Zagadnienia z psychologii społecznej
1.Co jest przedmiotem psychologii społecznej?
2.Co to jest sytuacja społeczna i jakie są jej rodzaje?
3.Co to są schematy społeczne? Jakie są ich funkcje i rodzaje?
4.Scharakteryzuj trzy zasady budowy schematów społecznych.
5.Co to są skrypty poznawcze, jaka jest ich budowa i jakie są funkcje?
6.Co to są schematy osób i jaka jest ich funkcja?
7.Scharakteryzuj właściwości taksonomii osób. Uzasadnij, który poziom taksonomii jest najbardziej użyteczny w poznaniu społecznym.
8.Co to są schematy cech i jaką mają budowę?
9.Czym są UTO, z jakich warstw się składają i jak funkcjonują?
10.Jaki jest wpływ schematów poznawczych na przetwarzanie informacji?
11.Czym są procesy atrybucyjne?
12.Czym się różnią atrybucje wewnętrzne od zewnętrznych i jakie są ich kategorie przyczynowe?
13.Scharakteryzuj za Heiderem zależność zgodnie, z którą można wnioskować z jednych przyczyn o drugich.
14.Scharakteryzuj poziomy wnioskowania o odpowiedzialności.
15.Opisz teorię odpowiednich wniosków Jonesa i Davisa.
16.Scharakteryzuj zasadę współzmienności Kalleya.
17.Scharakteryzuj najpowszechniejsze błędy atrybucyjne.
18.Jakie są funkcje procesów atrybucji?
19.Scharakteryzuj cechy przedmiotu spostrzegania społecznego wpływające na ustosunkowanie społeczne.
20.Scharakteryzuj cechy relacji między podmiotem a przedmiotem spostrzegania społecznego.
21.Scharakteryzuj cechy sądów wartościujących.
22.Co to jest mała grupa społeczna i jakie interakcje w niej zachodzą?
23.Co to jest cel grupy, jego geneza i rodzaje.
24.Co to są normy grupowe, ich geneza i funkcje?
25.Jakie są rodzaje struktur grupowych?
26.Co to jest spoistość grupy i od czego zależy?
27.Jakie są podstawy władzy kierownika w grupie?
28.Jakie są style kierowania grupą? W jakich warunkach, który z nich jest najefektywniejszy?
29.Scharakteryzuj ewolucyjną teorie przywództwa.
30.Opisz model ścieżek do celu.
31.Dlaczego przywództwo charyzmatycznie jest najbardziej skuteczne?
32.Co to jest postawa i na czym polega proces kształtowania postaw?
33.Scharakteryzuj cechy nadawcy wpływające na efektywność przekazu.
34.Scharakteryzuj cechy przekazu wpływające na jego efektywność.
35.Opisz cechy nadawcy, które należy wziąć pod uwagę konstruowaniu przekazu.
36.Co to jest konformizm i jakie warunki mu sprzyjają?
37.Czym jest i kiedy zachodzi normatywny wpływ społeczny?
38.Czym jest i kiedy zachodzi informacyjny wpływ społeczny?
39.Scharakteryzuj trzy formy konformizmu ze względu na jego treść.
40.Co to jest uprzedzenia i jaki jest mechanizm ich powstawania?
41.Scharakteryzuj warunki społeczne sprzyjające szerzeniu się uprzedzeń.
1.Przedmiot badania psychologii społecznej: Nauka empiryczna badająca procesy psychiczne człowieka oraz jego zachowania w sytuacjach społecznych, w której bezpośrednio lub pośrednio występują inni ludzie. Psychologia społeczna to naukowe badania sposobu, w jaki rzeczywista bądź wyobrażona obecność innych ludzi wpływa na ludzkie myślenie, odczuwanie i zachowania. Psychologia społeczna analizuje i wyjaśnia wpływ społeczny.
2.Sytuacja społeczna i jej rodzaje: to sytuacja, w której pośrednio lub bezpośrednio występują inni ludzie. To taka w, której zachowanie człowieka ulega modyfikacji. Dzielimy je na:IBezpośrednie:1.1.*INDYWIDUALNE-ze sobą jest dwoje osób;*GRUPOWE-więcej niż dwoje osób;*DUŻE ZBIOROWOŚCI-gdy ludzi jest tak wiele, że nie można wyodrębnić jednostek ani grup.1.2.ze względu na charakter*Inni ludzie występują jako elementy jakiś organizacji/instytucji.*Inni ludzie występują jako elementy społeczeństw/kultur. IIPośrednie:ludzie występują w nich pośrednio jako materialne lub niematerialne produkty swoich działań. -Materialne, -Niematerialne-produkty działań. Niematerialne to:język, mowa, normy społeczne, obyczaje, ideologia, kultura.
3.Schematy społeczne, funkcja i rodzaje:struktury poznawcze, za pomocą, których ludzie organizują swoją wiedzę o świecie wg pewnych tematów. Schematy społeczne pomagają w wyciąganiu wniosków, wpływają na pamięć zdarzeń, regulują nasze zachowania. Aby schemat społeczny wpływał na człowieka musi być wykształcony w głowie, wydobyty (zaktywizowany) z pamięci trwałej, struktura musi dać się zastosować. Schematy silnie wpływają na to, co z otrzymanej informacji zauważamy, o czym myślimy i co później pamiętamy. Zawierają wiedzę ogólną o świecie. Rodzaje:1.1.Schematy osób;1.2.Schematy cech,1.3.Schematy zdarzeń społecznych (skrypty poznawcze).Funkcje:1.Budowanie bardzo spójnego zasobu wiedzy ogólnej o ludziach; 2.Pomoc w kategoryzacji bodźców-pomagają odpowiedzieć na pytanie,:”co to jest?” gdy napotykamy na jakąś przeszkodę, coś nieznanego, niejednoznacznego i trudnego do rozszyfrowania;3.Możliwość przewidywania zachowania się ludzi.
4.Zasady budowy schematów społecznych:1.Hierarchiczność; opiera się na zasadzie inkluzji (schemat nadrzędny zawiera w sobie schemat podrzędny) Ogólność->szczegółowość lub część->całość (subschemat). 2.Prototypowość-dotyczy tego, że schemat składa się z pewnych aspektów, które są typowe dla rzeczywistości. Oprócz tego zawiera typowe relacje między tymi aspektami. 3.Proceduralność-cecha podobna do prototypowości. Każdy schemat zawiera w sobie procedurę działania. W zależności od tego, jaki schemat zaktywizujemy to taką procedurę przyjmiemy.
