Prawo zobowiazań- umowa sprzedaży.
Umowa sprzedaży
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. (art. 535 k.c.).
Zastosowanie przepisów o umowie sprzedaży do nazwanych umów uregulowanych w k.c.
• Zamiany (art. 604)
• Dostawy (art. 612)
• Kontraktacji (art. 621)
• Umowy o dzieło (art. 638)
• O roboty budowlane (art. 656)
• Leasingu (art. 70917)
• Komisu (art. 769 par.2)
• Spółki (art. 862)
• Świadczenia w miejsce wykonania (art. 453)
Charakter umowy sprzedaży
• Dwustronnie zobowiązująca
• Wzajemna
• Konsensualna – za wyjątkiem, gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone do gatunku, przyszłe i zbycia dokonuje podmiot nieuprawniony a nabywca jest w dobrej wierze
• Odpłatna
• Kauzalna
• Zobowiązująco-rozporządzająca
Forma umowy sprzedaży
Co do zasady obowiązuje swoboda umów, jednak istnieją 4 wyjątkiem, gdy konieczne jest spełnienie określonej formy umowy.
• Pisemna ad probationem – jeżeli przedmiotem sprzedaży jest towar konsumpcyjny, którego wartość przenosi 2000 zł
• Pisemna ad eventum – jeżeli sprzedaż jest zawierana w systemie poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość
• Pisemna z podpisami poświadczonymi notarialnie – jeżeli przedmiotem sprzedaży jest przedsiębiorstwo, statek podlegający obowiązkowemu wpisowi do rejestru okrętowego ad solemnitatem
• Akt notarialnego - jeżeli przedmiotem sprzedaży jest nieruchomość, użytkowanie wieczyste lub spadek
Essentialia negoti umowy sprzedaży
• Oznaczenie stron i ich roli w stosunku – co do zasady stroną może być każdy, jednak mogą istnieć wyjątki kiedy osoba mając pełną zdolność do czynności prawnej nie może być stroną umowy np. w ograniczonym zakresie cudzoziemiec nabywający nieruchomość.
• Oznaczenie przedmiotu sprzedaży
• Oznaczenie ceny kupna, lub podstawy jej ustalenia
Przedmiot sprzedaży
• Rzeczy
• Energie: elektryczna, wysokich ciśnień, gazowa, wodna, cieplna
• Prawa majątkowe zbywalne
• Zespoły rzeczy i praw np. przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne
• Spadek
Rodzaje cen
• Sztywna (urzędowa) – 537 k.c.
• Maksymalna – 538 k.c.
• Minimalna - 539 k.c.
• Wynikowa – art. 540 k.c.
Moment wydania rzeczy
O ile strony nie umówiły się inaczej, a rzecz ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy sprzedawca powierzył dostarczenie rzeczy przewoźnikowi trudniącemu się przewozem rzeczy danego rodzaju. Przewóz w tej sytuacji realizuje się na ryzyko kupującego.
Sposób dostarczenia rzeczy
• Wydanie rzeczy powinno nastąpić przez przeniesienie posiadania i przez zapewnienie kupującemu możliwości odebrania nabytej rzeczy. Koszty wydania (zmierzenia, zważenia, opakowania, ubezpieczenia na czas przewozu, przesłania) obciąża sprzedawcę
• Odebranie rzeczy powinno zapewnić całość i nienaruszalność rzeczy. Koszty odebrania ponosi kupujący (koszty badania i ilości rzeczy)
Obowiązki sprzedawcy
• Przeniesienie na kupującego własności rzeczy
• Wydanie kupującemu przedmiotu sprzedaży
• Udzielenie kupującemu potrzebnych informacji o stosunkach prawnych i faktycznych dotyczącej sprzedanej rzeczy
• Wydanie dokumentów dotyczących rzeczy np. dokument gwarancyjny
• Jeżeli jest to potrzebne do należytego korzystania z rzeczy, dołączenie instrukcji dotyczącej sposobu korzystania z rzeczy
• Obowiązek współdziałania z kupującym przy wydawaniu i odbiorze rzeczy
• Dodatkowe obowiązki wynikają z przepisów szczególnych (ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, o ogólnym bezpieczeństwie produktów, umów na odległość, umowy poza miejscem prowadzenia handlu)
• W razie zwłoki kupującego w odebraniu rzeczy ma prawo oddania rzeczy na przechowanie na koszt i ryzyko kupującego
• W razie zwłoki może rzecz sprzedać na rachunek kupującego po uprzednim zadośćuczynieniu obowiązkowi posiadania kupującego
• W razie zwłoki kupującego w zapłacie ceny za dostarczoną część rzeczy, może powstrzymać się z dostarczeniem dalszych części sprzedanych rzeczy, a nawet od umowy odstąpić
Obowiązki kupującego
• Obowiązek zapłaty umówionej ceny kupna
• Obowiązek obioru przedmiotu sprzedaży
• W razie przesyłania przedmiotu sprzedaży przez przewoźnika, zbadanie przesyłki
• W razie stwierdzenia powstania ubytków w czasie przewozu, podjęcie wszelkich czynności niezbędnych dla ustalenia odpowiedzialności przewoźnika
• Współdziałania ze sprzedawcą przy wydaniu i odebraniu rzeczy
Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi
• Odpowiedzialność absolutna
• Służy przywracaniu zachwianej równowagi świadczeń wywołanej nienależytą jakością przedmiotu świadczenia
• Nie ma zastosowania do sprzedaży licytacyjnej w trybie egzekucji sądowej i do sprzedaży w postępowaniu upadłościowym
