Prawo zobowiązań - szczegółowe unormowania dotyczące umowy kupna-sprzedaży.

Umowa sprzedaży – ciąg dalszy
Różnice między rękojmią i gwarancją przy umowie sprzedaży
• Źródło odpowiedzialności
o Rękojmi- ex lege,
o Gwarancja - tylko w umowie
• Przesłanka odpowiedzialności w odniesieniu do przedmiotu sprzedaży
o przy rękojmi - wady fizyczne i wady prawne,
o przy gwarancji - jakość przedmiotu umowy)
• Podmiot zobowiązany
o przy rękojmi - sprzedawca,
o przy gwarancji - gwarant
• Podmiot uprawniony
o przy rękojmi - kupujący,
o przy gwarancji - każdoczesny posiadacz rzeczy i dokumentu gwarancyjnego)
• Zakres uprawnień
o przy rękojmi - naprawa, wymian, obniżenie ceny i odstąpienie od umowy,
o przy gwarancji - naprawa lub wymiana
• Kształtowanie uprawnień
o przy rękojmi - wybiera kupujący,
o przy gwarancji - wybiera gwarant)
• Akty staranności uprawnionego
o przy rękojmi - zgłoszenie 1 miesiąc od wykrycia wady,
o przy gwarancji - zmieścić się w terminie gwarancji
• Termin realizacji uprawnień
o przy rękojmi - 1 rok od sprzedaży,
o przy gwarancji - tyle na ile jej udzielono

Rękojmia w wybranych umowach nazwanych
• O dzieło – żądanie usunięcia wad, ze wskazaniem terminu. Wykonawca może odmówić naprawy, gdy jest zbyt kosztowna. Gdy wady są nieusuwalne lub wykonawca nie może wad usunąć w zakreślonym terminie, zamawiający może od umowy odstąpić, ale tylko wtedy, gdy wady są istotne. Przy nieistotnych może żądać tylko obniżenia ceny
• Najem – żądanie obniżenia czynszu za czas istnienia wad ograniczających przydatność rzeczy dla najemcy. Gdy najemca wad nie usuwa lub wady są nieusuwalne, najemca może wypowiedzieć najem bez zachowania terminów
• Użyczenie i darowizna – jeżeli dający czy darczyńca nie zawiadomili kontrahenta o wadzie, są oni odpowiedzialni za szkody jakich na skutek nieświadomości doznał kontrahent. Wyłączenie odpowiedzialności następuje jeżeli odpowiednio biorący i obdarowany mogli z łatwością wadę zauważyć.
• Leasing

Szczególne rodzaje sprzedaży
• Konsumencka – uregulowana w ustawie z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego
• Na raty – k.c.
• Z zastrzeżeniem prawa własności – k.c.
• Na próbę – k.c.
• Z zastrzeżeniem prawa odkupu – k.c.
• Prawo pierwokupu – k.c.

