Finanse - wykłady

FINANSE Wykład I -13.10.02r.

Finanse –to ogół zjawisk ekonomicznych związanych z ruchem pieniądza w procesie podziału i wymiany wartości. Na ruch pieniądza składa się: gromadzenie, wydatkowanie oraz podział środków pieniężnych. Przedmiotem zainteresowania finansów jest emisja pieniądza poprzez system bankowy, cyrkulacja pomiędzy różnymi podmiotami gospodarczymi oraz gromadzenie w nim oszczędności i rezerw.
Zasób pieniężny –to ogół środków finansowych w dyspozycji danego gospodarstwa, którymi podmiot może względnie, swobodnie dysponować, ponieważ środki te mają z góry narzucone zastosowanie.
Fundusz pieniężny –to zjawiska, w których pieniądz występuje w postaci strumieni pienionych ze względu na ich złożony i zróżnicowany charakter. Najogólniej można je podzielić wg kryterium przedmiotowego i podmiotowego.
Przedmiotowe kryterium podziały finansów –pozwala na wyodrębnienie różnych zjawisk pieniężnych, niezależnie od tego, jakie podmioty biorą w nich czynny udział. Wg tego kryterium wyróżnia się nast. Przychody i wydatki (strumienie pieniężne):
a)Strumienie materialne i osobowe- często nazywane ekwiwalentne lub rynkowe. Cechy ruchowi śr pieniężnych towarzyszy równoczesny ruch wartości materialnej; Są one regulowane przez mechanizm rynkowy, głównie zgodnie relacjami popytu i podaży; mogą regulowane wobec innych zasad np. ustawowe określenie płacy min lub opodatkowanie niektórych towarów.
b)Strumienie redystrybucyjne – transferowe nie podlegają regułom rynkowym lecz są regulowane przez prawo finansowe, charakteryzuje je brak wzajemnego świadczenia ze strony podmiotu gospodarczego otrzymują najczęściej środki pieniężne od innego podmiotu (zasiłki podatki dotacje)
c)Strumienie kredytowe – przychody i wydatki, związane z działalnością gospod banków, funkcje kredytowe spełniają przede wszystkim banki komercyjne, poza kredytem bankowym występuje kredyt towarowy
d)Strumienie i wydatki ubezpieczeniowe- zaliczane do kategorii usług finansowych, rozpatruje się je w kategorii ubezpieczeń społecznych i gospodarczych. Ubezpieczenie społeczne mają cechy: są obowiązkowe i powszechne; mają chronić przed niedostatkiem, obciążają ubezpieczenia na koszt pracodawcy, państwa.
Ubezpieczenia gosp mają ch-r osobowy(zawierane są często na koszt pracownika) lub majątkowy (suma ubezpieczeń oraz inne elementy ustalone są na wniosek ubezpieczającego
UBEZPIECZENIE: GOSPODARCZE(MAJĄTKOWE I OSOBOWE) SPOŁECZNE(OBOWIĄZKOWE)
Podmiotowe kryterium podziału finansów
1.Finanse gosp domowych
2.Finanse publiczne
3.Finanse banków i instytucji finansowych
4. Finanse ubezpieczeń lub towarzystw ubezpieczeniowych
5.Finanse przedsiębiorstw zarobkowych
Podmiotowa systematyka zjawisk finansowych oparta jest na kryterium rodzajowego zróżnicowania jednostek dokonujących operacji pieniężnych.

PODZIAŁ ZJAWISK FINANSOWCYH WG KRYTERIU PODM I PRZEDM
KRYTERIUM PODMIOTOWE PRZYCHODY WYDATKI RYNKOWE STRUMIENIE KREDYTOWE
GOSP DOM P WYNAGRODZENIE ZASIŁEK DAROWIZNA DYWIDENDA, PROCENT OD DEPOZYTÓW ODKSZODOWANIA OTRZYMANIE KREDYTU
W ZAKUP TOWARÓW I USŁUG PROCENT OD KREDYTU PODATEK SKŁADAK UBEZP SALTA KREDYTU
PAŃSTWO P [RYWATYZACJA PODATEK ZYSKI NBP ZYSKI Z PRZEDST. PAŃSTWOWYCH SKŁADKI ZUS OTRZYMANIE KREDYTUW
W WYNAGRODZENIA DLA SFERY BUDŻETOWEJ, ZAKUP WYPOSAŻENIA DLA WOJSK ZAPŁATA ZA USŁUGI SEKTORA PRYWATNEGO ODSETKI WYPŁACANE OD OBLIGACJI ODSZKODOWANIA Z TYT UBEZ SPOŁ SPŁATA KREDYTU
FINANSE BANKÓW I INSTYTUCJI FINANSOWYCH P SPRZEDAŻ SKŁ MAJATKOWYCH PROWIZJE OD USŁUG MAKLERSKICH PROCENT OD KREDYTÓW DYWIDENDY OD INNYCH PODM OTRZYMANIE KREDYTU
W ZAKUP ŚRODKÓW OD BIEŻĄCEJ DZIAŁALNOŚCI PŁACE PRACOWNIKÓW BANKU PROCENT OD DEPOZYTÓW PODATKI I OPŁATY DYWIDENDA DLA WŁAŚCICIELI BANKU SPŁATA KREDYTU
FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW ZAROBKOWYCH P SPRZEDAŻ WYPRODUKOWANYCH DÓBR USŁUG DOTACJE DYWIDENDYOD INNYCH PRZED PROCENT OD DEPOZYTÓW W BANKU OTRZYMANIE KREDYTU
W W PŁACE PRACOWNIKÓW ZAKUP RZECZOWYCH ŚR PRODUKCJI (ZASOBÓW) OPŁATY I PODATKI PROCENT OD KREDYTU PROCENT OD WYEMITOWANYCH OBLIGACJI DYWIDENDY DLA WŁAŚCICIELI SPŁATA KREDYTU


PRZEPŁYWY FINANSOWE W GOSPODARCE
Ruch okrężny strumieni pieniężnych w gospodarce dopływy i odpływy
















