II wojna światowa -> AFRYKA.
Wojna w Afryce 1940 - 1943
Wojna w Afryce 1940 - 1943 rozpoczęła się w sierpniu 1940 zajęciem przez Włochów Somali Brytyjskiego oraz pogranicza Kenii i Sudanu. 13 września 1940 Włosi zaatakowali z Libii kontrolowany przez Brytyjczyków Egipt. Kontrofensywa angielska (od grudnia 1940) umożliwiła Brytyjczykom opanowanie prowincji libijskiej Cyrenajki (m.in. zdobyto Tobruk, Bengazi, Bardije). W styczniu 1941 Brytyjczycy rozpoczęli działania zbrojne w Etiopii, 19 maja zdobyto Addis Abebę, jesienią poddały się ostatnie oddziały włoskie.
Niepowodzenia militarne Włochów spowodowały wysłanie w lutym 1941 do Afryki Północnej niemieckiego Korpusu Afrykańskiego. Konflikt przybrał postać wojny pozycyjnej, na przełomie marca i kwietnia 1941 wojska niemiecko-włoskie zaatakowały Anglików na froncie libijskim, odrzucając ich do Egiptu (część zablokowana została w Tobruku, bronionym początkowo przez Australijczyków, a od sierpnia przez Samodzielną Brygadę Strzelców Karpackich). W listopadzie 1941 Anglicy ponownie opanowali Cyrenajkę, tracąc ją po ofensywie niemiecko-włoskiej rozpoczętej w styczniu 1942 (alianci poddali wtedy Tobruk).
Walki w Afryce Pn.
Wkraczające do Egiptu oddziały niemiecko-włoskie zatrzymane zostały pod Al-Alamajn, skąd 19 października ruszyła angielska kontrofensywa. 8 listopada 1942 na terenach kontrolowanych przez francuski rząd w Vichy (w Oranie, Algierze, Casablance) wylądował desant amerykańsko-angielski (6 dywizji amerykańskich i 1 brytyjska).
W listopadzie siły alianckie w Afryce rozpoczęły jednoczesny atak ze wschodu i zachodu na skoncentrowane w Tunisie jednostki niemiecko-włoskie (tunezyjska kampania). 13 maja 1943 oddziały państw Osi skapitulowały w Afryce Północnej. Operacjom wojskowym w Afryce towarzyszyło zajęcie przez Brytyjczyków Iraku i Syrii na Bliskim Wschodzie oraz wspólna z ZSRR okupacja Iranu (w sierpniu 1941).
Wojna na Dalekim Wschodzie 1941-1945
Zbrojny konflikt japońsko-chiński trwał od 1937, napięte od 1939 stosunki radziecko-japońskie złagodził tymczasowo traktat o neutralności z 12 kwietnia 1941. Japońskiej aneksji wschodnich wybrzeży chińskich i planom zdominowania Azji Południowo-Wschodniej stały na przeszkodzie interesy Stanów Zjednoczonych, które od samego początku zaangażowane były pośrednio w światowy konflikt zbrojny. Jesienią 1940 przekazały one Anglikom 50 niszczycieli, 20 kutrów torpedowych i 150 samolotów, 11 marca 1941 wprowadziły program pomocy państwom prowadzącym wojnę, tzw. Lend-Lease Act (od maja objęte nim zostały także Chiny), w kwietniu 1941 obsadziły wojskiem Grenlandię, a w lipcu Islandię, zwalczały niemieckie okręty podwodne.
7 grudnia 1941 lotnictwo japońskie zaatakowało hawajską bazę amerykańską w Pearl Harbor (Pearl Harbor - bitwa 1941). 8 grudnia wojnę Japonii wypowiedziała Wielka Brytania (razem z dominiami: Kanadą, Australią, Nową Zelandią, Związkiem Południowej Afryki), a także rządy sojuszniczych państw: Polski, Belgii, Etiopii i Komitet Wolnej Francji. 11 grudnia do wojny z USA przystąpiły III Rzesza i Włochy. 26 grudnia 1941 Japończycy zdobyli Hongkong, w styczniu 1942 Półwysep Malajski, 15 lutego poddał się Singapur, 8 marca stolica Birmy Rangun, opanowano Archipelagi Filipiński i indonezyjski.
8 maja 1942 Amerykanie mimo przegranej bitwy powietrznej nad Morzem Koralowym powstrzymali ekspansję japońską w kierunku Australii. 3-5 czerwca 1942 po zwycięskiej bitwie morskiej pod Midway i pod Guadalcanal na Wyspach Salomona (10 lipca 1942) USA przejęły inicjatywę strategiczną, opanowując razem z wojskami australijskimi w 1943 Wyspy Gilberta, Wyspy Marshalla, część Nowej Gwinei, Wyspy Mariańskie, Aleuty.
Okinawa, wojna na Pacyfiku
W 2. połowie 1944 Amerykanie zorganizowali desanty na Filipiny (Leyte), po opanowaniu Archipelagów Filipińskiego i indonezyjskiego podjęto ataki na wyspy japońskie. Zajęcie Iwo-jimy (16 marca 1945) i Okinawy (26 czerwca 1945) umożliwiło bezpośrednie ataki bombowe na centra przemysłowe Japonii i ostrzeliwanie z morza Tokio. W maju 1945 wyzwolono Birmę. Po odrzuceniu amerykańskiego ultimatum o bezwzględnej kapitulacji, 6 sierpnia 1945 zrzucono bombę atomową na Hiroszimę, 9 sierpnia na Nagasaki. 8 sierpnia do wojny przeciwko Japonii przyłączył się ZSRR.
Bomba atomowa - Hiroszima, Nagasaki
Japonia, kapitulacja
2 września 1945 w obecności przedstawicieli USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Australii, Holandii, Kanady i Nowej Zelandii Japonia podpisała kapitulację. 9 września złożyła broń armia japońska w Chinach (pojedyncze garnizony japońskie kapitulowały do 24 października 1945). Wyspy Japońskie i Koreę Południową okupowały Stany Zjednoczone (do 38 równoleżnika), Koreę Północną - ZSRR.
II Wojna Burska
W XIX w. Afryka południowa znajdowala sie pod kontrola Burów i Brytyjczykow.
Do Wielkiej Brytani nalezaly kolonie Kapsztad i Natal. Burowie rzadzili w dwoch niepodleglych
republikach, Transwalu i Orani. Kiedy Brytyjczycy zaczeli rozszerzac swe imperium o nowe
posiadlosci w Afryce weszli w konflikt z Burami. W 1899 r. wybuchla tzw. II wojna burska,
zakonczona zwyciestwem Brytyjczykow. W 1910 r. zawarto pokoj, na mocy ktorego
dawne Wielkiej Brytanii polaczyly sie w Zwiazek Poludniowej Afryki.
Imperium Brytyjskie
W 1900 r. Imperium brytyjskie obejmowalo ok. 1/4 kuli ziemskiej. W XVII w. angielscy osadnicy
zalozyli pierwsza kolonie w Ameryce Polnocnej. W ciagu nastepnych 300 lat Brytyjczycy objeli
rzady w wielu regionach swiata, m. in. w Australii, Kanadzie, Indziach i w czesci kontynetu
afrykanskiego. Do polowy XX w. wiekszosc koloni brytyjskich uzyskala niepodleglosc.
stahn