5.Skrypty poznawcze, budowa i funkcje: Skrypty zawierają wiedzę o danej kategorii zdarzeń. Inny zasób informacji uzyskamy o zdarzeniu-„wesele” a inny o zdarzeniu-„egzamin”. W zdarzeniach występują ludzie, którzy działają. Zdarzenia wykonywane są przez specyficznych aktorów i odbywają się w specyficznej scenerii. W skryptach występuje ciąg zdarzeń. Przykładem są skrypty złożone, zawierające w sobie wiele zdarzeń, aktów działań. Każdy skrypt ma strukturę wewnętrzną:1.Sekwencja wewnętrzna-w typowym układzie; 2.Typowe obiekty, 3.Ostateczne efekty. Budowa: HIERARCHICZNOŚĆ-poszczególne sceny można rozłożyć na drobniejsze subschematy. PROTOTYPOWOŚĆ-skrypt składa się z pewnych aspektów, które są charakterystyczne dla danej rzeczywistości. Funkcje: generalnie-umiejętność zachowania się w danej sytuacji, przewidywanie zachowań, zjawisk, itd.
6.Schematy osób, budowa: reprezentują wiedzę o ludziach,
7.Właściwości taksonomii osób. Uzasadnienie, który z poziomów taksonomii jest najbardziej użyteczny w poznaniu społecznym. Taksonomia osób składa się z trzech poziomów:NADRZĘDNY (osoba oddana czemuś)subkategorieŚRODKOWY(żarliwy wyznawca religii; działacz społeczny)PODRZĘDNY(żarliwy wyznawca-
8.Schematy cech, budowa. Są to schematy społeczne nieodzwierciedlające ludzi, zachowań, lecz zmienność pomiędzy nimi (inteligencja, uczciwość, itd.). Przejawem cech są nasze zachowania. BudowaPrototypowa-niektóre zachowania danej osoby są bardzo typowe dla odpowiednich cech osobowości. Im bardziej podobne jest zachowanie danej osoby do elementu prototypu tym łatwiej jest stwierdzić, iż dana osoba posiada ową cechę. Hierarchiczna-ułożone w kolejności-opiera się na zasadzie INKLUZJI (zawieranie jednych cech w drugich)-skąpy-egoista-nieżyczliwy-zły;;punktualny-obowiązkowy-odpowiedzialny-dobry. Im bardziej abstrakcyjna jest dana cecha tym wyżej znajduje się w hierarchii. Poza zasadą inkluzji, cechy powiązane są ze sobą ukrytą teorią osobowości.
9.
10.Wpływ schematów społecznych na przetwarzanie informacji. Funkcje schematów społecznych:**ułatwienie przyswajania informacji (uzupełnienie informacji w oparciu o schemat),**zwolnienie operacyjnych zasobów umysłu;**zwiększenie obszaru umysłu, przez co można zapamiętywać inne informacje.
11.Procesy atrybucji. Określają i wyjaśniają sposób, w jaki ludzie wnioskują intencje, motywy zachowań, przyczyny tak swego zachowania jak i zachowań innych ludzi. W innym tłumaczeniu: jak wnioskujemy w sposób nieobserwalny na podstawie elementów obserwalnych. W kontaktach z innymi nieustannie wybiegamy poza to co obserwalne.
12.Różnice pomiędzy atrybucjami wewnętrznymi a zewnętrznymi oraz ich kategorie przyczynowe. Atrybucje zewnętrzne-wnioskowanie, iż dana osoba dana osoba zachowała się w określony sposób wynika z właściwości sytuacji, w której się znalazła. Zakłada się tu, że większość ludzi zareagowałaby w ten sam sposób w danej sytuacji. Przyczyna zachowania człowieka leży na zewnątrz niego, w świecie fizycznym. Atrybucja ta zwana jest inaczej Fizyczna lub Sytuacyjną. Atrybucje wewnętrzne-wnioskowanie, że jakaś osoba zachowała się w dany sposób wynika z cech osobowości i charakteru; wewnętrzny motyw działania, leży w osobie. Zwana jest inaczej Osobową lub Dyspozycyjną.
13.Charakterystyka za Heiderem zależności zgodnie, z którą można wnioskować z jednych przyczyn do drugich. Aktor osiąga cel, gdy jego zdolności przewyższają stopień trudności zadania. Wyklucza się tutaj elementy środowiskowe takie jak szczęście a zakłada tylko i wyłącznie wpływ cech osobowych. Ludzie posługują się kategorią szczęścia, gdy dowiadują się o zdarzeniach niezwykłych. Im bardziej zdolności przewyższają trudność tym mniejszy będzie włożony wysiłek.
WYSIŁEK(usiłowanie) =f
14.Charakterystyka poziomów wnioskowania o odpowiedzialności. Zakres osobistej odpowiedzialności, jaką obserwator przypisuje wykonawcy zależy od spostrzegania udziały sił środowiskowych w efekcie działania. Im wpływ środowiska jest mniejszy tym większa odpowiedzialność a im większy wpływ tym mniejsza odpowiedzialność. Poziomy wnioskowania o odpowiedzialności: 1.Prymitywny-warunkiem wystarczającym do obarczenia odpowiedzialnością nawet, gdy nie ma związku przyczynowo-skutkowego jest, aby było jakiekolwiek powiązanie z rozpatrywanym efektem. Poziom charakterystyczny dla małych dzieci. Na podstawie takiego właśnie rozumowania wywodzą się uprzedzenia. 2.Wyższy-warunkiem wystarczającym do obalenia odpowiedzialności jest stwierdzenie, że ta osoba spowodowała dany skutek. 3.Obserwator dodatkowo bierze pod uwagę to, czy wykonawca mógł przewidzieć skutki swego działania. Jeśli tak=jest odpowiedzialny a jeśli nie=nie jest odpowiedzialny. 4.Obserwator dodatkowo bierze pod uwagę to czy wykonawca zamierzał spowodować dany efekt. 5.Obserwator dodatkowo bierze pod uwagę to, czy wykonawca działał świadomie, pod przymusem, itp.