DOPŁYWY ODPŁYWY
I – INWESTYCJE S – OSZCZĘDNOŚCI
G – WYDATKI RZĄDOWE T – PODATKI
Ex – EXPORT Im – IMPORT

Działanie finansów w skali całej gospodarki wymaga usystematyzowani:
-jednostek gospodarujących w sektory, czyli grupy jednorodne z punktu widzenie przedmiotów ich działania
-pojedynczych transakcji w strumienie pieniężne
Schemat przepływów finansowych odnosi się do gospodarki rynkowej tzn, że wszystkie podmioty (częściowe poza sektorem publicznym) charakteryzują się następującymi cechami:
są nastawione na osiąganie korzyści, wszystkie te podmioty opodatkowane są na tych samych zasadach, wszystkie korzystają na tych samych zasadach z subwencji i dotacji
Schemat obejmuje 6 sektorów:
1.Sektor przedsiębiorstw (P) – obejmuje jednostki wytwarzające towary i usługi, produkty nazywa się dobrami prywatnymi, korzysta z siły roboczej dostarczanej przez gosp dom na warunkach odpłatnych, na rachunki tego sektora prezentuje się tylko transakcje pieniężne z działalności bieżącej i eksploatacyjnej
2. Sektor gospodarstw domowych (C) - wydatki mają przeznaczenie konsumpcyjne, sektor ten obejmuje pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach, jednostkach sektora publicznego, publicznego także osoby utrzymujące się z transferów oraz z dochodów z kapitału
3.Sektor publiczny (G) – obejmuje instytucje publiczne z wyjątkiem tych, które prowadzą działalność zarobkową, czerpie dochody z podatków, opłat kredytu publicznego, wszystkie wydatki tego sektora traktuje się jako wydatki na rzecz konsumentów i przedsiębiorstw
4.Sektor inwestycji (I) – pod względem fukcjonalnym to wyodrębniona cześć sektora P , w tym sektorze wydatkuje się dochody na trwałe dobra produkcyjne i powiększenie zapasów w sektorze przedsiębiorstw
5.Sektor bankowo-kapitałowy (B) – sektor pośrednictwa finansowego, sektor gromadzi oszczędności i rezerwy pieniężne sektora P C Z i przekazuje do sektora inwestycji, w przypadku wystąpienia deficytów budżetowych może zasilić sektor publiczny
6.Sektor zagraniczny (Z) – obejmuje eksport i import, rezultaty tych operacji mogą być traktowane jako tzw eksport netto, nadwyżka eksportu nad importem traktowana jako lokowanie oszczędności za granicą, nadwyżka importu nad eksportem traktowana jako oszczędności sektora Z wykorzystywane w kraju do finansowania różnego rodzaju przedsięwzięć

Przepływy finansowe można przedstawić w postaci macierzy (szachownicy, gdzie wiersze to przychody każdego sektora otrzymane od innych sektorów, natomiast kolumny to wydatki pieniężne tych sektorów.

PRZYCHODY/WYDATKI F C G B I Z Σ
F - 160 30 - 25 -5 210
C 150 - 30 - - - 180
G 40 20 - - - - 60
D 20 - - - - 5 25
I - - - 25 - - 25
Z - - - - - - -
Σ 210 180 60 25 25 - 500

Przepływy finansowe mogą też być przedstawione w postaci przychodów i wydatków jako rachunki poszczególnych sektorów. Każdy przychód jednego sektora jest jednocześnie wydatkiem innego sektora:
GOSP DOM:
PRZYCHODY WYDATKI
160 (PŁACE) 150 (ZAKUP DÓBR I USŁUG)
20 (PŁACE ZASIŁKI) -30 (PODATKI)
------ ----------
180 80