• Odpowiedzialność uzasadnia wada fizyczna i prawna przedmiotu sprzedaży
• Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które powstały po przejściu niebezpieczeństwa na kupującego, chyba że wady wynikły z przyczyny tkwiącej już uprzednio z rzeczy sprzedanej
Wada fizyczna
• Zmniejszenie wartości rzeczy, ze względu na cel wyraźnie wskazany w umowie
• Zmniejszenie wartości rzeczy ze względu na cel wynikający ze zwyczajnego przeznaczenia rzeczy
• Zmniejszenie użyteczności rzeczy ze względu na cel wynikający z okoliczności, jeżeli celu nie wskazano w umowie
• Zmniejszenie użyteczności rzeczy ze względu na cel wynikający bądź z treści umowy, bądź wynikający z okoliczności, bądź wynikający ze zwyczajnego przeznaczenia rzeczy
• Rzecz nie ma właściwości o istnieniu których sprzedawca zapewniał kupującego
• Niekompletność rzeczy
Wada prawna
• Jeżeli sprzedana rzecz jest własnością osoby trzeciej, gdy sprzedawca był jedynie jej współwłaścicielem
• Gdy sprzedana rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej
• Dochodzenie uprawnień z tytułu rękojmi za wady prawne jest uzależniona od wystąpienia osoby trzeciej z roszczeniami z tytułu sprzedanej rzeczy (wtedy, gdy powziął informację o wadzie prawnej).
Charakter uprawnień kupującego z tytułu rękojmi za wady
• Wypływające z rękojmi za wady obowiązki sprzedawcy są w zasadzie odpowiednikiem uprawnień kupującego
• Kupującemu przysługuje prawo wyboru między przysługującymi mi uprawnieniami
• Sprzedawca może mieć wpływ na realizację prawa wyboru przez kupującego, a przez to na kształt swojej odpowiedzialności
Uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi
• Odstąpienie od umowy. Kupujący nie może realizować swojego prawa w razie niezwłocznej wymiany wadliwej rzeczy lub w razie jej usunięcia. Możliwość udaremnienia odstąpienia od umowy nie może być przez sprzedawcę realizowana, jeżeli rzecz była już przez sprzedawcę wymieniana lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne
• Żądanie obniżenia ceny
• Żądanie dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad w odniesieniu do rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku
• Żądanie usunięcia wady, dla rzeczy oznaczonych co do tożsamości
Realizując którekolwiek z uprawnień zachowuje uprawnienia do wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym (art. 566 k.c.)
Okoliczności wyłączające odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi
Jedyną okolicznością wyłączającą powstanie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest, jest znajomość wady przez kupującego. Jeżeli przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku lub rzeczy przyszłe, chwilą właściwą dla oceny istnienia okoliczności wyłączających powstanie odpowiedzialności jest chwila wydania rzeczy. Ciężar dowodu tej okoliczności obciąża sprzedawcę. Nie ma przy tym znaczenia czy wada rzeczy jest wadą jawną czy wadą ukrytą.
Modyfikacja odpowiedzialności z tytułu rękojmi
• Możliwe jest rozszerzenie, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności
• Niedopuszczalne jest wyłączenie lub choćby ograniczenie odpowiedzialności w relacji profesjonalista-konsument
• Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi jest bezskuteczne w razie podstępnego zatajenia wady przed kupującym
• Kupujący w każdym razie może zrezygnować z przysługujących mu uprawnień z tytułu rękojmi
Przesłanki realizacji uprawnień z tytułu rękojmi
• Kupujący jest zobowiązany do zachowania aktów staranności (terminowe zawiadomienie o wadach rzeczy (zasadniczo 1 miesiąc od ujawnienia wady) pod rygorem utraty uprawnień
• W stosunkach miedzy przedsiębiorcami realizacja uprawnień z tytułu rękojmi jest uzależnione od zbadania rzeczy w czasie i w sposób przyjęty dla rzeczy określonego rodzaju
• Dla zachowania terminów o zawiadomieniu wystarczy wysłanie listu poleconego przed ich upływem
• Brak zawiadomienia we wskazanych terminach nie powoduje dla kupującego ujemnych skutków w razie podstępnego zatajenia wady przez sprzedawcę jego zapewnień, że wady nie istnieją
Upływ czasu na realizację roszczeń z tytułu rękojmi
• Uprawnienia z tytułu rękojmi wygasają po upływie roku, a gdy chodzi o wady budynków, po upływie 3 lat
• Upływ terminu nie powoduje utraty uprawnień w razie podstępnego zatajenia wady przez sprzedawcę
Gwarancja jakości
• Gwarancja sprzedawcy i gwarancja wytwórcy
• Podstawą gwarancji jest dokument gwarancyjny w charakterze znaku legitymacyjnego
• W ramach gwarancji gwarant jest zasadniczo zobowiązany do usunięcia wady fizycznej lub dostarczenia rzeczy wolnej od wad
• Okres gwarancji, jeżeli nic innego nie wynika z dokumentu gwarancyjnego wynosi 1 rok, od momentu wydania rzeczy kupującemu