Sprzedaż konsumencka
• Zakres zastosowania ustawy (ograniczenia podmiotowe) – ustawa ma zastosowanie w sferze obrotu konsumenckiego czyli w stosunkach między konsumentem a sprzedawcą (powstałych na podstawie umowy) i między konsumentem a gwarantem (powstałych przez złożenie oświadczenia woli gwaranta). Konsumentem jest osoba fizyczna, która kupuje rzecz ruchomą w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą (art. 1 ust. 1 ustawy). Definicja ta jest zbliżona do definicji konsumenta z art. 221 k.c. zgodnie z którą konsumentem jest osoba fizyczna dokonujaca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Drugim podmiotem jest sprzedawca, który jest kontrahentem dokonującym sprzedaży w zakresie swojego przedsiębiorstwa. Kontrahent jest rozumiany wg definicji z art. 431 k.c. a przedsiebiorstwo jest rozumiane wg przepisu art. 551 k.c. Gwarantem może być każdy podmiot, który zapewnia o świadczeniu, o właściwościach towaru i zobowiazuje się wobec kupującego do określonych świadczeń, gdy właściwość towaru nie odpowiada właściwościom zapewnianym. Gwarantem może być np. sprzedawca, producent czy chociażby reklamodawca.
• Zakres stosowania ustawy (ograniczenia przedmiotowe) – należy sformułować tezę, że ustawa ma zastosowanie do wszystkich umów sprzedaży z ekonomicznego punktu widzenia czyli umów prowadzących do wydania rzeczy. Dopiero wydanie przedmiotu sprzedaży uruchamia odpowiedzialność sprzedawcy o której mowa w ustawie konsumenckiej. Przepisy ustawy mają zastosowanie również do umów zawierających elementy sprzedaży np. umowa montażu, także do umów o dzieło czy umów komisu o ile przedmiotem tych wszystkich umów jest towar konsumpcyjny. Towar konsumpcyjny jest zdefiniowany jako rzecz ruchoma, która jest sprzedawana osobie fizycznej dla celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą i zawodową (art. 1 ust. 1 ustawy) np. Kowalski kupuje dla siebie 2 samochody – jeden dla siebie jako radcy prawnego i drugi jako prezent dla żony. W pierwszym przypadku Kowalski będzie dochodził roszczeń w oparciu o przepisy k.c. o rękojmi, a w drugiej sytuacji będzie dochodził roszczeń w oparciu o przepisy ustawy konsumenckiej. Albo też kupuje samochód dla żony i kupuje też nieruchomość – w pierwszym przypadku stosuje się ustawę konsumencką a w drugim przypadku przepisy o rękojmi, gdyż nie jest to rzecz ruchoma. Pojęcie towaru konsumpcyjnego obejmuje też rzecz używaną. Przepisy ustawy nie mają zastosowania do sprzedaży energii elektrycznej, gazu i wody, chyba że są sprzedawane w ograniczonej ilości lub w określonej objętości np. akumulator, butelka wody. Przepisów nie stosuje się też do sprzedaży egzekucyjnej i sprzedaży w postępowaniu upadłościowym i innym postepowaniu sądowym.
• Obowiązki sprzedawcy –
o obowiązek dostarczenia towaru zgodnego z umową,
o obowiązek podania w ofercie ceny sprzedaży i ceny jednostkowej sprzedaży wg rozporządzenia z 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczególnych zasad uwidaczniania cen towarów i usług. Cena jednostkowa powinna być podana nie tylko na opakowaniu ale i w reklamie.
o Obowiązek pisemnego potwierdzenia istotnych elementów sprzedaży jeżeli jest to sprzedaż na raty, na przedpłaty, na zamówienie, według wzoru lub na próbę oraz sprzedaży za cenę powyżej 2000 zł.
o Obowiązek przekazania zrozumiałej i rzetelnej informacji o towarze.
o Obowiązek stworzenia odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych dla umożliwienia dokonania wyboru towaru konsumpcyjnego oraz sprawdzenia jego kompletności lub jakości i funkcjonalności
o Obowiązek wydania sprzedającemu wraz z towarem wszystkich elementów wyposażenia towaru, instrukcji obsługi i konserwacji w języku polskim, oraz innych dokumentów nakazanych prawem