Wykład II – 26.10.02r.
POLITYKA I GOSPODARKA FINANSOWA PASTWA
System finansowy państwa – lub innego podmiotu to zespół instytucji prawnych połączonych w sposób celowy i logiczny w całość służący gromadzeniu śr pieniężnych i ich wydatkowaniu. System ten cechował się szacunkiem do wartości prywatnej, jaki i chronienie i respektował zasady wolności gospodarczych.
Elementy systemu finansowego – system finansowy może być podzielony przy zastosowaniu 3 kryteriów:
1.Kryterium podmiotowe – władze ustawodawcze szczebla centralnego samorządowego (parlament, Rady Gminy), władze wykonawcze wymienionych szczebli (rząd zarząd) aparat finansowy zajmujący się realizacją dochodów i wydatków publicznych, ich kontrolą zarządzaniem budżetem bądź funduszami publicznymi ubezpieczeniowymi – jednostki (podmioty) sektora publicznego, które finansowane są z funduszu publicznego (straż poż szpitale)
2. Kryterium prawne – najistotniejszym prawem jest konstytucja, potem ustawy, rozporządzenia i zarządzenia Ministra Finansów i Radu Ministrów, uchwały rady gmin, normy prawa cywilnego
3.Kryterium instytucjonalne – najważniejszym elementem jest budżet państwa, budżety gmin, fundusze ubezpieczeń społecznych, pozostałe fundusze
4. System finansowy obejmuje elementy STAŁE ( system budżetowy i system finansowy Banku Centralnego) Centralnego elementy ZMIENNE (system finansowy przedsiębiorstw publicznych zakładów użyteczności publicznej oraz systemy instytucji publicznych o ch-rze parafiskalnym)
Polityka fiskalna – celowa i świadoma działalność ludzi i instytucji polegająca na wyznaczaniu realizacji celów za pomocą środków finansowych. PF jest częścią polityki państwa w ogóle, ona określa wydatki państwa oraz inne operacje finansowe, dzięki którym mogą być realizowane zadania, zamierzenia w sferze realnej. PF jest prowadzona prawidłowo, jeżeli jej cele są ogólnie akceptowane i skutecznie realizowane. Prawidłowo prowadzona PF powinna spełniać nst warunki:
-cele jakie chce realizować PF muszą być realne
-cele nie mogą być sprzeczne
-cele i środki PF powinny być jasno sformułowane i przekazane do realizacji konkretnym, adresatom
-PF musi respektować określone nieprzekraczalne granice minimalnej stabilności i konsekwencji
-PF wymaga kompetentnych kadr i odpowiedniego wyposażenia technicznego.
Gospodarka finansowa – to działalność polegająca na gromadzeniu i wydatkowaniu śr pieniężnych, obejmuje również przygotowanie operacji pieniężnych poprzez dokonanie wyboru źródeł dochodów pieniężnych, wyboru sposobu przeprowadzania rozliczeń pieniężnych, pieniężnych także działalności organizatorskich w postaci tworzenia zespołu ludzi ustalania zakresu czynności oraz odpowiedzialności za działanie związane z wykonywaniem operacji pienięż. Realizacja GF może się odbywać za pomocą 3 metod:
- samofinansowania (dochody pokrywają wydatki)
-finansowanie zwrotne (kredyty)
-finansowanie bezzwrotne (wyposażenie jednostek budżetowych budżetowych śr pieniężne)
Różnica między Finansami publicznymi a prywatnymi – gospodarowanie obejmuje 2 podst sektory publiczny (jednostki gospodarki budżetowej i samorządowej) i prywatny (gospodarstwa domowe przedsiębiorstwa)
Finanse publiczne – opierają się na władztwie sektora publicznego i powstają przymusowo, powinny być narzędziem realizacji interesu ogółu społeczeństwa, funkcjonują wg planów sporządzonych na przyszłość, rozmiary publicznych zasobów i operacji za ich pośrednictwem przeprowadzonych są znacznie w większej skali niż zasoby i operacje podmiotów prywatnych (duże skale zasobów i operacji pieniężnych), ocena następuje przy użyciu kryteriów politycznych
Finanse prywatne – są tworzone na podstawie czynności cywilno – prawnych, najczęściej skoncentrowane są na korzyści indywidualne – realizacja zysku, podmioty gospodarują dostosowując swoje działanie do zmieniającyh się warunków rynkowych, mała skala zasobów i operacji pieniężnych.
FUNKCJE FINANSÓW PUBLICZNYCH
1.Funkcja alokacyjna - wyraża się w oddziaływaniu finansów publicznych na proces rozmieszczania czynników produkcji i strukturę produkcji. Finanse publiczne są instrumentem alokacji wszędzie tam gdzie zawodzi rynek. Ingerencja państwa w życie gospodarcze powinno sprowadzać wyłącznie do:
-ustanowienia odpowiednich przepisów prawnych wyznaczających dopuszczalne granice funkcjonowania rynku
-pobieranie danin publicznych (podatki cła opłaty)
prowadzenie polityki pieniężnej
wydatkowanie uzyskanych śr finansowych na zakup dóbr i usług w sektorze prywatnym, zatrudnienie pracowników w administracji państwowej i świadczenie usług, które oferowane są społeczeństwu bezpłatnie lub za opłatą nie pokrywającą kosztów.
2.Funkcja redystrybucyjna – polega na podziale dochodu narodowego zgodnie z tym co społeczeństwo w danym okresie uważa za sprawiedliwe. Tę funkcję najlepiej realizuje budżet uzupełniający, rolę odgrywają banki, system ubezpieczeń społecznych oraz np. giełda pap wartościowych
3.Funkcja stabilizacyjna – polega na utrzymaniu wysokiego poziomu stanu zatrudnienia, racjonalnego poziomu stabilności cen, właściwej stopy wzrostu gospodarczego gospodarczego uwzględnieniem jego efektów dla bilansu płatniczego
W FINANSACH PUBLICZNYCH SZUKA SIĘ ODP MIN NA NST PYTANIA:
-Dlaczego władze publiczne zgłaszają popyt na pieniądz w takiej a nie innej wysokości
-Jakie czynniki kształtują wielkość tego popytu
-W jaki sposób popyt na pieniądz może być zaspokojony (podatki pożyczki) i jakie są granice ciężarów fiskalnych
-Jakie skutki dla gospodarki i społeczeństwa powoduje kreowanie popytu na pieniądz przez władze publiczne
-Jakie skutki dla społeczeństwa i gospodarki przynoszą wydatki dokonywane przez władze publiczne
-Jakie instrument tworzenia funduszy publicznych powinny być zastosowane, aby ograniczyć negatywne skutki redystrybucji dochodów przez władze publiczne
-Do jakiego stopnia możliwe jest akceptowanie przez społeczeństwo nierównomiernego rozkładu dochodów jako skutek działania mechanizmu rynkowego
-Jakie dziedziny życia i gospodarki publicznej powinny być finansowane z funduszy publicznych
-Jakie powinny być relacje między różnymi szczeblami władz publicznych, aby ich działalność była należycie skoordynowana z punktu widzenia realizacji celów społecznych i gospodarczych
-Jak powinien być zbudowany aparat skarbowy, aby możliwe było skuteczne ściąganie podatków i aby akceptowane były przez społeczeństwo zasady ponoszenia ciężarów publicznych
SUWERENNOŚĆ PŃSTWOWA
Państwo jest suwerenem w dziedzinie polityki pieniężnej, suwerenność wyraża się w niepodleganiu żadnym innym władzom wew i zew wyraża się w 3 atrybutach:
1.Państwo ma prawo do ustanawiania i emitowania pieniądza państwowego jako obciązającego środka płatniczego
2.Państwo ma prawo do ustanawiania i pobierania w trybie publicznym dochodów
3. Państwo ma prawo do dokonywania wydatków związanych z wkonywaniem fukcji publicznych
