkim do pobytu ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,
d) w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.
Oświetlenie ewakuacyjne powinno dziać przez co najmniej 2 godziny od zaniku oświetlenia podstawowego.
W pomieszczeniu, które jest użytkowane przy zgaszonym oświetleniu podstawowym, należy stosować oświetlenie przeszkodowe, zasilane napięciem bezpiecznym, służące uwidocznieniu przeszkód wynikających z układu budynku, drogi komunikacyjnej lub sposobu jego użytkowania, a także podświetlane znaki wskazujące kierunki ewakuacji. Oświetlenie to powinno być wykonane zgodnie z Polskimi Normami.

W strefach pożarowych o kubaturze przekraczającej 1 000 m3 lub zawierających strefy zagrożenia wybuchem powinny być instalowane przeciwpożarowe wyłączniki prądu, odcinające dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje i urządzenia, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru. Wyłącznik powinien być umieszczony w pobliżu głównego wejścia do obiektu lub załącza i odpowiednio oznakowany. Odłączenie prądu wyłącznikiem nie może spowodować samoczynnego załączenia drugiego źródła energii elektrycznej (zespołu prądotwórczego) z wyjątkiem źródła zasilającego oświetlenie awaryjne, jeśli występuje w danym obiekcie.
W pomieszczeniach i strefach zagrożonych wybuchem należy instalować tylko urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym.

Podział elektrycznych urządzeń przeciwwybuchowych ze względu na rodzaj budowy:
1) z osłoną ognioszczelne,
2) iskrobezpieczne,
3) w budowie wzmocnionej,
4) z osłoną cieczową,
5) z osłoną powietrzną lub gazową z nadciśnieniem,
6) z osłoną piaskową.

14. BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE BUDYNKÓW.

Budynek i urządzenia z nim związane powinny być tak zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający w razie pożaru:
1) nośność konstrukcji przez określony czas,
2) ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu w budynku,
3) ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie budynki,
4) możliwość ewakuacji,
5) bezpieczeństwo ekip ratowniczych.
Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe ze względu na przeznaczenie i sposób użytkowania dzielimy na:
1) mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, określane jako ZL,
2) produkcyjne i magazynowe, określane jako PM,
3) inwentarskie (służące do hodowli inwentarza), określone jako IN.

Odporność ogniowa – zdolność elementów budynku lub konstrukcji do zachowania w odpowiednim czasie określonych warunków. Warunki te zwane kryteriami odporności ogniowej to: nośność R, szczelność E, izolacyjność I. Oprócz kryteriów podstawowych istnieją również dodatkowe tj. przepuszczalność promieniowania W, odporność na działania mechaniczne M, samozamykalność C, dymoszczelność S. Miarą odporności ogniowej jest czas w minutach, mierzony od początku badania do uzyskania stanu granicznego.
Stan graniczny – stan, w którym element próbny przestaje spełniać swoją funkcję tj. nośność, szczelność czy izolacyjność.
Kryteria odporności ogniowej elementu mogą występować samodzielnie lub łącznie.
Odporność ogniową określa się na podstawie:
1) badań odporności ogniowej wykonanych w Zakładzie Badań Ogniowych Instytutu Techniki Budowlanej,
2) Instrukcji 221 Instytutu Techniki Budowlanej,
3) obliczeń.
Elementy budynków podlegające badaniu odporności ogniowej:
1) elementy nośne budynku (belki, podciągi, słupy rygle) „R”
2) elementy nośne spełniające funkcje oddzielające (ściany nośne, stropy) „RE” lub „REI”
3) elementy oddzielające nie spełniające funkcji nośnej (ściany działowe) „EI” lub „E”,
─ drzwi i bramy „EI” lub „E”,
─ klapy pożarowe „EI”,
─ przejścia instalacyjne w ścianach oddzieleń przeciwpożarowych „EI”.
4) Inne elementy budynków dla których jest wymagana odporność ogniowa:
─ sufity podwieszone „REI”
─ kanały wentylacyjne „EI”
─ kanały kablowe „E” lub „EI”.

