Model interpretacji dramatu.
MODEL INTERPRETACJI DRAMATU
1. Wstępne rozpoznanie całości
a) poszukiwanie nadrzędnego sensu utworu, sprecyzowanie zakresu poszukiwań
b) sformułowanie wstępnej tezy interpretacyjnej
2. Relacja: nadawca-adresat
a) kto do kogo mówi:
- kreacja bohatera [monolog]/ kreacje bohaterów [dialog]
- konstrukcja adresata monologu
- relacje między nadawcą a adresatem monologu, relacje między osobami dialogu
b) w jakiej sytuacji:
- okoliczności wypowiedzi, uwarunkowania sytuacyjne (umiejscowienie w akcji)
- forma wypowiedzi (monolog, dialog)
- kompozycja wypowiedzi
- wpływ odczytanej dominanty na przyjętą hipotezę interpretacyjną oraz kolejność działań interpretacyjnych
3. Ukształtowanie wypowiedzi
a) analiza wypowiedzi i języka postaci:
- pozycja bohatera (dystans, zaangażowanie, ironia itp.)
- język wypowiedzi, rozwiązania i nawiązania stylistyczne, znaczące operacje sensotwórcze (charakterystyczne cechy języka)
b) charakterystyka bohatera/bohaterów - wiarygodność, ironia, kreacja, zaangażowanie
4. Postać dramatu - akcja:
a) charakterystyka bohatera
- światopogląd, hierarchia wartości, sposób widzenia świata przez bohatera/bohaterów
- hierarchia podstawowych elementów akcji ( dominanta: postać, akcja, czas, przestrzeń, etc.)
b) zasada motywacji zdarzeń dramatycznych (np. mityczne, realistyczna, fantastyczna, groteskowa)
5. Ogólny sens utworu:
a) o czym mówi - informacje semantyczne i implikowane:
- uwzględnienie miejsc nacechowanych znaczeniowo (tytuł, motto, początek i koniec, gatunek, dosłowne lub metaforyczne znaczenie wielkich figur semantycznych)
- kluczowe wyrażenia i znaczące motywy kulturowe, funkcjonalne wykorzystanie przywołanych w utworze odwołań do kontekstu kulturowego (motywy, nawiązania intertekstualne)
- relacje między analizowanym fragmentem a całością tekstu
b) jak utwór jako całość wpisuje się w omawiany fragment (kontekst macierzysty dzieła)
6. Przywołanie właściwych kontekstów oraz ich wyzyskanie w celu odczytania sensu utworu:
a) nawiązania przywołane w utworze bezpośrednio
b) inne układy odniesienia, które pogłębiają interpretację: konteksty kulturowe (np. filozoficzny, estetyczny, genologiczny) i asocjacje ucznia.
7. Interpretacja uogólniająca:
a) wynikająca z odczytania całości teza interpretacyjna
b) sposób oceny i wartościowania.