Współczesne państwa przekaują innym podmiotom prawo do stanowienia dochodów publicznych. Określa się to mianem DECENTRALIZACJI FINANSOWEJ – która ma postać tzw reglamentacji POZYTYWNEJ(konstytucyjne i ustawowe wyliczenie, kompetencje niepaństwowych podmiotów publicznych zakresie gromadzenia dochodów i dokonywania wydatków) NEGATYWNE (opiera się na zasadzie domniemania kompetencji we wszystkich sprawach niezastrzeżonych do wyłącznej własności organów państwowych
Wykład III 9.11.02r.
BUDŻET PAŃSTWA
Cechy instytucji budżetu państwa
- Scentralizowany fundusz redystrybucyjny służący do realizacji funkcji państwa
-Gromadzenie środków w budżecie ma ch-r przymusowy i bezzwrotny
-Ma ch-r ustawy (prawo)
-Ten proces gromadzenia i wydatkowania ma –ch-r ekonomiczny i społeczny
-Jest urządzeniem planistycznym w zakresie kształtowania dochodów i wydatków w określonym z góry czasie ( w Pol równy roku kalendarzowego)
-Budżet określają strumienie dochodów i wydatków państwa
-Budżet mimo wszystko nie odzwierciedla całokształtu operacji państwa, więc nie może być jedynym kryterium oceny działalności państwa
Fundusz – plan finansowy – prawo = budżet
Funkcje budżetu państwa
redystrybucyjna (rozdzielcza), stabilizacyjna (wyrównawcza), lokacyjna, fiskalna(skarbowa), stymulacyjna(bodźcowa), kontrolna (wiąże się z rozdzielczą)
Zasady budżetowe – to pewne postulaty, które mają zapewnić najbardziej prawidłowe tworzenie budżetu oraz działanie gospodarki budżetowej
1.Zasada jedności – aapekt formalny: jest to postulat obejmowania całości dochodów i wydatków w jednym akcie prawnym; aspekt nieformalny: suma dochodów przeznaczona jest na pokrycie całości wydatków budżetowych bez celowego łączenia pewnych wydatków z określonymi dochodami budżetowymi
2.Zasada równowagi budżetowej – polega na tym by bieżące dochody były wystarczające do pokrycia globalnych wydatków. w przypadku wystąpienia deficytu należy ustalić sposób jego pokrycia. Jeżeli jest nadwyżka to przeznacza się ją na dodatnie wydatki, to zasada postuluję równowagę
3.Zasada szczegółowości – postuluje by dochody i wydatki ujęto z podziałem na grupy wg ustalonej klasyfikacji, zasada ta ma aspekt rzeczowy: dochody powinny być przedstawione wg źródeł pochodzenia, a wydatki wg przeznaczenia, oraz aspekt ilościowy: dochody i wydatki powinny być ujęte w określone kwoty, kwoty dochodu oznaczają minimalne sumy, kwoty wydatków oznaczaj agranicę, której wykonawcy budżetu nie mogą przekroczyć
4.Zasada mroczności budżetu – ta zasada postuluje uchwalenie przez sejm budżetu przed rozpoczęciem roku w jakim ma on być realizowany
5.Zasada jasności, przejrzystości – budżet powinien być przedstawiony parlamentowi i społeczeństwu w możliwie przejrzystym układzie, spopularyzowany w środkach masowego przekazu, ułatwiając przez to ocenę jego wykonania
6.Zasada gospodarności – racjonalne i oszczędne wydawanie środków budżetowych
FORMY ORGANIZACYJNE GOSPODARKA BUDŻETOWA
Sferę budżetową tworzą jednostki organizacyjne czyli podmioty realizujące zadania socjalno-lulturalne, administracyjne, bezpieczeństwa i wymiaru sprawiedliwości. Działalność tych jednostek jest różnie ujęta w budżecie, wyróznia się 2 metody powiązania podmiotu z budżetem:
1.System powiązań brutto – ta działalność jest prowadzona wyłącznie przez jednostki budżetowe, dochody i wydatki objęte są w całość budżetem państwa, realizacja wydatków jest niezależna od osiągalnych dochodów, jeżeli jednostka osiąga dochody przekazuje je do budżetu, środki finansowe przekazywane do dyspozycji tych jednostek i niewykorzystane w ciągu roku wygasają z upływem tego roku
2.System powiązań netto – ten system oznacza, ze podmiot pokrywa wydatki z osiągniętych przychodów np. ze sprzedaży wyrobów lub odpłatności za usługi, a różnica między dochodami a wydatkami zostaje wpłacona do budżetu. W przypadku deficytu podmiot może otrzymać dotację budżetową. Są bardziej elastyczne od jednostki budżetowej. Formę zakładu budżetowego nadaje państwowej jednostce dysponent w określonej części budżetu. Zakłady nie mają osobowości prawnej, korzystają wyłącznie z samodzielności organizacyjnej i ograniczonej samodzielności finansowej
Gospodarstwa pomocnicze- nakłady budżetowe prowadzą działalność uboczną w formie gospodarstwa pomocniczego, gospodarstwo to obsługuje macierzystą jednostkę ale może uzyskiwać dochody ze sprzedaży towarów czy usług innych zew odb, odrębność organizacyjna i finansowa, mogą być płatnikami podadkti dochodowego i od towarów i usług
Fundusze celowe – utworzone na mocy aktu prawnego, forma organizacyjna służąca organom władz publicznych do gromadzenia środków ze ściśle określonyh źródeł, zgromadzone fundusze mogą być przeznaczone na ściśle określone cele jeżeli taki fundusz funkcjonuje dłużej niż rok to środki nie wydane w danym roku mogą być wykorzystane w latach następnych, aż do likwidacji funduszu.
Funkcje Funduszy celowych:
-fundusz pełni funkcję alokacji śr publicznych
-redystrybucyjna dochodów
Te dwie funkcje powodują zmianę strukturyPKB:
-funkcja mobilizacyjna śr publicznych
-funkcja racjonalizacji wydatkowania śr publicznych
Podział funduszy celowych wg kryteriów:
1.Źródła dochodów :
-f.celowe mogą uzyskać dochody typu budżetowego, podatki opłaty publiczne
-przychody ze sprzedaży
-dobrowolne wpłaty ludności prowadzących działalność zarobkową
-dochody uzupełnione dotacjami z budżetu lub z funduszu celowego wyższego szczebla
2.Przedmioty finansowania:
-f,celowe wspomagają finansowo dziedziny o ograniczonych możliwościach samofinansowania, finansują ochronę środowiska naturalnego, finansują określone dziedziny np. rolnictwo
3.Metody finansowania: fundusze finansujące metodą budżetową (dotacyjną) i metodą kredytową (zwrotności-pełna odpłatność) metodą mieszaną budżetowo-kredytową
4.Organy administrujące funduszami: są fundusze administrujące przez organy państwowe i samorządowe i fundusze specjalne
Nazwy funduszy celowych : Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Kasa Rolnicza Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Pracy, Narodowu Fundusz Ochrony Środowiska, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń, Fundusz Alimentacyjny, Fundusz Kombatantów.
Środki specjalne - to rodzaj dochodów pobieranych przez jednostkę budżetową. Środek jest odrębnym rachunkiem, na który wpływają dochody z danego rodzaju działalności, z którego finansowane są k-ty np. prowadzone przez Izby Skarbowe, akcji bada bilansu przez biegłych rewizorów.
W Polsce obowiązuje 3-stopniowa struktura organizacyjna dysponentów środków budżetu państwa. Głównym dysponentem pierwszego są jednostki budżetowe, które są dysponentem części budżetowych, dysponują one środkami budżetowymi przeznaczonymi na wydatki ustalone w danej części budżetu, są nimi Organy Administracji Państwowej, Kierownicy Centralnych Urzędów Administracji Państwowej, wojewodowie lub inne jednostki, którymi Minister Finansów przyznał uprawnienia dysponenta głównego Dysponent drugiego stopnia to państwowe jednostki budżetowe podległe bezpośrednio dysponentom głównym. Dysponenci trzeciego stopnia ,czyli państwowe jednostki budżetowe podlegające dysponentom głównym albo drugiego stopnia, które otrzymane środki budżetowe wykorzystują na swoje potrzeby nie mając prawa dalszego ich przekazywania np. szkoły straż pożarna