W celu zapewnienia odpowiednich wymagań konstrukcyjnych ustalono pięć klas odporności pożarowej budynków oznaczonych literami: „A”, „B”, „C”, „D”, „E”.
Klasę odporności pożarowej budynków zaliczonych do ZL określa poniższa tabela:
Budynek ZL I ZL II ZL III ZL IV ZL V
niski (N) „B” „B” „C” „D” „C”
średniowysoki (SW) „B” „B” „B” „C” „B”
wysoki (W) „B” „B” „B” „B” „B”
wysokościowy (WW) „A” „A” „A” „B” „A”

Dopuszczone jest obniżenie klasy odporności pożarowej w niektórych budynkach niskich do poziomu, który określa poniższa tabela:
Liczba kondygnacji nadziemnych ZL I ZL II ZL III
1 „D” „D” „D”
2*) „C” „C” „D”
*) gdy poziom stropu nad pierwszą kondygnacją jest na wysokości nie większej niż 9 m.

Wymagania klasy odporności pożarowej dla budynków produkcyjnych i magazynowch.
Maksymalna gęstość obciążenia ogniowego strefy pożarowej budynku Q [MJ/m2] Budynek o jednej kondygnacji nadziemnej (bez ograniczenia wysokości) Budynek wielokondygnacyjny
Niski (N) Śreniowysoki (SW) Wysoki (W) Wyskokościowy (WW)
Q<500 „e” „d” „c” „b” „b”
50010002000Q>4000 „A” „A” „A” * *
* - nie dopuszcza się takich przypadków
Klasę odporności pożarowej budynku, którego część podziemna jest zaliczona do ZL ustala się przyjmując jako liczbę jego kondygnacji lub jego wysokości odpowiednio: sumę kondygnacji lub wysokości części podziemnej i nadziemnej. Do ustalania nie bierze się pod uwagę tych części podziemnych budynku, które są oddzielone elementami oddzielenia przeciwpożarowego o klasie odporności ogniowej co najmniej REI 120 i mają bezpośrednie wyjścia na zewnątrz.
W budynku wielokondygnacyjnym, którego kondygnacje są zaliczone do różnych kategorii zagrożenia ludzi lub produkcyjne i magazynowe, klasę odporności pożarowej określa się dla poszczególnych kondygnacji odrębnie.
Kondygnacja niższa nie może posiadać klasy odporności pożarowej niższej niż kondygnacja położona wyżej, przy czym dla części podziemnej nie powinna być niższa niż „C”.
Wymagania dotyczące klas odporności pożarowej nie dotyczą budynków:
1) do trzech kondygnacji nadziemnych:
a) mieszkalnych: jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej,
b) mieszkalnych i administracyjnych w gospodarstwach leśnych,
2) wolno stojących do dwóch kondygnacji nadziemnych włącznie:
a) o kubaturze brutto do 1 500 m3 przeznaczonych do celów turystyki i wypoczynku,
b) gospodarczych w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej oraz w gospodarstwach leśnych,
c) o kubaturze brutto do 1 000 m3 przeznaczonych do wykonywania zawodu lub działalności usługowej i handlowej, także z częścią mieszkalną.
3) wolno stojących garaży o liczbie stanowisk postojowych nie większej niż 2.

W budynkach wyposażonych w stałe urządzenia gaśnicze wodne, z wyjątkiem budynków ZL II oraz wielokondygnacyjnych budynków wysokich i wysokościowych dopuszcza się:
1) obniżenie klasy odporności pożarowej budynków o jedną w stosunku do wymaganej,
2) przyjęcie klasy „E” odporności pożarowej dla budynku jednokondygnacyjnego.

Dopuszcza się przyjęcie klasy „E” odporności pożarowej dla jednokondygnacyjnego budynku PM o gęstości obciążenia ogniowego powyżej 500 MJ/m2 pod warunkiem zastosowania:
1) wszystkich elementów budynku nierozprzestrzeniających ognia,
2) samoczynnych urządzeń oddymiających w strefach pożarowych o powierzchni przekraczającej 1 000 m2.

