Adolf Hitler

Hitler Adolf (1889-1945), polityk nazistowskich Niemiec, fhrer (wódz). Urodził się w Austrii w miejscowości Braunau. Czynił bezskuteczne wysiłki, aby studiować malarstwo w Wiedniu.
W czasie walczył jako ochotnik w armii niemieckiej na froncie zachodnim, za co został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Żelaznym. Przebywając w szpitalu na (oślepiony czasowo gazem bojowym) dowiedział się o zawieszeniu broni. Uznał ten krok za zdradę i stworzył ideę o ciosie w plecy zadanym państwu niemieckiemu przez komunistów.
Początki działalności politycznej
W 1919 wstąpił do Niemieckiej Partii Robotniczej, której nazwę w następnym roku zmienił na. Stanął na jej czele w 1921. Po nieudanym puczu monachijskim w 1923 (inaczej pucz piwiarniany) został skazany na pięć lat więzienia i osadzony w więzieniu w Landsbergu.
Napisał tam książkę Mein Kampf (Moja walka), w której sformułował program ruchu nazistowskiego. Żądał w nim przestrzeni życiowej () dla Niemców, która miała im się należeć jako narodowi Panów (Herrenvolk). Doktryna ta zawierała wyraźne koncepcje rasistowskie, nacjonalistyczne i lewicowe.
Po przedterminowym zwolnieniu z więzienia skupił wokół siebie grono ambitnych i bezwzględnych współpracowników (). Wykorzystując swoje zdolności oratorskie i talenty demagogiczne oraz korzystając z kryzysu gospodarczego doprowadził do przejęcia władzy przez swoją partię w 1933. W 1932 przegrał z wybory prezydenckie, ale otrzymał aż 40% głosów.
Zdobycie władzy
30 I 1933 został kanclerzem i rozpoczął etap skupiania władzy w swoim ręku. Po pożarze przeprowadził ustawę, która dawała rządowi prawo wydawania dekretów z mocą ustawy.
Po śmierci Hindenburga w 1934 został prezydentem i ogłosił się wodzem. Rozprawił się z opozycją, tworząc dla niewygodnych obywateli obozy koncentracyjne. W 1934 w wyniku " " usunął z partii kilkuset nazistów skupionych wokół.
Rozpoczął politykę zbrojeń i pokojowych podbojów zajmując kolejno w 1936, Austrię w 1938 (Anschluss Austrii), Czechy w 1939. Rozpętał wraz z zawierając 23 sierpnia układ ze Związkiem Radzieckim ().
W wyniku działań wojennych prawie cała Europa znalazła się pod panowaniem niemieckim. Po porażce w Hitler zdecydował się na prewencyjne uderzenie na ZSRR. Po bitwie pod Moskwą (1941) przejął osobiste dowództwo nad kampanią wschodnią i w efekcie podejmowania decyzji ideologicznych, a nie wojskowych doprowadził do klęski armii niemieckiej w wojnie z ZSRR.
W latach 1944-1945 skoncentrowane uderzenia alianckie doprowadziły do klęski III Rzeszy, w wyniku której Hitler popełnił 30 IV 1945 w Berlinie samobójstwo, uśmiercając wcześniej swoją żonę E. Braun.