Dochody budżetowe –to środki pieniężne pobierane przez państwo lub gminę od osób fizycznych oraz innych źródeł na sfinansowanie wydatków związanych z realizacją zadań państwowych.Dochody budżetowe mogą być klasyfikowane wg 3 kryteriów:
1 Kryterium ekonomiczne – wg źródeł pochodzenia, które określa ustawa, dochodami są minimalne podatki, opłaty, obowiązkowe wpłaty z zysku, cła, wpłaty na rzecz budżetu, wpływy z zysku NBP, darowizny spadki, dochody z najmu lub dzierżawy
2 Kryterium prawne – wszystkie dochody możemy podzielić na: dochody bezzwrotne i zwrotne (spłata kredytu); dochody odpłatne i nieodpłatne; doch zasadnicze i uboczne (podatki); doch przymusowe i dobrowolne (zakup obligacji)
3.Jryterium organizacyjne – dokonuje podziału na dochody poszczególnych rodzajów budżetu: budżet państwa i gminy.
Dochody podatkowe gimn – z opłat z tyt udziału w podatku stanowiącym dochody budżetu państwa, subwencje oświatowe i ogólne, dotacje na zadania z zakresu administracji gminy, emisja komunalnych obligacji
Wydatki – to środki pieniężne przekazywane z budżetu państwa lub gminy na finansowanie zadań. Kryteria podziału wydatków:
1.Kryterium ekonomiczne –nabywcze-te wydatki związane są z dokonywaniem przez państwo zakupu dóbr i usług z ch-rze materialnym, określają one wysokość udziału państwa w produkcie społecznym; redsytrybucyjne-(transfery) decydują o wykorzystaniu produktu społecznego)
2.Kryterium z punktu widzenia zadań realizowanych przez podmiot publicz-prawny: wydatki dotyczą niezbędnej działalności dla sprawnego funkcjonowania państwa, na wojsko, policję, wydatki na działalność socjalno-kulturalną, wydatki na zapewnienie równomiernego wzrostu gospodarczego, wydatki na odługę długu publicznego.
3.Kryterium wg konieczności ponoszenia: konieczne i porządane
4.Kryterium ze względu na ch-r ponoszonych wydatków: inwestycyjne i bieżące
W praktyce gospodarczej mówi się o tzw prawie Wagnera czyli prawie nieustannego wzrostu wydatków publicznych, który jest uwarunkowany nst czynnikami:
- czynniki socjologiczne-nieustanne rozszerzenie działalnośći podmiotów publiczno-prawnych
- czynnik o ch-rze historycznym, zdecydowana większość państw jest obciążona długiem publicznym, a jego obsługa powoduje zwiększające się z roku na rok wydatki
-czynniki publiczne
-czynniki ekonomiczno-społeczne-postęp techniczny wzrost dochodu ma jednego mieszkańca, struktura demograficzna
Optymalny poziom wydatków publicznych jest przekroczony wówczas, gdy społecznie niekorzystne konsekwencje wzrostu opodatkowania w skutek wzrostu wydatków zaczynają przeważać nad społecznymi korzyściami ze wzrostem wydatku.
Wykład IV – 10.11.02r.
Klasyfikacja prawna dochodów i wydatków: w obowiązującej w Polsce klasyfikacji budżetowej występują podstawowe podziałki do których zalicz się: cześci działy, rozdziały paragrafy i pozycje
Części – jest podziałką o ch-rze podmiotowym, oznacza organ państwowy, dotyczy organów kontroli Sąd Najwyższy, naczelnych centralnych organów administracyjnych, Ministerstwo Skarbu Państwa
Dział – jest podziałką o ch-rze przedmiotowym oznacza dział gospodarki narodowej np. rolnictwo transport handel zagraniczny
Rozdział – jest przedziałką przedmiotową o szczegółowym ch-rze w ramach działów organizuje się rozdziały na dział Oświata i wychowanie rozdział Szkoły podst
Paragraf – jest podziałką o ch-rze rodzajowym w sposób szczegółowy określa formę pobierania dochodów i rodzaj wydatków budżetowych
Pozycja – jest podziałko rodzajową o ch-rze dobrowolnym, okresla rodzaj wydatków wydatków ramach paragrafu
Deficyt budżetowy - wsytępuje wtedy, gdy dochody ze źródeł zwyczajnych nie mają pokrycia w zaplanowanych wydatkach.
Podaje się nst teorie równowagi budżetowej:
1.Klasyczna teoria sprawdza się w gospodarce liberalnej opiera się na materialnej równości między dochodami a wydatkami, jej zasady to: trudno jest osiągnąć stan idealnej równowagi, ponieważ budżety uchwalane są jako zrównoważone a realizowane i wykonywane jako deficytowe, równowagę uzyskuje się w sposób sztuczny, zapominając o niektórych wydatkach
2. Teoria systematycznego deficytu – oparta na 3 założeniach :
-deficyt nie jest złem o ile nie współistnieje z deficytem bilansy płatniczego
-deficyt jest korzystny ponieważ jego finansowanie powoduje zwiększenie
-jest pożądany, ponieważ może spowodować zmniejszenie bezrobocia
Wady Systemu deficytowego – musi być sfinansowany ze źródeł nadzwyczajnych może powodować inflację, przy systematycznie utrzymującym się deficycie państwo zmuszone jest do przyjęcia kredytu na coraz gorszych warunkach,
3.Teoria budżetów cyklicznych- opiera się na założeniach, że deficyt jest dopuszczalny w pewnym okresie o ile zostanie skompesowany nadwyżkami w okresach przyszłych. Zaostrzenia nadwyżki mogą być przechwytywane przez labby(grupy) polityczne w związku z realizacją programów wyborczych, cykle są nieregularne, a realizacja tej teorii wymaga stabilnej koniunktury gospodarczej. Nie ma żadnej gwarancji, że wysokość nadwyżek w okresie koniunktury pokryje późniejsze deficyty
4. Teoria impasu – opiera się na przypuszczeniu, że rozwój koniunktury będzie taki a nie inny i impas)zastój) jest nadwyżką w budżecie wydatków nad zaplanowanymi dochodami ze źródeł zwyczajnych większość współczesnych budżetów uchwalana jest w impasem.
PODATKI – jest to główne źródło dochodów państwa pobierane w celu pokrycia jego wydatków. Podatek to pieniężne, przymusowe, bezzwrotne, nieodpłatne świadczenie na rzecz państwa, które ustalane jest na podstawie prawa określającego warunki jego wysokości, termin płatności. W praktyce postuluje się pewne zasady, które określają warunki, jakie powinien spełniać system podatkowy: równość prawość, dogodność, taniość, brak zniechęcających sutków dla pracy i przedsiębiorstwa.
Technika podatkowa – w konstrukcji każdego podatku można wyodrębnić stałe elementy, które dotyczą szerokiego kręgu zagadnień prawnych, rachunkowy, uwarunkowań realizacji obowiązku podatkowego.
Elementy konstrukcji podatku – podmiot podatku-to organ władzy i administracji państwa ustalający i pobierający świadczenie podatkowe oraz inne instrukcje publiczno-prawne, posidające uprawnienia w tym zakresie –to podmiot czynny, a podmiot bierny to płatnik i podatnik to os fizyczna lub prawna.
Stawki podatkowe –zwane stopami podatkowymi,
Zwolnienia podatkowe – wyłączenie z obowiązku podatkowego
Zniżki podatkowe – podwyższenie wysokości podatku ustalonego zgodnie z obowiązującymi stawkami.