15.Teoria odpowiednich wniosków Jonesa i Davisa. Zajmowała się wnioskowaniem obserwatora o jego intencjach, w jaki sposób dokonuje wniosku w głowie obserwatora. Obserwator rozpoznaje zachowanie wykonawcy jako zamierzone wtedy, gdy wykonawca mógł przewidzieć skutki i mógł je osiągnąć. Pewność sądów zależy: 1.W jakim stopniu efekty działań wybranych różnią się od efektów działań odrzuconych w procesie wolnego wyboru. (Pewność wniosków obserwatora o intencjach dyspozytywnych wykonawcy rośnie w miarę, gdy maleje liczba efektów różniących działania wybrane od odrzuconych)=>Kowalski kupuje mieszkanie, wybiera spółdzielnie A poprzez lepsze położenie mieszkania, wyższy standard, wielkość. Odrzuca mieszkanie w spółdzielni B. 2.Czy działanie wykonawcy jest aprobowane społecznie, oczekiwane, typowe czy też nie.(Pewność wnioskowania rośnie w miarę jak działania wykonawcy odchylają się od typowych, oczekiwanych, aprobowanych. Wszystkie zachowania aspołeczne negatywnie są zachowaniami nieaprobowanymi, nieoczekiwanymi, więc są zachowaniami dającymi więcej informacji niż zachowania normalne. Negatywnych cech jesteśmy bardziej pewni.) 3.Jakie znaczenie emocjonalne mają działania wykonawcy dla obserwatora? (Pewność wniosków rośnie w miarę jak wzrasta znaczenie emocjonalne zachowania wykonawcy dla obserwatora. Jeżeli ktoś ma wpływ na nasze potrzeby to zawsze ma wpływ na nasze emocje, np.: zachowanie kibiców, gdy sędzia ukarał piłkarza przeciwnej drużyny-jest sprawiedliwym sędzią. Gdy zaś nie ukarał to sędzia kalosz). 4.Czy w świadomości obserwatora działanie wykonawcy jest celowo skierowane w jego stronę czy też nie. (Jeżeli czyjeś zachowane odnosimy do siebie to wnioskujemy z większą pewnością o intencjach i cechach dyspozycyjnych tego wykonawcy, np.: gdy krytyczną uwagę weźmiemy do siebie to z większą pewnością wnioskujemy o negatywnym nastawieniu tej osoby).
16.Charakterystyka zasady współzmienności Kalleya. Zasada ta wynika z przeprowadzonych przez Kalleya badań, zasad na podstawie których człowiek wykracza poza dostępne mu dane zmysłowe. Celem tych badań było wykrycie stabilnych intencji lub celów dyspozycyjnych wykonawcy. Tak powstała teoria współzmienności. Jest to bardzo ważna zasada uznana za podstawową regułę atrybucji. Jeśli jakiś stan rzeczy zostaje przez nas uznany za przyczynę innego stanu rzeczy to dzieje się tak tylko i wyłącznie wtedy, gdy zmiana pierwszego pociąga za sobą zmianę drugiego. (A powoduje B, gdy zmiana A powoduje zmianę B) Obserwator, aby stwierdzić, że dane A powoduje B sprawdza jak zmienia się: 1.Rodzaj bodźców:, 2.Kontekst, w jakim te bodźce występują
17.Najpowszechniejsze błędy atrybucji. 1.Skłonnośc obserwatora do przeceniania roli cech osobowości i niedoceniania. Wpływ właściwości sytuacji na zachowanie wykonawcy. Ludzie częściej dokonują atrybucji wewnętrznej niż zewnętrznej. 2.Dotyczy procesów autoatrybucji. Wnioskowanie o przyczynach naszych zachowań. Skłonność ludzi do upatrywania przyczyny własnych sukcesów w samym sobie, zaś przyczyn niepowodzeń we właściwościach otoczenia-zjawisko samoutrudniania-sensem jest ochrona własnej wartości, tzn. znalezienie czegoś, co z zewnątrz utrudnia człowiekowi zdanie egzaminu nie, dlatego że jest nie zdolny tylko, dlatego, że ktoś mu np.: rzuca kłody pod nogi, albo profesor jest niesprawiedliwy. 3.Uproszczone ujmowanie przyczynowości, jeśli człowiek wie o występowaniu określonego stanu będącego przyczyną określonego zjawiska to skłonny jest pomniejszyć wpływ innych przyczyn. 4.Skłonność obserwatora do przeceniania w retrospekcji prawdopodobieństwa zdarzeń dokonywanych, zdarzenia z przeszłości są postrzegane jako nieuniknione. 5.Skłonność obserwatora do upatrywania przyczyn wyjaśniających zdarzenia w dostępnych narzucających się aspektach sytuacji, gdy widzę X to wiem, że powoduję Y.
18.Funkcje procesów atrybucji. **Ludzie pytają:, „dlaczego tak się dzieje, dlaczego nie inaczej?” Szukają odpowiedzi. Atrybucje pomagają im wyjaśnić przyczyny, określić stany rzeczy. **Mogą uporządkować i ustabilizować swój obraz świata; **Ludzie dążą do sformułowania przewidywań dotyczących przyszłych stanów rzeczy oraz zachowań; **Człowiek może podejmować skuteczne i sensowne działania w otaczającym go świecie. Procesy atrybucji są niezbędne do tego, aby zrozumieć świat, przewidzieć, co nastąpi i aby działać w nim.
