Kultura arabska w VII-X wieku.

W ciągu kilku wieków podbojów wykształciła się na Bliskim Wschodzie, w północnej Afryce i w Hiszpanii specyficzna kultura, przesiąknięta wpływami islamu. Główne jej ośrodki znajdowały się w Damaszku, Bagdadzie, Kairze, a w Europie: w Toledo i Kordobie. Cywilizacja arabska w sposób twórczy wykorzystywała osiągnięcia Bizancjum i Persji a to dzięki zachowaniu tolerancji dla ludów podbitych. Tak więc architektura i sposoby zarządzania państwem podpatrywano w Bizancjum zaś nauka czerpała swą wiedzę z osiągnięć greckich. Architektura w pełni rozwinęła się przy okazji budownictwa sakralnego. Widać tu wpływy bizantyjskie. Istniała zasada: im bliżej Europy tym silniej zaznaczały się motywy wschodniego cesarstwa. Widać to np. w meczecie Omara w Damaszku, w meczecie Omajjadów w Kordobie czy Kairuanie. Na ścianach widzimy freski, fryzy zaczerpnięte od Persów oraz częste motywy roślinne i geometryczne (Koran zakazywał bowiem ukazywania w dziełach zwierząt i ludzi.) Święta księga Islamu: Koran był przedmiotem niezwykle wnikliwych analiz. Nie podlegały im problemy teologiczne, ale sprawy społeczne, prawne i kulturalne. Koran był bowiem także swoistym kodeksem, w którym zawierały się normy zachowań ludzkich i wskazówki co do sposobów wymiaru sprawiedliwości. Dzięki temu wykształciły się dwie szkoły analizy Koranu – hanbalici czyli tradycjonaliści (uznawali dosłowność założeń Koranu) oraz hanifilici dopuszczający interpretację opartą o przesłanki racjonalne i liberalne. Powstały ośrodki studiów nad Koranem położone w miastach świętych (Mekka i Medyna) oraz w Kufie. Filozofia i nauki ścisłe rozwijały się dynamicznie mimo utrudnień ze strony ortodoksów, którzy postępowali w myśl zasady: „Co zgadza się z literą Koranu jest zbędne bo może to zastąpić sama Święta Księga. Co jest sprzeczne z Koranem winno być zniszczone.” Mimo to studiowano i interpretowano Arystotelesa, Plotyna, oraz szkołę neoplatońską .Pod wpływem Arystotelesa powstała cała szkoła interpretatorów Koranu – mutazylitów. W obawie przed prześladowaniami mutazylici osiedlali się w liberalnych emiratach hiszpańskich. Mutazylitą był również Ibn Sina czyli Awicenna (980-1037) – autor „Canon medicinae„ czyli podręcznika medycyny stosowanego przez wiele stuleci. Arabowie kontynuowali badania w dziedzinie nauk ścisłych. Przekładano wielokrotnie dzieła Euklidesa i Ptolemeusza. Matematyk arabski Al-Chwarizmi prowadził badania nad trygonometrią i algebrą. To on był pomysłodawcą wprowadzenia do użytku cyfr hinduskich, które od tej pory zyskały nazwę cyfr arabskich. Zostały też przełożone i opatrzone komentarzami dzieła starożytnych lekarzy greckich Galena i Hipokratesa. Rozwijała się też badania geograficzne. Należy pamiętać o niezwykłej ciekawości świata prezentowanej przez Arabów. Większość tych Arabów, którzy podróżowali po ówczesnym świecie miało ambicje pisania kronik i opisów podróżniczych. Do kanonu kronikarstwa przeszły prace: Amira ibn Faldana, Al–Istakriego oraz Al-Masudiego. Z pochodzenia Pers - Tabari był autorem pierwszej w świecie arabskim syntezy dziejów świata. Oprócz tego bujnie rozwijała się poezja dworska, erotyki, panegiryki i inne rodzaje literatury pięknej.