Wykład V – 21.12.02r.
Rodzaje podatków:
1.Kryterium wg podmiotu opodatkowania: przychodowe, dochodowe, majątkowe, konsumpcyjne od wydatków
2.Kryterium wg źródeł pokrycia należności podatkowych: pośrednie, bezpośrednie
3.Kryterium władztwa podatkowego: nakładane przez państwo i przez władze samorządowe
4.Inne kryteria: zwyczajne, nadzwyczajne, celowe
Podatki majątkowe – mogą obciążać ogólną wartość majątku, jego przyrost, przekazanie majątku w formie spadku, przeniesienie praw majątku. Mogą występować stale, okresowo lub jednorazowo, mogą być realne (uszczuplają substytuty majątkowe), nominalne (płacone z bieżącego dochodu)
Podatki przychodowe – prowadzenie działalności gospodarczej i z osiąganymi z tego tytułu przychodami: pobierane niezależnie od wyników działalności gosp, korzystny instrument fiskalny państwa, są sprzymierzeńcem państwa w równoważeniu budżetu, silnie cenotwórcze, mogą generować inflację
Podatki dochodowe –są przykładem zawłaszczenia przez władze publiczne dochodów prywatnych: nawiązują do nadwyżki finansowej wypracowanej przez podatników, są korzystniejsze dla podatnika niż dla władz publicznych, może obciążać łączny dochód podatnika uzyskany ze wszystkich źródeł lub występować w postaci od dochodów cząstkowych
Podatki konsumpcyjne - są zbliżone do podatków przychodowych, przedmiotem opodatkowania są wydatki ponoszone na niektóre dobra (VAT, akcyza)
Podatki bezpośrednie – istnieje bezpośrednia zależność między płaconym podatkiem czyli wysokością płacenia a podatkiem (stawka liniowa)
Podatek od wartości dodanej (VAT) – jego istota wyraża się w tym, że płatnik płaci podatek od wartości jaką dodał w procesie danego dobra, bądź doprowadzenia go do konsumenta.
-Powszechność opodatkowania (płacą go podmioty prowadzące działalność gosp bez względu na typ dział i formę organizacyjną, objęty jest cały przychód).
-Wielofazowość jest obliczalny i opłacany we wszystkich fazach, na wszystkich szczeblach obrotu w imporcie i zbycie produktu
-Potrącalność – oblicza się kwotę podatku zapłaconego od naliczonego, różnicę między należnym a naliczonym odprowadza się do US
-Przerzucalność – podatek naliczany od sprzedaży nie stanowi elementy przychodu
-Cenotwórczy- u nabywcy finalnego podatek stanowi element cenowy
Zalety VAT:
-Podatek jest neutralny z punktu widzenia konkurencji krajowej nie wpływa na cenę, liczony jest „od stu” w przeciwieństwie do podatków obrotowych wliczonych w cenę rachunkiem „rachunkiem stu”
-Podatek jest neutralny z punktu widzenia konkurencji międzynarodowej ponieważ dla eksportu stosuje się stawkę 0%
-Zapewnia budżetowi wysokie dochody
-Możliwa integracja z UE ułatwia inwestowanie w Polsce podmiotom zagranicznym
-Zapewnia dużą wydajność fiskalną w związku z ostatecznym obciążeniem wydatków konsumpcyjnych
-Zapewnia swoistą samokontrolę podatników w związku ze sprzecznością ich interesów, co częściowo uszczelnia system podatkowy
Wady VAT:
-rozbudowana ewidencja
-stosunkowe wysokie koszty poboru i kontroli podatników
-infjacjogenność w okolicznościach podnoszenia stawek na towary i usługi powszechnego użytku
-mozliwość oszustw podatkowych
-niesprawiedliwość sytuacji istnienia niewielkiej ilości stawek
W ujęciu mikroekonomicznym należy analizować skutki nakładania podatku przez pryzmat rynku tzn ich wpływu na kształtowanie się popytu i podaży na równowagę na rynku danego, a w ostateczności na decyzję producentów, konsumentów i inwestorów:
Nałożenie podatku wywołuje nst skutki:
-Dla producenta dotkliwy jest spadek popytu na dobro A oraz spadek wpływół ze sprzedaży netto jako wypadkowa dwóch czynników spadku sprzedaży oraz ceny netto
- Podwyższona cena brutto na jednostkę dobra w skutek nałożenia podatku jest częściowo pokryta przez sprzedającego oraz przez kupującego