19.Cechy przedmiotu spostrzegania społecznego wpływające na ustosunkowywanie społeczne. Wyróżniamy 3 główne cechy za pomocą, których możemy opisać cechy przedmiotu spostrzegania społecznego: 1.ATRAKCYJNOŚĆosoby ładne są bardziej lubiane. Wybieramy ładnych na tej samej zasadzie wg, której wybieramy ładne rzeczy. Lubimy otaczać się ładnymi przedmiotami-są to odczucia estetyczne. Osoby ładne posiadają więcej pozytywnych cech. Preferujemy osoby atrakcyjne fizycznie gdyż automatycznie przypisujemy im pozytywne cechy-efekt aureoli (HALO)-ładne przyciąga ładne. W towarzystwie ładnych czujemy się lepiej gdyż uważamy, że w ich towarzystwie możemy coś zyskać, podwyższyć swoją wartość. Ponadto ludziom ładnym żyje się łatwiej gdyż mają lepsze cechy i preferuje się kontakty z nimi-tylko, gdy mówimy o pierwszym kontakcie!! Jeśli chodzi zaś o kontakty długotrwałe wybieramy osoby o podobnej atrakcyjności chyba, że osoba brzydsza ma wysokie poczucie własnej wartości. 2.CECHY OSOBOWOŚCI koncentrujemy się na cechach pozytywnych. Preferujemy ludzi kompetentnych, lecz do tego, gdy są aż nadto idealni nie czujemy się zbyt dobrze w ich towarzystwie. Liczy się kompetencja oraz drobna wada. Teoria zysków i strat: **odpowiedzialna, ambitna, zaradna; **uczynna, uczciwa
20.Cechy relacji między podmiotem a przedmiotem spostrzegania społecznego. Wskazują jednoznacznie, że lubimy ludzi do nas podobnych. Mających takie same poglądy, zainteresowania, postawy oraz przekonania. Opinie te potwierdzają wypracowane teorie: 1.Byrne (prostoliniowa)-podobieństwo jest samoistnym bodźcem nagradzającym i wywołuje pozytywne odczucia. Wiedza o tym, że ktoś jest do nas podobny utwierdza nas w przekonaniu,że mamy słuszność. My lubimy mieć słuszność. Im bardziej ktoś jest do nas podobny tym większa jest nasza sympatia. 2.Aroksona Worchela (formowanie ustosunkowania)-podobieństwo sprzyja formowaniu się pozytywnych ustosunkowań. Gdy podmiot sądzi, że od osoby podobnej może oczekiwać większej sympatii niż od osoby niepodobnej. Podobieństwo jest wskaźnikiem, Ze ktoś nas lubi. Zależność ta jest prostoliniowa. 3.Ajzena-podobieństwo jest istotne o tyle o ile pozwala wnioskować o pozytywnych cechach ludzi, z którymi się porównujemy. Podobieństwo jest wskaźnikiem pozytywnych cech u innych ludzi. Gdy ktoś jest do nas podobny to sądzimy, że ma podobne pozytywne cechy. My sądzimy, że mamy więcej cech pozytywnych. Relacja jest prostoliniowa. Im bardziej osobnik podobny tym bardziej go lubimy. 4.Snyder Franklin-zależnośc ta nie jest prostoliniowa. Lubimy ludzi, którzy mają podobne poglądy, lecz nie takie same. Zbytnie podobieństwo może zagrażać poczuciu własnej indywidualności i wyjątkowości, które kształtują naszą tożsamość. Spotykając kogoś prawie identycznego tracimy indywidualność. Jest to zależność krzywoliniowa.
21.Cechy sądów wartościujących. Sądy wartościujące charakteryzują się podziałem na 4 cechy:1.Pewnośc ocenygdy wnioskujemy o czynach innych ludzi po ich zachowaniach. Gdy dany czyn jest wyrazem rzeczywistych intencji to podmiot jest bardzo pewny tego, że dana osoba posiada daną cechę. Pewność sądów obserwatora opisuje teoria Johnsa i Davisa.2.Wyrazistość ocenydotyczy artykulacji tej oceny w świadomości podmiotu. Oceny oparte na ogólnym wrażeniu są mało wyraziste. Oceny oparte na konkretnych zachowaniach, które są bardzo wyraziste możemy przywołać w podświadomości są bardzo wyraziste. Oceny wyraziste są zazwyczaj bardziej pewne, Mają pewną autonomię w świadomości.3.Waga ocenydla podmiotu dana ocena może być bardziej lub mniej ważna. Powody, że pewne oceny są bardziej ważne dla podmiotu:**waga oceny może zależeć od tego, jakie znaczenie ma ona w strukturze „ja” podmiotu (podstawa-osoba podmiotu);**na ile dana cecha definiuje osobę spostrzeganą (indywidualizuje). Jeśli definiuje w wysokim stopniu to ma dużą wagę dla podmiotu (gaduła na przyjęciu, której imienia nie zapamiętamy);**dana ocena może mieć dużą wagę gdyż wywiera wpływ na inne cechy spostrzeganej osoby. Pozwalają opisać daną osobę za pomocą innych cech;**wyraża się również w gotowości podmiotu do uzasadniania postawy wobec przedmiotu spostrzegania społecznego. Jeśli w oparciu o daną ocenę możemy uzasadnić swą postawę wobec innej osoby to ma ona dla nas bardzo dużą wagę-jest bardzo ważna;**waga oceny może być wynikiem charakteru relacji między podmiotem a przedmiotem spostrzegania społecznego(charakter służbowy, charakter zawodowy, charakter towarzyski, itd.)
22.Co to jest małą grupa społeczna i jakie interakcje w niej zachodzą? Mała grupa społeczna-co najmniej 2 osoby-max. kilkanaście osób pomiędzy którymi zachodzą interakcje bezpośrednie, które posiadają wspólne ustalone normy, mają wspólny cel, tworzą rozwiniętą strukturę grupową i mają poczucie odrębności swojej grupy od innych. Interakcje bezpośrednia muszą spełniać 3 warunki:1.Każdy z partnerów interakcji świadomie emituje pewne zachowania i odbiera zachowania partnera, 2.Między partnerami zachodzą procesy komunikowania się, 3.Partnerzy interakcji wzajemnie na siebie wpływają. Interakcja-proces wymiany kar i nagród między członkami grupy, pewne zachowania emitowane przez całą grupę mogą być karzące bądź nagradzające. Typy interakcji w małych grupach społecznych badał Bales. Sprowadził on je do 5 kategorii: 1.Zachowania dotyczące orientacji –zachowanie mające na celu zdobycie informacji bądź jej udzielenie, 2.Zachowanie związane z oceną-zachowanie oceniające innych członków, co się dzieje, ocenianie czynności, 3.Zachowanie nastawione na kontrolę-ma na celu kontrolować innych członków grupy, celów, czynności; 4.Reakcje negatywne-zachowanie polegające na wywołaniu reakcji negatywnych (agresja, smutek, płacz); 5.Reakcje pozytywne-zachowania polegające na wywołaniu pozytywnych reakcji. Dales odkrył, że w różnych fazach rozwiązywania zadań w grupie dominują różne kategorie interakcji. Określił częstość i kierunek. Wg niego zależą one od prestiżu partnerów interakcji. Ludzie w grupach zajmują różne stanowiska-wyższe i niższe. Najwięcej interakcji występuje u ludzi o wysokim prestiżu. W drugiej kolejności osoby o wysokim prestiżu i niskim prestiżu Zaś na 3 miejscu niżsi do wyższych. Na końcu-najniżsi z najniższymi.
