ZSRR wobec innych państw komunistycznych po II wojnie światowej.

ZSRR wobec innych państw komunistycznych.

Wydarzenia 1956r. (polski Październik, wypadki poznańskie oraz powstanie węgierskie) spowodowały rozwój destalinizacji przez władze komunistyczne w Albanii, Bułgarii, NRD, Czechosłowacji i Rumuni. Chruszczow udzielił poparcia władzom satelickim – Antoninowi Norotnemu w Czechosłowacji, Walterowi Ulbrichtowi w NRD, oraz Todorowi Żiwkowi w Bułgarii. W listopadzie tego roku Chiny wystąpiły z deklaracją, w której podkreślano przywództwo ZSRR oraz, że należ przeciwdziałać „wielkomocarstwowemu szowinizmowi”, a także konieczność realizacji „dyktatury proletariatu”.
W 1957r. W Moskwie przyjęto tezy o rewolucyjnej walce klas między światem kapitalistycznym i socjalistycznym. W tym samym czasie wewnątrz ZSRR panowała walka o władzę, którą wygrał Chruszczow. Głównym celem jego polityki stało się zgładzenie ideologicznej rywalizacji z Pekinem.
Rok 1958 przyniósł ogólny zwrot w stosunkach na linii Pekin-Moskwa. Chiny ogłosiły program rozwoju komun ludowych, które wprowadzały nowy tryb życia. Fakt ten poruszył władzę rządzącą w Rosji. Od tej pory rozpoczęła się ostra rywalizacja między ZSRR,
a Chinami.
W lutym 1960r przedstawiciel Chin na moskiewskiej konferencji Układu Warszawskiego nie powstrzymał się od przyjęcia pokojowej linii radzieckiej i zaatakował „imperializm amerykański”. Na tej samej konferencji Chruszczow potępił KPCH, czego skutkiem było wycofanie specjalistów radzieckich z Chin.
W sierpniu 1961r w Moskwie Chruszczow zaproponował przekształcenie RWPG w prawdziwy integracji gospodarczej. Delegacje NRD i Czechosłowacji przyjęły ten fakt z zadowoleniem. Zaś Rumunia protestowała, gdyż kraj ten mógł pełnić tylko rolę kraju surowcowo-rolniczego.
W lipcu 1963r. W Moskwie doszło do rozmów radziecko-chińskich, ale nie przyniosły one rezultatów. Oprócz tego Mao Zedong wystosował pretensje do ZSRR o terytoria zajęte przez carów w XIX min. Władywostok.
W 1969r konflikt radziecko-chiński przemienił się w konfrontację zbrojną.
We wrześniu 1964r. w Berlinie zorganizowano obchody stulecia I Międzynarodówki. Do sojuszników ZSRR w konflikcie z Chinami należały partie rządzące krajami satelickimi, oraz nieliczne partie w krajach zachodnioeuropejskich min: w Niemczech, Anglii.
Jugosłowianie i Rumunia jako kraje stały no uboczu tego konfliktu i starały się nie wchodzić w drogę, ani ZSRR, ani CHRL. Zaś po stronie Chin opowiedziały się partie północnokoreańskie i północnowietnamskie.
W lipcu 1963 delegacja rumuńska postawiła weto wobec planu integracji gospodarczej na zasadach specjalizacji. Wobec innych kłopotów Kreml tolerował nieposłuszeństwo Bukaresztu i skorzystał nawet z rumuńskiej mediacji w sporze z Pekinem. Rumuni przeciwstawiali się zwołaniu międzynarodowej konferencji partii komunistycznych w celu napiętnowania Pekinu.
16.X.1964r radziecka agencja TASS doniosła o rezygnacji Chruszczowa z funkcji premiera i I sekretarza „ze względu na zły stan zdrowia”. Nowym szefem partii został Breżniew, a premierem Kosygin. Chruszczowa atakowano za bezowocną politykę gospodarczą, oraz porażkę w kryzysie kubańskim, ryzykowne kroki wobec państw zachodnich. Rezygnacja Chruszczowa wywołała ogólny szok w państwach satelickich. Jednak nowe szefostwo partii przywróciło dawne stosunki z państwami satelickimi.
XXII zjazd KPZR zakończył destalinizację i wzmocnił pozycję kierownictwa na Kremlu.
W maju 1967r. nowym szefem KGB został Jurij Andropow, a ministrem obrony Andriej Griecko. Polityka radziecka zaczęła nabierać dynamiki.
W połowie lat 60-tych obóz radziecki w Europie wykazywał pewną destabilizację. W Polsce konflikt między kierownictwem partyjnym, a kościołem zaostrzył się w czasie obchodów tysiąclecia chrześcijaństwa w Polsce. We wszystkich krajach bloku, z wyjątkiem Polski, na początku lat 60-tych zakończono kolektywizację rolnictwa. Dążenia reformatorskie zaczynały się w partii czechosłowackiej. Zła sytuacja gospodarcza na początku lat 60-tych, oraz wpływ XXII zjazdu KPZR z 1961r doprowadziły do ograniczonej destalinizacji.
Na Węgrzech zaś ekipa Janosa Kadara obiecywała poprawę sytuacji materialnej, ale w tym celu musiała podjąć próby reformy skostniałego systemu zarządzania gospodarką. Kierownictwo rumuńskie wykazywało rosnącą niezależność w polityce zagranicznej. W pewnym sensie mieli oni nadzieję otrzymania pomocy od innych państw, niż komunistyczne.
W 1967r odbywa się konferencja w Karlovych Varach, która ujawniła rozkład ruchu komunistycznego w Europie. W konferencji tej zabrakło przedstawicieli Rumunii, Jugosławii, Albanii, Szwecji, Holandii. Idea powołania jednolitego centrum sterowania upadła.. Pod koniec roku 1967 nastąpiło zaostrzenie konfliktów w niektórych partiach komunistycznych. Zwiększyła się niezależność polityczna Rumunii, która dalej podtrzymywała dobre stosunki z Chinami.