• Zgodność towaru konsumpcyjnego z umową – przy rękojmi tylko przy wadach fizycznych i prawnych a przy sprzedaży konsumenckiej można dochodzić swoich uprawnień tylko przy niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową. Wady fizyczne i wady prawne to nie to samo co niezgodność towaru z umową. Ustawa konsumencka stwarza 2 domniemania kiedy towar jest zgodny z umową i 1 domniemanie kiedy nie jest zgodny z umową. Jeśli chodzi o 2 pierwsze domniemania –
o pierwsze dotyczy towarów indywidualnie uzgodnionych z kupującym - Przyjmuje się, że towar jest zgodny z umową jeśli:
- odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi lub
- ma cechy okazanwj konsumentowi próbki albo wzoru
- i nadaje się do celu określonego przez kupującego przy zawarciu umowy, chyba że sprzedawca zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia towaru.
o drugie domniemanie dotyczy sytuacji kiedy towar jest nieuzgodniony. Przyjmuje się, że towar jest zgodny z umową jeśli:
- nadaje się do celu do jakiego towar tego rodzaju zwykle jest używany,
- posiada właściwości odpowiadające właściwościom cechującym towar tego rodzaju i
- towar odpowiada oczekiwaniom odpowiadającym towaru opartych na składanych publicznie zapewnieniach odnoszących się do właściwości towaru. Chodzi o zapewnienia reklamodawcy, producenta, przedstawicieli, sprzedawcy
Niezgodność towaru z umową musi istnieć z chwilą wydania towaru. Ciężar dowodu spoczywa na kupującym z tym, ze istnieje domniemanie, że jeśli niezgodność ujawniła się w ciągu 6 miesięcy od wydania towaru to niezgodność istniała w chwili wydania towaru. Wówczas to sprzedawca musi udowodnić zgodność towaru z umową
• Skutki zapewnień reklamowych - powyżej
• Uprawnienia kupującego z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową – uprawnienia dzielą się na:
o podstawowe:
- uprawnienie do nieodpłatnej naprawy
- uprawnienie do nieodpłatnej wymiany
czyli że wszystkie koszty związane z naprawą ale też i transportem, montażem i demontażem nie są ponoszone przez kupującego. W ciągu 14 dni sprzedawca ma ustosunkować się do tego czy roszczenia kupującego są zasadne. Jeśli się nie ustosunkował to domniemywa się, że przyjął roszczenia. Wybór uprawnienia należy do kupującego.
o Dodatkowe uprawnienia to:
- prawo żądania zmniejszenia ceny
- prawo do odstąpienia od umowy.
Ale można z tych roszczeń skorzystać, gdy kupującemu nie przysługuje prawo do naprawy lub wymiany towaru lub sprzedawca nie dokonał naprawy w odpowiednim terminie. Wybór uprawnień należy do kupującego
• Przesłanki i terminy dochodzenia roszczeń – w terminie 2 lat od wydania towaru kupującemu. Zasada ta nie jest bezwzględna. Dla towarów używanych termin ten może być skrócony do 1 roku. W każdym wypadku strony mogą w umowie przewidzieć termin dłuższy i po trzecie – upływ terminu 2 letniego czy innego nie wywołuje ujemnych skutków dla kupującego jeśli sprzedawca w chwili wydania towaru wiedział o niezgodności towaru z umową i nie poinformował o tym kupującego. Uprawnienia nie przysługują jeśli kupujący w chwili wydania wiedział o niezgodności lub oceniając rzecz rozsądnie powinien o niej wiedzieć a także wtedy, gdy sprzedawca wykaże, że nie znał zapewnień albo oceniając rzecz rozsądnie nie mógł znać zapewnień o jakości a gdyby znał to nie miałoby to wpływu na decyzję kupującego
• Gwarancja komercyjna (europejska) – jest to nieodpłatne zobowiązanie się do zadośćuczynienia wymaganiom kupującego jeśli towar nie spełnia zapewnień sprzedającego.
Akty staranności to powiadomienie sprzedającego niezgodności w terminie 2 miesięcy od stwierdzenia niezgodności towaru z umową. Początek terminu biegnie od dnia, w którym kupujący dowiedział się o niezgodności. Do ważności zawiadomienia wystarczy zawiadomienie listowne, ale też poprzez ustne zgłoszenie do protokołu. Termin zawiadomienia jest krótszy w przypadku artykułów spożywczych i wynosi 3 dni, które są liczone od:
- Jeśli artykuły są pakowane luzem to termin biegnie od chwili wydania towaru,
- jeśli są to artykuły paczkowane to termin biegnie od chwili rozpakowania.