23.Cel grupy, geneza i rodzaje. Cel grupy to punkt w przestrzeni psychofizycznej o wartości pozytywnej, dla co najmniej większości członków grupy. Geneza *Formalne-są nadane przez nadrzędne organizacje, której częścią jest dana grupa *Nieformalne-są czynnikiem wewnętrznym interakcji grupowych. Grupy formalne mają cele formalne, ale mogą mieć również cele nieformalne. Grupa nieformalna nie może mieć celów formalnych jak w wyniku interakcji wyłaniają się te cele.
Rodzaje:1.JASNE (operacyjne)-członkowie grupy potrafią wskazać, jakie czynności, operacje należy wykonać, aby osiągnąć cel-jasnośc celu wpływa na stosunki w grupie. Im jest on bardziej jasny tym chętniej członkowie grupy uzyskują przydzielone im zadania. Im jaśniejszy cel tym mniej napięć przejawiają członkowie grupy trakcie wykonywania zadań tym bardziej jednostka związana jest z grupą. 2.NIEJASNE (nieoperacyjne)-członkowie nie wiedzą, jakie czynności dokonać, aby go osiągnąć, grupa go rozumie, lecz nie wie jak go osiągnąć. Drugi podziałze względu na typ zadań: 1.ADDYTYWNE-osiągnięcie celu zależy od wydatkowania wysiłku wszystkich członków grupy. Trzeba dodać wszystkich członków grupy, 2.DYSPUNKTYWNE-ich osiągnięcie zależy od wyboru najlepszego, proponowanego rozwiązania, 3.KOMPENSUJĄCE-osiągnięcie celu zależy od uzgodnienia w grupie pewnego stanu wiedzy. Zadanie jest rozwiązane wtedy, gdy wszyscy członkowie grupy na dany temat posiadają te samą wiedzę, 4.KONIUNKTYWNE-osiągnięcie zależy od umiejętności najsłabszego członka grupy, 5.DO PODZIAŁU-osiągnięcie celu zależy od umiejętności, podziału pracy pomiędzy różnych członków grupy.
24.Normy grupowe, geneza i funkcje. Norma to przepis określający, w jaki sposób powinien, względnie-nie powinien zachować się członek grupy. Jest to cały zakres zachowań obowiązujących wszystkich członków grupy. Są dodatkowe zachowania obowiązujące osobę zajmującą wyższe pozycje w grupie (np. lidera). Geneza 1.Mogą być narzucane z zewnątrz np. przez kulturę, gdy dotyczą większej organizacji to narzuca ona normy w grupie społecznej, 2.Procesy wewnątrzgrupowe-ustalone są normy grupowe poprzez proces komunikowania. Mogą być ustalone jawnie (dyskusje); w sposób niejawny (ukryty)-nie rozmawiamy, nie wiemy jak się zachować. Normy dzielimy na: **formalne (zawarte w jakimś dokumencie np. kodeksie); **nieformalne (nie są nigdzie zawarte, niepisane, lecz obowiązujące). Poszczególni ludzie wnoszą do grupy normy wyuczone, które są przydatne w życiu społecznym. Jeśli normy są silnie zinternalizowane-człowiek uznał regułę za taką, którą akceptuje, uznał ją jako wewnętrzną wartość. Zachowuje się zgodnie z normami nawet w momencie opuszczenia grupy. Funkcjejest bardzo ważna dla osiągnięcia celu grupy. Bez norm nie osiąga się celu w grupie. Normy pozwalają na utrzymanie grupy przy życiu. Grupa funkcjonuje dzięki przestrzeganiu norm.
25.Rodzaje struktur grupowych. W grupach istnieje zróżnicowanie ze względu na pozycję, jakie zajmują członkowie. Pozycje mają różną wartość (bardziej wartościowe i mniej wartościowe). Między pozycjami istnieją specyficzne relacje. Struktura grupy to zróżnicowanie i powiązanie pozycji ze sobą stosunkami. Status w grupie to wartość przypisywana określonej pozycji. Rola społeczna-gdy człowiek musi zachowywać się w określony sposób, np. lider. Poszczególne struktury grupowe: 1.STRUKTURA WŁADZYzróżnicowanie grupy na poszczególne pozycje w grupie powiązane są relacjami władzy. Ktoś, kto jest wyżej ma władzę nad tym, kto jest niżej a najwyższe poczucie władzy ma ten, kto nikomu nie podlega. 2.STRUKTURA KOMUNIKOWANIAilość i kierunek przepływu informacji, najwyższą pozycję zajmie osoba najlepiej poinformowana. 3.STRUKTURA AWANSUposzczególne pozycje powiązane są możliwością obejmowania pozycji. 4.STRUKTURY FORMALNEnadane grupie przez organizacje nadrzędną. 5.STRUKTURY NIEFORMALNEgdy nie są częścią większej organizacji. Struktury mogą mieć różny kształt. Struktura władzy może pokrywać się ze strukturą awansu.
Struktura socjometryczna-szczególne pozycje członków grupy powiązane są ze sobą stosunkami lubienia się bądź nielubienia. Odzwierciedla to atrakcyjność interpersonalna. Ta najwyższa pozycja zajmowana jest przez osobę najbardziej lubianą a najniższa przez osobę najmniej lubianą. Odzwierciedlają to-kto, kogo wybiera, można to zbadać przez dokonywanie wyboru, z kim chcemy przebywać-struktura socjometryczna pozytywna. Elementy socjometryczne:**gwiazda (*) gdy wybieramy jedną osobę gdy wybieramy siebie nawzajem (*), **łańcuch-jedna osoba wybiera drugą, druga trzecią, trzecia czwartą, itd. Może przyjmować postać okręgu. (****) Pary wzajemnie się wybierają (*=*). Struktury grupowe = socjometryczne-nie może być może być nadana grupie, ma charakter nieformalny. Struktury nieformalne są wynikiem procesów interakcji. Tak powstają preferencje, (kogo bardziej lubię); nieformalna struktura komunikowania się to plotka.