W Czechosłowacji nasilały się wybuchy sprzeciwów społecznych (głownie studentów), prócz tego opozycja znalazła nowych sojuszników w słowackiej części partii komunistycznej. Navrot próbował wykorzystać wizytę Breżniewa do podbudowania swej władzy jednak i to nie pomogło. I nowym sekretarzem został Alexander Dobiek, który zapowiedział reformy pod hasłem „socjalizm z ludzką twarzą”. W kraju zapanował duch zmiany na lepsze. Polityka nowego sekretarza opierała się na większej otwartości wobec państw zachodnich, co nie podobało się władzom na Kremlu. Jego pro zachodnia polityka była głównym powodem usunięcia go ze stanowiska. Moskwa decyzję tą tłumaczyła iż Dubcek nie panował nad społeczeństwem i państwem. Dubcek zapoczątkował proces demokratyzacji w państwie na co nie chciało się zgodzić ZSRR, czego dowodem było ultimatum wystosowane do Pragi, a ostrzegające przed tolerowaniem „wrogów socjalizmu”. Spowodowało to zjednoczenie czechosłowackiego społeczeństwa w celu obrony zdobycze demokratyzacji.
ZSRR nie godziło się na taki bieg wypadków. Zorganizowano manewry wojskowe Układu Warszawskiego na terenie południowej Polski i NRD. Był to swoisty pokaz sił o zdecydowania KPZR wobec władz czeskich. Przy okazji manewry te były próbą generalną przed późniejszą inwazją. Dubcek próbował ratować sytuację podczas rozmów z Breżniewem w Bratysławie i Czernej nad Cisą. Jednak rozmowy te były skazane z góry na nie powodzenie. Co prawda przyniosły złagodzenie napięcia, ale były to tylko pozory mające na celu odwrócenie uwagi Czechosłowaków od przygotowań do inwazji, która nastąpiła
21 VIII 1968r. Do Czechosłowacji wkroczyły wojska ZSRR, PRL, NRD, Węgier i Bułgarii, było to pogwałcenie umów poczdamskich. Działaczy partyjnych aresztowano, armia czeska nie stawiała oporu. Prawdopodobnie wydano jej taki rozkaz, aby nie przelewać nie potrzebnej krwi. Oficjalnym powodem wkroczenia wojska Układu Warszawskiego do Czechosłowacji była prośba „czechosłowackich działaczy partyjnych i państwowych” jednak nie podano konkretnych nazwisk. Inwazję uzasadniano zagrożeniem ze strony siły „kontrrewolucyjnej” działającej w zmowie z wrogami zewnętrznymi. Oświadczenie to zyskało miano doktryny Breżniewa o ograniczonej suwerenności krajów obozu radzieckiego. Wydano również oświadczenie że wojaka inwazyjne nie będą się mieszały w sprawy wewnętrzne CSRR i zostaną wycofane w miarę postępującej normalizacji sytuacji w państwie.
Czesi ignorowali wojska okupacyjne. Konspiracyjny XIV zjazd KPCz został uznany przez władze ZSRR jako nie legalny. W czasie okupacji były prowadzone rozmowy Moskiewskie z Dubckiem na czele. 26 VIII 19568 zostały one zakończone. Dubcek utrzymał stanowisko I sekretarza partii, ale pod warunkiem uchylenia uchwał XIV zjazdu KPCz, oraz zgodę na tymczasowy pobyt wojsk ZSRR na terenie Czechosłowacji. ZSRR chciało w ten sposób zabezpieczyć się przed ewentualnymi dalszymi dążeniami Czechosłowaków ku zachodowi. W styczniu 1969r w Pradze aktu samo spalenia dokonał student Jan Palach, była to manifestacja przeciwko okupacji przez wojska układu. Na ulicach stolicy dochodziło do walk ulicznych z żołnierzami układu. Dubcek nie mogąc opanować sytuacji ustąpił ze stanowiska. Na jego miejsce został powołany Gustaw Hosek. Nastąpiły wielkie czystki w szeregach partii. Zdławienie „Praskiej wiosny” przez wojska układu stało punktem zwrotnym w historii komunizmu. Część komunistów zachodnich zaczęła głosić odmienność komunizmu zachodniego od modelu rosyjskiego. Malała sympatia dla ZSRR i komunizmu.
W czerwcu 1969r w Moskwie odbyła się światowa narada partii komunistycznych. Na obradach uchwalono, iż nie będzie się realizowało planu zcentralizowania władzy nad partiami komunistycznymi.
ZSRR zawiesiła kontrolę nad państwami satelickimi w Europie. Na Węgrzech zostały zahamowane reformy społeczne.
W Polsce bunt w grudniu 1970r wybuchł bunt robotników z wybrzeża, który obalił rządy Gomółki, jednak nie wystarczyło to do oderwania się Polski z łap ZSRR.
W czerwcu 1972r dochodziło do rozruchów w Grecji. Zaś na Ukrainie narastała chęć odzyskania niepodległościowe.
W 1977r Breżniew usunął z funkcji przewodniczącego Rady Najwyższej Podgornego, jednak zatrzymał te stanowisko dla siebie. Okres rządów Breżniewa nazwano „okresem zastoju”, gdzie nasilił się kryzys gospodarczy i społeczny.
ZSRR wobec państw komunistycznych przyjęło dwojaką postawę. Bądź to rywalizowało z danym państwem o prymat na arenie kontroli nad państwami komunistycznymi, bądź wtrącało się w politykę owych państw. Taka ingerencja miał miejsce w Polsce, Czechosłowacji, czy Rumunii. Wszelkiego rodzaju pro zachodnie

