Sąd nad narodem

l. Polska i Polacy -sąd nad moim narodem
2. Jacy byliśmy, jacy jesteśmy
3. Nasze wady i zalety narodowe
4. Polaków portret literacki
5. Moje refleksje na temat rodaków

Literatura każdego narodu jest zwierciadłem, w którym odbijają się wizerunki jego obywateli. Nie zawsze są to obiektywne portrety, bowiem wielu twórców albo upiększa swoich bohaterów, albo zbytnio krytykuje. Do czytelnika należy trzeźwa ocena prezentowanych na kartach literatury wad i zalet społeczeństwa. O naszym narodzie pisano bardzo wiele, przez tysiące lat powstawały dzieła, w których odnajduję sąd nad Polską i Polakami.
Już w średniowieczu powstały utwory, charakteryzujące moich rodaków. Powodem do dumy dla każdego z nas może być "Kronika" Galla Anonima, w której ten średniowieczny dziejopis tak pięknie mówi o naszych władcach i rycerzach. To dzięki tej lekturze wiemy, że już w średniowieczu Polacy cenili sobie wolność i dla niej byli gotowi oddać życie.
Więcej na temat Polski i Polaków pisali twórcy odrodzenia. Byliśmy wówczas potęgą w ówczesnej Europie, jednak nasze wady narodowe budziły niepokój wśród wielu światłych ludzi. Do nich należał wybitny poeta renesansu Jan Kochanowski. Obserwując swoich rodaków, dostrzegł wiele niepokojących zjawisk. Szerząca się prywata, życie ponad stan, kłótliwość to tylko kilka wad, które spisał w swoich utworach. Na potwierdzenie moich słów przypomnę "Odprawę posłów greckich" -pierwszy polski dramat. W tym utworze poeta wyraził swoją opinię o Polsce i Polakach. Dostrzegł chwiejność władzy królewskiej, egoizm szlachty, która dla własnych interesów zapominała o dobru ojczyzny. Szczególnie ostro skrytykował poeta "tych co pospolitą rzeczą władają". Przypomniał posłom i senatorom, że "miejsce boże zasiedli na ziemi". Zobowiązuje ich to do prawości i uczciwości. Nie oszczędził krytycznych uwag szlachcie w "pieśni o spustoszeniu Podola". Ostrze krytyki skierował poeta przeciwko szlachcie, która pilnowała "półmisków gdy tymczasem Tatarzy grabili rubieże Rzeczypospolitej. Portret Polaków przedstawił również Piotr Skarga, wielki patriota, który w "Kazaniach sejmowych" ostro skrytykował synów Rzeczypospolitej. Nazwał ich głupcami. którzy troszczą się o własne tłumoczki, gdy tymczasem okręt, czyli Polska tonie. Niezbyt pochlebne miał o swoich rodakach zdanie ten płomienny kaznodzieja. Postrzegał ich jako ludzi, którzy najpierw myśleli o własnych majątkach a potem dopiero o ojczyźnie.
Wiele można się dowiedzieć o tym jacy byliśmy z lektury utworów barokowych. Sarmaci żyjący w XIX wieku potrafili bronić ojczyzny, walczyli w Zbarażu, Kamieńcu i w Barze. Byli tak dzielni, że pod Chocimiem rozgromili potęgę turecką. Ich czyny opisał Wacław Potocki w "Wojnie chocimskiej". Byliśmy przedmurzem chrześcijaństwa broniąc Europę przed nawałą turecką.
Jednak to nie jest cała prawda o tamtych czasach. Wśród dzielnych rycerzy ginących pod Częstochową było wielu krzykaczy, którzy przedkładali złotą wolność szlachecką nad inne wartości. Sarmata przypominał często Jana Chryzostoma -Paska, czyli warchoła i pijanicę. Takich Polaków odnajdujemy na kartach "Pamiętników".
Specyficznym okresem dla Polaków była druga wojna światowa. Ten skłócony naród, który nie mógł znaleźć recepty na zlikwidowanie wewnętrznych bolączek, potrafił jako jedyny w europie stawić czoło nawale hitlerowskiej. Obrońcy poczty gdańskiej, Westerplatte, powstańcy Warszawscy udowodnili, że "Polska to wielka rzecz". Nie znaczy to, że wszyscy nasi rodacy byli bohaterami i heroicznymi obrońcami ojczyzny. Swoje rozważania o narodzie i rodakach zakończę analizą powieści Andrzeja Szczypiorskiego "Początek". Wydaje mi się, że ten utwór najlepiej charakteryzuje mój naród. Paweł, sędzia Romnicki, Filipek udowodnili, że byli wielkimi ludźmi. W tym okrutnym czasie z narażeniem życia ratowali panią Irmę i małą Joasie. Jednak w tym samym czasie żył piękny Lolo, który polował na Żydów i tych, których "złowił" dostarczał na gestapo. Wielu Polaków na nieszczęściu Żydów zbijało majątek i o tym również należy pamiętać.
Żaden naród nie jest jednolity organizmem. W śród ludzi dobrych żyją zdrajcy, którzy dla pieniędzy gotowi są zdradzić drugiego człowieka. Charakteryzując Polaków trzeba zwrócić uwagę na kłótliwość, snobizm narodowy, alkoholizm. Trzeba również pamiętać o chwiejności naszych poglądów, słabości organizacyjnej i o tym, że stać nas na romantyczne gesty, a nie stać nas często na efektywną pracę. Jeśli z tych tylko cech chcielibyśmy zbudować wizerunek Polski i Polaków na pewno nie powiedzielibyśmy całej prawdy. Bo przecież jak rzadko który naród cechujemy się odwagą w walce. Potrafimy się zmobilizować w obliczu wroga i nie licząc się z ofiarami bronić wolności. Cechuje nas również przywiązanie do tradycji, szacunek dla bohaterów i gotowość poświęcenia życia nawet dla przegranej sprawy. Te wszystkie wady i zalety składają się na nasz specyficzny polski charakter.