26.Spoistość grupy, od czego zależy. Spoistość grupy-może mieć różna wielkość. Pochodna atrakcyjności grupy. Im większa atrakcyjność tym większa spoistość grupy. Grupa jest atrakcyjna dla człowieka wtedy, gdy siły przyciągające są silniejszy od odpychających. Zależy od:**stanu potrzeb członków grupy; **właściwości grupy-gdy odpowiadają potrzebom-grupa jest spójna, atrakcyjna, zgrana. Można oddziaływać na właściwości grupy (na atrakcyjność), a nie można oddziaływać na potrzeby. Spoiste grupy lepiej wpływają na swych członków. Realizują cele również w chwili zagrożenia. W niewielkim stopniu ulegają dezorganizacji. 1.Cechy członków grupy-osobowość, umiejętność, dyspozycje, 2.Cel grupy-to, do czego grupa dąży, osiągnięcie może zaspokajać, 3.Aktywność grupy-co się robi w tej grupie.
27.Podstawy władzy kierownika. Kierownik to osoba, która w oczach podwładnych reprezentuje grupę. Podstawy władzy: 1.Władza z mocy prawauprawnienie-kierownik formalny, władza nadana mu odgórnie. 2.Władza z wyboruczłonkowie sami wybierają swego lidera. 3.Władza nagradzaniakierownik dysponuje nagrodami, które może rozdysponować. 4.Władza wymuszaniakierownik dysponuje karami rozdzielając je. 5.Władza odniesieniekierownik w oczach podwładnych jest wzorem do naśladowania, podwładni identyfikują się z różnymi jego cechami. 6.Władza eksperckaposiada szczegółową wiedzę w jakimś zakresie bądź umiejętność.
Kierownicy zawsze mają minimum jedną podstawę władzy. Najskuteczniejszy jest kierownik posiadający wszystkie 5 podstaw. Władza z mocy prawa jest niewystarczająca.
28.Style kierowania grupą, w jakich warunkach, który z nich jest najefektywniejszy. Styl kierowania grupa to całość zachowań kierownika i jego interakcji z ludźmi w procesie kierowania. Poprzez styl kierownik zachowuje się specyficznie w sposób odmienny od podwładnych. Styl może mieć różną wartość. Wartość stylu kierowania może być:1.Psychologicznazależy od tego, w jakim stopniu osoba kierownika poprzez swą aktywność może zaspokajać potrzeby podwładnego. W im większym stopniu zaspokaja potrzeby tym większa psychologiczną wartość ma jego styl kierowania. 2.Socjotechnicznadotyczy tego czy grupa osiąga cele, na ile kierownik przyczynia się do osiągnięcia celów. Jeśli mimo trudności osiągają cele to wartość socjotechniczna style kierowania grupą jest wyższa. Dobry styl kierowania grupa zależy od:**efektywność zespołu; **typ i jakość zadań (stopień trudności); **dostosowanie do poniższych cech: liczebność, skład, zróżnicowanie, kompetencje, poziom spoistości zespołu. Cele kierowania grupa dzielimy na: pierwotne i wtórne. Pierwotne:1.Styl nastawiony na zadanieutrzymanie grupy przy życiu, interakcje, funkcjonowanie-kierownik troszczy się na zadaniach a nie na pracownikach. Liczy się efektywność. 2.Styl zorientowany na stosunki międzyludzkieKierownik troszczy się o pracowników. Nie tylko wyznacza zadania i cele, ale umie motywować ludzi do działania. Wnika w zakres potrzeb podwładnych. Sprzyja interakcji podwładnych. Udziela wsparcia psychicznego, troszczy się o ich dobro. Reprezentuje ich interesy. Wtórne: Styl autokratycznyWszystkie decyzje podejmuje sam. Przydziela zadania, określa czynności, wydaje rozkazy i polecenia. Arbitralnie ocenia, ocen nie uzasadnia, stosuje władzę wymuszania, sam nie bierze udziału w pracy grupy. Styl demokratycznyPodejmuje decyzje po konsultacji ze swoimi pracownikami. Zachęca członków grupy do dyskusji. Częściej nagradza niż karze. Sam bierze udział w pracy Nie tylko kontroluje. Kontrole sprawuje po konsultacji z grupą. Styl liberalnyPozostawia w grupie całkowitą swobodę. Nie podejmuje żadnych decyzji. Nie nagradza, nie karze. Styl jest rezygnacją z pełnienia funkcji kierownika. Styl klubowyzero troski o zadania, maximum troski o ludzi. W takim stylu kierowania chodzi wyłącznie o miłą atmosferę w grupie.
Skuteczność stylów: *Autokratyczny-duża ilość pracy, słaby jej poziom, i słaba jakość, słaba motywacja, duże niezadowolenie z kierownika, frustracja. *Demokratyczny-mniejsza ilość pracy, wysoka jej jakość, oryginalność, silna motywacja, przyjazne stosunki, zadowolenie z kierownika. *Liberalny-najmniejsza ilość pracy, bardzo niska jakość i oryginalność. W sytuacji zagrożenia grupa powinna być kierowana autokratycznie
29.Charakterystyka ewolucyjnej teorii przywództwa. Jest to teoria Blancharda i Herseya. Nazwa wywodzi się stąd, iż styl ewoluuje. Teoria zaleca elastyczność. Ważnym jest, aby kierownik wiedział ile danego stylu należy stosować w poszczególnych etapach. Mówi o tym,że najskuteczniejszy styl przywództwa zależy od dojrzałości podwładnych oraz fazy, w jakiej znajdują się stosunki kierownika z grupą. Dojrzałość podwładnych to kompilacja trzech cech:1.Kompetencja(umiejętności potrzebne do wykonywania określonych zadań);2.Odpowiedzialność(za efekty swojej pracy);3.Potrzeba osiągnięć(chce osiągać sukcesy, nie stoi w jednym punkcie). Fazy pracy kierownika z grupą:1.Faza początkowa-wchodzenie do grupy=>przekazywanie informacji o pracy. Tutaj styl autokratyczny-zapoznawanie, uczenie. Nie można w tej fazie traktować podwładnych jak kolegów. Należy pokazać im zajmowane przez niech stanowisko (miejsce);2.Faza wczesna-pracownicy znają swoje zadania. Kierownik nie zna jeszcze poziomu dojrzałości pracowników. Pod koniec fazy można powoli zacząć zmieniać styl kierowania na styl demokratyczny;3.Faza zaawansowana-dominuje styl demokratyczny;4.Późna faza pracy-jeżeli podwładni są dojrzali, pewni siebie w tym, co robią to kierownik może stosować styl wycofujący. Ideałem badaczy jest doprowadzenie do samokierującej się grupy. W praktyce jest to niezwykle trudne.