Elementy budynku, odpowiednio do jego klasy odporności pożarowej, powinny w zakresie klasy odporności ogniowej spełniać co najmniej wymagania określone w tabeli:
Klasa odporności pożarowej budynku Klasa odporności ogniowej elementów budynku
Główna konstrukcja nośna Konstrukcja dachu Strop1) Ściana zewnętrzna 1), 2) Ściana wewnetrzna1) Przekrycie dachu3)
A R 240 R 30 REI 120 EI 120 EI 60 E 30
B R 120 R 30 REI 60 EI 60 EI 304) E 30
C R 60 R 15 REI 60 EI 30 EI 154) E 15
D R 30 (−) REI 30 EI 30 (−) (−)
E C (−) (−) (−) (−) (−)
Oznaczenia tabeli:
R – nośność ogniowa,
E – szczelność ogniowa,
I – izolacyjność ogniowa,
(−) – nie stawia się wymagań,
1) Jeżeli przegroda jest częścią głównej konstrukcji nośnej, powinna spełniać także kryteria nośności ogniowej (R) odpowiednio do wymagań zawartych w kolumnie 2 i 3 dla danej klasy odporności pożarowej budynku.
2) Klasa odporności ogniowej dotyczy pasa międzykondygnacyjnego wraz z połączeniem ze stropem.
3) Wymagania nie dotyczą naświetli dachowych, świetlików, lukarn i okien połaciowych, jeśli otwory w połaci dachowej nie zajmują więcej niż 20 % jej powierzchni.
4) Dla ścian komór zsypu wymaga się EI 60, a dla drzwi komór zsypu – EI 30.

Wymienione w tabeli elementy budynku powinny być nierozprzestrzeniające ognia dopuszcza się zastosowanie słabo rozprzestrzeniających ogień dla:
1) elementów budynku o jednej kondygnacji nadziemnej:
a) ZL IV,
b) PM o małej gęstości obciążenie ogniowego strefy pożarowej do 500 MJ/m2,
2) ścian wewnętrznych i zewnętrznych oraz elementów konstrukcji dachu i jego przekrycia w budynku PM niskim o maksymalnej gęstości obciążenia ogniowego strefy pożarowej do 1000 MJ/m2
3) ściany zewnętrzne w budynku niskim ZL IV.
W budynku kategorii ZL II na ścianach zewnętrznych mogą być stosowane materiały izolacyjne palne, jeżeli osłaniająca je od wewnątrz okładzina jest niepalna i ma klasę odporności ogniowej co najmniej:
1) budynku klasy odporności pożarowej „B” – EI 60,
2) w budynku klasy odporności pożarowej „C” i „D” – EI 30.
Okładzina elewacyjna i jej mocowanie mechaniczne, także izolacja cieplna ściany zewnętrznej budynku wysokiego i wysokościowego (powyżej 25 m wysokości) powinny być wykonane z materiałów niepalnych.
Stropy tworzące antresolę przeznaczoną do użytku dla więcej niż 10 osób, a także ich konstrukcja nośna, powinna odpowiadać wymaganiom wynikającym z klasy odporności pożarowej budynku, lecz nie mniejszym niż dla klasy „D”.
Przegrody wewnętrzne oddzielające mieszkania lub samodzielne pomieszczenia mieszkalne od dróg komunikacji ogólnej oraz od innych mieszkań i samodzielnych pomieszczeń mieszkalnych w budynkach ZL IV i ZL V powinny posiadać klasę odporności ogniowej co najmniej:
1) dla ścian w budynku:
a) niskim i średniowysokim – EI 30,
b) wysokim i wysokościowym – EI 60.
2) dla stropów w budynku zawierającym 2 mieszkania – REI 30.
W mieszkaniach oraz samodzielnych pomieszczeniach mieszkalnych dopuszcza się wykonywanie ścian wewnętrznych nierozprzestrzeniających ognia bez wymaganej klasy odporności ogniowej.
Elementy konstrukcji i przekrycia dachu budynku niższego, usytuowanego bliżej niż 8 m lub przyległego do ściany z otworami budynku wyższego, powinny być w pasie 8 m od tej ściany nierozprzestrzeniające ognia i mieć klasę odporności ogniowej co najmniej R 30 dla elementów konstrukcji dachu i E 30 dla przekrycia dachu. Odległości między ścianami zewnętrznymi budynków położonych na jednej działce budowlanej nie ustala się jeżeli łączna powierzchnia wewnętrzna tych budynków nie przekracza najmniejszej dopuszczalnej powierzchni strefy pożarowej wymaganej dla każdego ze znajdujących się na tej działce rodzajów budynków.
Dopuszcza się usytuowanie wylotów kanałów wentylacyjnych i spalinowych od urządzeń gazowych oraz rur wentylujących piony kanalizacyjne na dachach i stropodachach budynków niższych umieszczonych w pasie 8 – metrowym.
Warunków tych m