Zjawisko rozkładu dochodów w społeczeństwie z punktu widzenia kryterium równości analizuje się za pomocą tzw krzywej Lorenz’a








Głównym narzędziem redystrybucyjnym dochodów państwa są podatki, realizując cele fiskalne państwo dokonuje korekty dochodów wg wyznaczonych kryteriów. Przesłankami min niesprawności rynku wyrażające się w nadmiernym zróżnicowaniu dochodów w społeczeństwie.Z rysunku przykładowo wynika, że ok. 75% ludności dysponuje zaledwie 45% dochodów (J) Przeciwieństwem krzywej równości jest krzywa absolutnej równości (OC). Nierówności dochodu mogą być i są zmieniane za pomocą podatków. W wyniku podatków pole nierówności OCJ zmniejsza się o pole półksiężyca OJ’CJO
Problem granic opodatkowania w ujęciu teoretycznym pokazuje krzywa Laffera, która pokazuje zależność między skalą opodatkowania a rozmiarami działalności gospodarczej i dochodami budżetu państwa






RÓŻNICA MIĘDZY PODATKIEM A POŻYCZKĄ
PODATEK – ma przymusowy ch-r, natychmiastowe zubożenie podatnika, jest przerzucany przerzucany cene, jest inflacjogenny, może spowodować wybuch społeczny, może wywołać zjawisko ucieczki przed podatkami
POŻYCZKA – ma dobrowolny ch-r, potencjalne zubożenie podatnika, działa deflacyjnie, zmniejsza siłe nabywczą, może wyrażać poparcie społeczeństwa dla władzy, wywołuje transfer dochodów od przyszłych podatników do obecnych posiadaczy pap wartościowych, może być narzędziem zmiany struktury gospodarki, może wpływać na koniunkturę gosp, prowadzi do zmniejszenia globalnej siły nabywczej, ale nie zawsze indywidualnej
Problem ucieczki przed podatkami: konsekwencje gospodarcze i społeczne podatków prowokują do ucieczki przed nimi na drodze nielegalnej lub na drodze poszukiwania luk w prawie podatkowym. Wyróżnia się 4 pods przyczyny ucieczki przed podatkami:
-przyczyna moralna (dualizm postępowanie pod względem norm etycznych)
-przyczyna polityczna
-przyczyna ekonomiczna- w sytuacji niemożności przerzucenia podatku ogranicza się działalność wchodzi się do tzw „szarej strefy” często wstępuje się w okres stagnacji
-przyczyna techniczna – wynika z wysokiego systemu skomplikowania współczesnych systemów podatkowych
Ucieczka przed podatkami może polegać na:
Unikaniu podatku: legalne formy ucieczki, wykorzystywanie możliwości tkwiących tkwiących systemie, wykorzystywanie luk i niedoskonałości w prawie podatkowym, przeniesienie działalności do innego państwa gdzie ciężar podatkowy jest mniejszy, zaniechanie działalności będącej przedmiotem opodatkowania
Uchylanie się od podatku: nielegalne formy ucieczki, zatajenie przedmiotu opodatkowania, zatajenie rachunkowe poprzez nierzetelne prowadzenie rachunkowości, fałszywe kwalifikowanie poprzez niezgodne z obow zasadami rach zaliczanie poszczególnych pozycji przychodów publicznego k-ów strat, stwarzanie fikcyjnej sytuacji prawnej, zorganizowanie niewypłacalności podmiotu gospodarczych, jawne nie wpłacanie podatków przybierające szerokie rozmiary w części sektora publicznego
Cechy dobrego systemu podatkowego:
-wprowadzić kilka podatków przy czym 3 lub 4 będą stanowić podstawę finansów publicznych
-powinno się sięgać do różnych przedmiotów opodatkowania
-podstawowe rodzaje podatków powinno się ustalać przez władze centralne
-w różnych proporcjach należy stosować podatki pośrednie i bezpośrednie
-system powinien charakteryzować się dużym stopniem indywidualizacji obciążeń
-z psychologicznego punktu widzenia łatwiej jest zwiększyć ciężary podatkowe przez podwyższenie istniejącego już podatku niż wprowadzenie nowego
łatwiej zwiększyć ciężary podatkowe za pomocą podatków pośrednich niż bezpośrednich
-w celu przeciwdziałaniu oszustwom należy stosować rozwinięty system kontroli kar
-zjawisko ucieczki ogranicza się przede wszystkim poprzez uproszczenie sys podatkowego.
Wykład VI – 25.01.03r.

PIENIĄDZ, ISTOTA FUNKCJE, MECHANIZM DZIAŁANIA
Pieniądz: to specyficzny towar, spełniający rolę powszechnego ekwiwalentu(równoważnika), którym może być każdy towar, który ma nst cechy: jest podzielny, jest dobrem trwałym, społecznie akceptowanym, jest towarem rzadkim, łatwy w przechowywaniu, trudny do podrobienia
Funkcje pieniądza:
1.Miernik wartości – pieniądz mierzy wartość wszystkich towarów i usług, nadmierna jego ilość w obiegu prowadzi do powstania wzrostu cen, co powoduje, ze każda jednostka pieniężna traci na wartości, Pojawia się kategoria ceny, która jest wartością towaru wyrażona w pieniądzu w sposób teoretyczny, obrachunkowy,
2.Środek wymiany – obsługuje transakcje miedzy kupującymi a sprzedającymi wymiana zostaje rozdzielona na 2 odrębne akty: akt kupna i sprzedaży, które nie muszą pokrywać się ani w czasie ani w przestrzeni. Można sprzedać każdemu kto posiada odpowiednią ilość pieniądza i kupować to wszystko co jest nam potrzebne
3.Środek tezauryzacji(gromadzenia) –traktowanie zasobu pieniądza jako skarbu, tę funkcję przez wiele lat spełniał pieniądz rzeczywisty pełnowartościowy-złoto. Przekształcanie się pieniądza w akumulację w przypadku przedsiębiorstw w oszczędności w przypadku gosp domowych
4. Środek płatniczy –zdolność pieniądza do regulowania różnego rodzaju zobowiązań, powoduje rozwój systemy kredytowo-pienięznego, który stał się siłą napędową rozwoju gospodarczego
5.Pieniądz światowy- pełni funkcje pieniądza światowego poza granicami określonego kraju pod warunkiem, że państwo prawnie gwarantuje jego wymienialność zewnętrzną po kursie rynkowym.
O jakości pieniądza decyduje przede wszystkim płynność, którą można rozpatrywać w 3 układach:
- tzw płynność aktywu finansowego (łatwość zamiany aktywów rzeczowych w pieniądz bez straty)
-płynność jednostki gosp czyli to sytuacja, w której jednostka gosp jest zdolna do pokrywania swoich bieżących zobowiązań i tych zobowiązań, które powstają z podejmowania nowych decyzji finansowych
-płynność systemu gosp tj ogólny stan płynności polega na zdolności, pokrywania przez rynek pieniężny wszystkich potrzeb płatniczych jednostek gosp tworzących sektor gospodarczy i za ten poziom płynności odpowiada Bank Centralny
Formy pieniądza:
-postać towarowa, najbardziej rozpowszechniona
-postać kredytowa charakteryzuje się tym ze pieniądz ma wartość płatniczą większą niż wartość nominalną
Inny podział:
-gotówkowy (banknot, bilon moneta)
-bezgotówkowy (wkładowy):
a)emitowany przez BC- powstaje z wkładów na rządanie instytucji publicznych, obniżenie stopy rezerw obowiązkowych poprzez przeprowadzenie operacji otwartego rynku oraz udzielenie kredytów lombardowych
b)emitowany przez banki komercyjne – tworzone z lokat gosp domowych; innych podmiotów na r-ch bieżących i terminowych pomniejszony o wysokość rezerw obowiązkowych i powiększony o mnożnik kreacji pieniądza.
Substytuty, surogaty pieniądza – są to udokumentowane lub nieudokumentowane wierzytelności pieniężne, które w każdym momencie lub po określonym czasie mogą być przekształcane w środki płatnicze gotówkowe lub bezgotówkowe. Najpopularniejszym surogatem mogą być akcje, obligacje, dzieła sztuki, nieruchomości, znaczki pocztowe.. Jakość substytutów zależy od: kwestii ryzyka utraty wartości podczas przekształceniom pieniądza, poziomu oprocentowania substytutów, stopnia płynności przekształcenie w pieniądz odpowiednio do możliwości terminu.
Kreacja pieniądza;
Banki komercyjne mogą tworzyć czyli kreować tylko i wyłącznie pieniądz bezgotówkowy. Ograniczenia w zakresie kreacji pieniądza dotyczą: stopy rezerw obowiązkowych; równowagi w banku; chęci utrzymania przez klientów części zasobów pieniężnych w gotówce.
Założenia :Stopa rezerw obow 20%, pieniądz nie ucieka z syst bankowego