30.Opisz model ścieżki do celu: Opiera się na modelu oczekiwań. Motywacja zależy od nagrody oczekiwanej i jej wartości. Członek grupy oczekuje wartościowej nagrody. Im większa nagroda tym silniejsza motywacja. Kierownik jest źródłem nagród. Model określa, w jaki sposób różne nagrody i style przywódcze wpływają na efektywność. Wg Evansa najlepszymi sposobami motywacji są:1.Możliwość przyznawania nagród-kierownicy oferują niewielki oraz mało zróżnicowany wachlarz nagród
31.Dlaczego przywództwo charyzmatyczne jest najbardziej skuteczne? Przywódca charyzmatyczny jest najbardziej skuteczny. Powoduje, iż efektywność grupy jest bardzo wysoka. Wg Bassa: przywódca charyzmatyczny potrafi motywować podwładnych do zrobienia więcej niż są w stanie zrobić. Podwładni mają wysokie poczucie wartości zadań, które wykonują. Mają poczucie, że robienie tego, co robią jest ważniejsze niż wszystko inne. Dlatego też mogą wykraczać poza własny interes. Jest to niezwykle specyficzne oddziaływanie na ludzi. Przywódca charyzmatyczny ma wizję, którą potrafi zarazić podwładnych. Ma ogromną pewność siebie. Dokładnie wie, jaki rezultat pragnie osiągnąć i zdąży do niego. Doskonale potrafi przekazać wizję celu wyższego, tak ważnego i istotnego, że grupa musi go zrealizować. Przywódca charyzmatyczny ma ogromne oczekiwania, ale tylko jemu uda się do nich dojść.
32.Co to jest postawa i na czym polega proces kształtowania postaw? Postawa to względnie trwała struktura lub dyspozycja procesów poznawczych, emocjonalnych tendencji do zachowania, w której wyraża się określony stosunek wobec przedmiotu postawy. Na strukturę postawy wpływają: ELEMENTY POSTAWY(*poznawcze, *emocjonalne, *tendencje do zachowania-behawioralne)stosunek zachowaniaPRZEDMIOT POSTAWY. Każda postawa ma określony *kierunek, czyli znak-stosunek w danej sprawie(-/+)*wielkość, czyli siłę. Postawa kształtuje się na podstawie bezpośredniego kontaktu z przedmiotem postawy lub też w sposób pośredni-korzystając z wiedzy innych ludzi. Sposób pośredni: NADAWCA POSTAWY(posiada wiedzę nabytą od rodziców, grup rówieśniczych, nauczycieli, autorytetów)PRZEKAZKANAŁODBIORCA.
33.Charakterystyka cech nadawcy wpływających na efektywność przekazu. Wiarygodność (godny zaufania) *osoba kompetentna, *atrakcyjność (w mało ważnych sprawach), *sympatia (w mało ważnych sprawach), *podobieństwo do odbiorcy. Powszechnie znane metody podwyższania wiarygodności: 1.Wysuwanie twierdzeń niezgodnych z naszym interesem; 2.Przekonanie odbiorców, że nie chce się na nich wpłynąć.
34.Charakterystyka cech przekazu wpływających na jego efektywność. Najważniejsze cechy przekazu to: 1.Wybór między argumentami o charakterze emocjonalnym czy racjonalnym? Emocjonalne bardziej nas przekonują, lecz same emocje nie są wystarczające. Potrzebujemy również argumentów racjonalnych. 2.Przekaz jedno-dwu-stronny. Przekaz jednostronny zawiera w sobie tylko argumenty przekonywujące, zaś dwustronny zarówno argumenty „za” jak i „przeciw”, ale te drugie obala. Skuteczność zależy od **inteligencji odbiorcy. Osoby bardziej inteligentne i wykształcone-przekaz jednostronny; **rozbieżności między pierwotnym stanowiskiem a tym prezentowanym w przekazie: duża rozbieżność-przekaz dwustronny, gdyż te osoby posiadają wiele argumentów; mała rozbieżność- przekaz jednostronny, wzmocni to stanowisko danej osoby. 3.Kolejność prezentacji-Gdy jest kilka osób prezentujących coś. Jest to uzależnione od tego, kiedy odbiorcy będą podejmować decyzję. Jeśli po wszystkich prezentacjachefekt świeżości; Jeśli po paru dniachefekt pierwszeństwa. Dotyczy funkcjonowania pamięci trwałej. Liczą się argumenty wyraziste. 4.Poziom rozbieżności między pierwotną opinią odbiorcy a stanowiskiem w przekazie. Osoba przekonywująca ma wpływ na ten stopień. **Bardzo silna postawa przekonywująca, **Słaba postawa przekonywująca. Efektywność rozbieżności zależy od wiarygodności nadawcy (funkcja wiarygodności z rozbieżnością). 5.Użycie argumentów poświadczonych statystykami, czyli też powoływanie się na jeden przykład. Pojedynczy przykład pobudza wyobraźnię i jest bardziej przekonywujący. 6.Każdy przekaz powinien na końcu zawierać wniosek zbierający.