Sprzedaż na raty
• Sprzedawcą może być jedynie profesjonalistą a kupującym osoba fizyczna (konsument – art. 587 k.c.)
• Profesjonalista musi zawrzeć umowę w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa (czynność handlowa)
• Przedmiotem sprzedaży może być wyłącznie rzecz ruchoma
• Świadczenie umowne kupującego powinno być rozłożone w czasie, czyli cena powinna być płatna w ratach
• Świadczenie umowne sprzedawcy, czyli wydanie przedmiotu umowy, powinno być spełnione przed całkowitym spełnieniem świadczenia wzajemnego
• Kupujący jest uprawniony do płatności rat przed umówionym terminem

Ochrona kupującego na raty
- Uchybienie terminom poszczególnych rat, uzasadnia natychmiastową wymagalność nieuiszczonej ceny, jeżeli zostało zastrzeżone na piśmie przy zawarciu umowy, a kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej 2 rat, a łączna suma zaległych rat przewyższa 1/5 części umówionej ceny.
- Odstąpienie przez sprzedawcę od umowy jest uzasadnione wtedy, gdy kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej 2 rat a łączna suma zaległości przewyższa 1/5 część umówionej ceny, po uprzednim wyznaczeniu….




Sprzedaż z zastrzeżeniem prawa własności
• Każda sprzedaż połączona z elementami kredytowymi może być powiązana z zastrzeżeniem, że własność rzeczy przejdzie na kupującego dopiero po zapłaceniu całej ceny
• Zastrzeżenie prawa własności w razie gdy rzecz została wydana kupującemu powinno być stwierdzone na piśmie. Skuteczność zastrzeżenia wobec wierzycieli kupującego jest uzależnione od zachowania formy pisemnej z datą pewną

Sprzedaż na próbę lub z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego
• Narzędzie zachęcające kupującego do kupna rzeczy
• Łączy się zawsze z wydaniem rzeczy, a w razie wątpliwości uznaje się umowę sprzedaży za zawartą pod warunkiem, że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry
• O przydatności rzeczy decyduje subiektywna ocena kupującego
• Termin próby albo jest określony w umowie, albo może być wyznaczony przez sprzedawcę
• Przepisy k.c. (art. 592) o sprzedaży na próbę mają zastosowanie do sprzedaży opcji np. sprzedaż jakiegoś towaru z dodatkową opcją kupienia czegoś dodatkowego
• Przepisów o sprzedaży na próbę nie stosuje się do sprzedaży wg próbki czy waloru

Sprzedaż z zastrzeżeniem odkupu
• Prawo sprzedawcy złożenia w dowolnej chwili oświadczenia woli, które doprowadzi do sprzedaży powrotnej (art. 593)
• Może być zastosowane na czas nie przekraczający 5 lat
• Sprzedawca wykonuje prawo odkupu przez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli kupującemu („przyjęcie oferty”)
• Złożenie oświadczenia o wykonaniu prawa odkupu powoduje obowiązek powrotnego przeniesienia własności na sprzedawcę
• Cena odkupu może być wprost określona w umowie lub przez wskazanie sposobu jej ustalenia
• Prawo odkupu jest niezbywalne i niepodzielne ale może być przekształcone w prawo podzielne i zbywalne

Prawo pierwokupu
• Oznacza zastrzeżenie pierwszeństwa kupna rzeczy, gdyby strona zobowiązana sprzedała tę rzecz osobie trzeciej. Rzecz, której prawo to dotyczy może być sprzedana pod warunkiem nieskorzystania przez uprawnionego ze swojego prawa
• Źródłem mogą być przepisy ustawy albo umowa
• Przedmiotem prawa pierwokupu może być tak nieruchomość jak i rzecz ruchoma
• Prawo pierwokupu nie jest ograniczone żadnym terminem
• Do realizacji prawa pierwokupu nie może doprowadzać sam uprawniony
• Zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o treści umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią

Wykonanie prawa pierwokupu
• Przez złożenie zobowiązanemu oświadczenia przez uprawnionego
• Forma oświadczenia odpowiednia dla sprzedaży przedmiotu, którego prawo dotyczy
• Prawo pierwokupu co do nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca a co do innych rzeczy w ciągu tygodnia od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży, chyba że zastrzeżono inne terminy
• Sprzedaż bezwarunkowa lub podanie istotnych postanowień niezgodnych z rzeczywistością rodzi odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę, chyba że uprawnionym jest Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, współwłaściciel lub dzierżawca, wtedy sprzedaż dokonana bezwarunkowo jest nieważna
• Wykonanie prawa pierwokupu dochodzi do skutku między zobowiązanym a uprawnionym.
• Umowa sprzedaży jest tej samej treści co umowa zawarta przez zobowiązanego z osobą trzecią
• Prawo pierwokupu jest niezbywalne i niepodzielne