Banki Wkład depozyt Rezerwa obowiązkowa Rezerwa nadobowiązkowa
I 10 000 2000 8000
II 8000 1600 6400
III 6400 1280 5100

M dep = RNI/ SRO = 8000: 0,2 = 40 000


Mnożnik kreacji pieniądza mierzy wzrost podaży pieniądza na skutek powiększenia bazy monetarnej o jednostkę, w tej formule uwzględnia się współczynnik preferencji gotówki czyli chęć przeznaczenia części gotówki na konsumpcje
M= G+D B= G+R M-agregat podaż pieniądza, B-baza monetarna G-gotówka
Gotówka-depozyty R-rezerwy
k= G/D –relacja gotówki do depozytów r= R/D – stopa rezerw, udział rezerw w depozytach
M=m*B = (G+D/G+R)*B= (G/D+1)/(G/D+R/D)*B= (k+1/k+r)*B
Współczynnik preferencji gotówki wynosi 50%, stopa rezerw obowiązkowych 10%, ile wynosi mnożnik kreacji pieniądza i jaka jest podaż pieniądza
M = 0,5+1/0,5+0,1= 2,5 10 000 *2,5=25 000
FIRMA KREDYT GOTÓWKA DEPOZYT REZERWY KREDYTY BANK
I 10 000 3 333 6 667 667 10 0006000
II 6000 2000 4000 400 3000

Najważniejszą Rzeczą jest zapewnienie odpowiedniej regulacji dopływu pieniądza do obiegu i odpływy z obiegu, aby nie występował w nadmiarze lub niedostatku. Ilość pieniądza w obiegu wyznaczona jest za pomocą formuły Fishera:
M *V = P * Y M – ilość pieniądza w obiegu, V – szybkość obiegu, P-przeciętny poziom cen, Y-realna wielkość produktu narodowego
Funkcje i narzędzia banku centralnego:
Funkcje: bank rządu, jest bankiem banków, odpowiada za obsługę długu publicznego, jako jedyna instytucja ma prawo emitowania banknotów, jest ostatnią instytucją systemu, utrzymuje oficjalne rezerwy.
Narzędzia:
1.Stopa inwestycyjna (referencyjna) – minimalna stopa rentowności 28-dniowych papierów wart, kupowanych przez BC, w praktyce wyznacza si dolny pułap stóp na rynku między narodowym i obecnie 7,5%
2.Stopa lombardowa – jest to podstawowa stopa NBP, po której BC skłonny jest udzielić pożyczek innym bankom pod zastaw pap wartościowych (9,5-10%)
3.Stopa redyskontowa – stopa oprocentowania kredytu redyskontowego, stosowana przez BC przy zakupie weksli innych banków i firm (8,5%)
4.Od grudnia 2002r. Stopa depozytowa BC, która wyznacza cenę jaką NBO zaoferuje bankom za założenie przez nie krótkookresowego depozytu, ma to ograniczyć wahania krótkoprcentowych stóp na rynku i zmniejszyć wynikające z tego ryzyko dla banków

INSTRUMENTY POLITYKA EKSPANSYWNA POLITYKA RESTRYKCYJNA
-Stopa rezerw obow -zmniejszenie -zwiększenie
-Rządowe pap wart -kupno -sprzedaż
-stopa dyskont -obniżenie -wzrost
-Suma udzielonym
bankom pożyczek -zwiększenie -obniżenie

RÓŻNICE MIĘDZY POLITYKĄ PIENIĘZNĄ A POLITYKĄ BUDŻETOWĄ (FISKALNĄ)

WYSZCZEGÓLNIENIE POLIT PIENIĘZNA POLIT FISKALNA
Organ stanowiący -NBP Rada Polityki -rząd
Pieniężnej

Obszar działań -baza monetarna, -dochody i wydatki budżetu
podaż pieniądza

Narzędzia -stopa redyk, -podatki, subsydia dotacje
rezerwy obow

Rodzaje cele -ekspansywna i restrukcyjna

Za i przeciw przyjęcia euro:
Za: byłaby większa wiarygodność władz finansowych, stopy procentowe zbliżone albo zbieżne do stóp stosowanych przez Europejski BC, prawdopodobnie wzrosłoby zaufanie zagranicznych inwestorów, zwiększenie czytelności transakcji, które obecnie są prowadzone w różnych walutach, niższe kwoty transakcji zagranicznych, poczucie, ze gospodarka zbliża się do unii monetarnej, przyspieszenie członkostwa w UE
Przeciw: utrata suwerenności BC, nadmierny wzrost lub spadek kursu złoteg, zagrożenie polityki finansowej i reform strukturalnych, których przed zew kryzysami nie chroni kurs walutowy, odebranie przyjęcia euro jako znaku pogorszenia gospodarki, krok niezgodny z zaleceniami traktatu z Mostrit