35.Opis cech nadawcy, które należy wziąć pod uwagę w konstruowaniu przekazu. 1.Poziom samooceny; 2.Inteligencja; 3.Początkowe stanowisko odbiorcy; 4.Efekt uodpornienia (Macquireulotki roznoszone podczas wojny dotyczące poddania się wrogowi)
36.Co to jest konformizm i jakie warunki mu sprzyjają? Konformizm-zmiana zachowania lub opinii, przekonań, postaw danej osoby spowodowana rzeczywistym bądź wyobrażonym naciskiem ze strony innych ludzi. Postawa ulega zmianie pod wpływem grupy, jednego człowieka. Tendencja ulegania jednostki, podporządkowywania się. Mimo ogólnego sprzeciwu konformizmowi jest on konieczny, niezbędny do życia. Warunki sprzyjające konformizmowi:niejasnośc sytuacji, kryzysowośc sytuacji, obecność w naszym otoczeniu ekspertów.
37.Czym jest i kiedy zachodzi normatywny wpływ społeczny? Normatywny wpływ społeczny to podporządkowywanie się wpływom społecznym grupy, które są ukrytymi regułami dotyczącymi akceptowanych zachowań, wartości i przekonań. Zachodzi wtedy, gdy dana jednostka pragnie akceptacji grupy. Z tego względu mówimy to, co większość, nawet wtedy, gdy jest to sprzeczne z naszymi przekonaniami. Nie chcemy być wyśmiani, odrzuceni. Jeśli nawet nie należymy do danej grupy to ważny jest czynnik jednomyślności. Zależy on od: 1.Siły oddziaływania grupy;2.Bezpośredniości w grupie-osoba badana ulega bezpośredniej presji;3.Czasu oddziaływania grupy na jednostkę-im dłuższy tym większy wpływ;4.Liczby osób oddziałujących na jednostkę-od 3 do kilkunastu osób wpływ wzrasta, ponad kilkanaście- wpływa maleje;5.Jednomyślności grupy,6.Samooceny jednostki-niska samoocena-duży wpływ na jednostkę.
38.Czym jest i kiedy zachodzi informacyjny wpływ społeczny? Definiuje niejasne dla nas sytuacje i pomaga obrać właściwy kierunek działania. W nowych dla nas sytuacjach najczęściej nie wiemy jak mamy postąpić. Nie mamy po prostu wystarczającej wiedzy, by podejmować decyzje. Mamy na szczęście dostęp do bardzo dobrego i użytecznego źródła wiedzy o świecie-innych ludzi. Będziemy zachowywać się podobnie do nich gdyż są dla nas informacją.
39.Charakterystyka trzech form konformizmu ze względu na jego trwałość. Trwałość wpływów konformistycznych można opisać w następujący sposób:1.Uleganiepolega na tym, że człowiek zmienia swoją postawę. Chce uzyskać nagrodę od grupy. Ta forma konformizmu jest najmniej trwała gdyż wystarczy, że grupa nie będzie mogła nagradzać. To spowoduje powrót do pierwotnego stanowiska. Uleganie zależy od siły władzy. 2.Identyfikacjapolega na pragnieniu bycia podobnym do osoby, od której pochodzi oddziaływanie
40.Uprzedzenia, mechanizm ich powstawania. Uprzedzenie to postawa wroga lub negatywna, dotycząca wyróżniającej się grupy ludzi. Oparta jest na nie w pełni właściwych bądź fałszywych informacjach. Przedmiotem uprzedzeń są ludzie o odmienności rasowej; narodowej; religijnej, płciowej; seksualnej; o odmiennych stanach psychicznych (choroba, wygląd). Są one bardzo niebezpieczne. Wraz z nimi pojawia się lęk, frustracja, niepokój. Burzą poczucie własnej wartości, samoocenę. Czasem nawet prowadzą do przemocy fizycznej. Mechanizm powstawania uprzedzeń: Krok1wykreowanie grup, klasyfikacja pewnych osób wg jakiś cech i utworzenie drugiej grupy, która takowych cech nie posiada. Ponadto należy zidentyfikować się z którąś grupą-kreacja grupy własnej i obcej. Efekt-stronniczość ze swoją grupą. Chcemy by nasza grupa była lepsza niż inne. Motywem działania jest nasza samoocena. Tendencja do traktowania innych grup gorzej niż naszą. Efekt-spostrzeganie jednorodności grupy obcej, wrażenie o wszystkich takich samych.. Grupa obca jest jednorodna. Jeśli znamy, chociaż jedną osobę z tej grupy to wszyscy są tacy sami. Krok2włączenie silnych emocji: niechęć, wrogość. Sprawia, że nasze myśli opierają się na emocjach a nie na racjonalności. Błąd logiczny w rozumowaniu!! Krok3włączenie stereotypów dających uzasadnienie, dlaczego nie lubimy danej grupy. Krok4utrwalenie myślenia stereotypowego-zjawisko korelacji pozownej-jeśli dostrzegamy dwie wyraźne cechy u danego człowieka, występujących razem to przeceniamy wartość ich powszechnego występowania (eksperyment pani Elliot).
41.Warunki społeczne sprzyjające szerzeniu się uprzedzeń. Uprzedzenia szerzą się bardzo szybko. Główne warunki powstawania to: 1.Rywalizacja ekonomiczna i politycznamoże się to materialnie opłacać. W sytuacji konfliktowej. Rynek pracy-gdy jest jej zbyt mało to ci, co ją mają twierdzą, że reszta jest mniej zdolna, leniwa. 2.Koncepcja kozłów ofiarnychw sytuacji kryzysowej wiele ludzi jest bezradnych, sfrustrowanych. Skutkuje to agresją. Gdy nie można się wyładować to szukamy kozłów ofiarnych. Wyżywamy się na wcześniej nielubianych grupach ludzi. Używamy stereotypu. Musimy wyjaśnić sobie przyczynę naszej agresji. 3.Charakter osobowościowyosobowość autorytarna-Ludzie autorytarni są bardzo uprzedzeni. Każdy odskok od norm i rutyn powoduje w nich gniew. Osoba taka lubi porządek, ład, posłuszeństwo. Uważa, że trzeba być im posłusznym-posłuszeństwo wobec władzy. Są niezdolni do empatii. Posługują się stereotypami. Lubią poniżać innych. Fascynuje ich władza, nietolerancja, słabość. Nie tolerują ludzi, którzy nie są posłuszni normom. SA przesądni, destrukcyjni, nietolerancyjni. Są całkowicie ulegli wobec władzy, a gdy posiadają takie stanowisko to sprawują ja bardzo surowo. Są bardzo podejrzliwi wobec innych. Badania grupy Frankfrudzkiej.