Dodaj swoją odpowiedź
Historia

Niemcy po II wojnie Światowej - zjednoczenie.

Zjednoczenie Niemiec było największym wydarzeniem lat dziewięćdziesiątych. 3 października 1990 r. połączyły się dwa państwa niemieckie – RFN i NRD. Przez ponad 40 lat dzieliły je najbardziej na świecie strzeżone granice, różne syst...

Historia

Sprawa Niemiec po II wojnie światowej (do 1989r.)

Zjednoczenie Niemiec było największym wydarzeniem lat dziewięćdziesiątych. 3 października 1990 r. połączyły się dwa państwa niemieckie – RFN i NRD. Przez ponad 40 lat dzieliły je najbardziej na świecie strzeżone granice, różne syst...

Historia

W kręgu państw komunistycznych - Zagadnienia wybrane. Historia powszechna po 1945 roku.

WOJNA W KOREI

W latach 1904-1905 toczyła się wojna japońsko-rosyjska o Port Arthur, wygrana Japonii, spowodowała, iż Korea po wojnie znalazła się w strefie jej wpływów, początkowo stanowiąc protektorat a ostatecznie w 1910 r. J...

Historia

Świat po II wojnie światowej

Cały świat czekał na ten dzień. II Wojna Światowa w końcu się zakończyła. Powiększająca się coraz bardziej przewaga aliantów nad państwami Osi rosła nieustannie. Liczne wystąpienia, sabotaże, rosnąca w siłę koalicja antyhitlerows...

Historia

Świat po II wojnie światowej

Cały świat czekał na ten dzień. II Wojna Światowa w końcu się zakończyła. Powiększająca się coraz bardziej przewaga aliantów nad państwami Osi rosła nieustannie. Liczne wystąpienia, sabotaże, rosnąca w siłę koalicja antyhitlerows...