Zabytki o znaczeniu międzynarodowym
Wg ewidencji mamy ponad 40tyś zabytków architektoniczno-budowlanych.
Brzeg ? zespół zamkowy książąt brzeskich XV i XVI w.
Henryków ? zespół opactwa cystersów założony kościół i klasztor w 1222r przez ks. Henryka Brodatego.
Krzeszów ? zespół opactwa cystersów XVII w.
Legnickie Pole ? zespół klasztorny Benedyktów z XVIII w.
Lubiąż ? zespół klasztorny cystersów w 1163r., centralnym punktem jest kościół NMP.
Paczków ? zespół murów obronnych miasta, obwód murów od XIV do XVI w. 19 baszt, brama wrocławska, ząbkowicka, kłodzka.
Trzebnica ? zespół klasztorny cysterek obiekt z XVI w. założony przez ks. Henryka Brodatego.
Wrocław ? zabudowa Ostrowa Tumskiego i wyspy Piaskowej, zespół z kościołami (św. Krzyża, św. Bartłomieja) z XIII w., pałac arcybiskupi z XVII w., dom kapituły, kościół katedralny św. Jana Chrzciciela budowla gotycka 1242r. rozbudowana w XIV i XVI w., Ratusz gotycki z 2 połowy XIII w ozdobiony kamiennymi dekoracjami rzeźbiarskimi.
Żagań ? zespół pałacowy Walensteina, zespół zabytków z pałacem barokowym, wnętrza przekształcone XVIII/XIX w.
MAŁOPOLSKA
Baranów ? pałac leszczyńskich zbud. 1606r.
Chełm ? zespół klasztorny pijarów, późny barok XVII w., kolegium pijarów.
Częstochowa ? klasztor ojców Paulinów na Jasnej Górze, składa się: kaplica MBC, bazyliki klasztorne, strzelista wieża z dzwonem, 4 bramy forteczne, arsenał, droga krzyżowa, Czarna Madonna z Dzieciątkiem, skarbiec w kościele, sala rycerska, biblioteka.
Kazimierz Dolny ? kamienica pod św. Krzysztofem, renesans 1615, kamienica pod św. Mikołajem.
Kielce ? pałac biskupi z XVII w. barok, portrety królów biskupów, oddział muzeum narodowe, galeria malarstwa, ogród włoski.
Kraków ? stare miasto w obrębie murów obronnych, rynek główny, mały rynek, kościół Dominikanów św. Andrzeja i św. Wojciecha, stare kamieniczki mieszczańskie od gotyku po secesję oraz inne zabytki i muzea, zespół wzgórza Wawelskiego najbardziej reprezentatywny: katedra, wieża kościoła z dzwonami (Zygmunta), Pałac Królewski, arsenał za zbrojownię, kaplica Zygmuntowska, rotunda NMP, pałac biskupi, fortyfikacja, kościół NMP, ołtarz Wita Stwosza, Sukiennice, kościół św. Piotra i Pawła, fortyfikacje gotyckie, brama floriańska, Barbakan, baszty, muzeum Narodowe (Dama z Łasiczką), Kolegium Meius Uniwersytetu Jagiellońskiego, zespół klasztorny Kamedułów na Bielanach.
Krasiczyn ? zamek Krasickich zb. Pod koniec XVI w., arkadowy dziedziniec, park krajobrazowy z XIX w.
Lublin ? kaplica zamkowa św. Trójcy gotycka z XIV w., na jednym filarze ściany pokryte freskami.
Łańcut ? zespół pałacowy Potockich wczesny barok, powozownia i muzeum powozów.
Nowy Wiśnicz ? zespół zamkowy Kmitów i Lubomirskich, późny gotyk.
Sandomierz ? zabudowa Starego Miasta, gotycki ratusz z XIV w., katedra gotycka NMP, brama opactwa z XIV w., kamienice przy rynku, zamek, klasztor Dominikanów.
Sulejów pod Klasztorzem ? zespół klasztorny opactwa Cystersów z XII w., baszta, wieża portal, krugrzanki.
Ujazd ? ruiny zamku Krzyżaków.
Wąchock ? zespół klasztorny Cystersów ufundowany w 1199r., kościół św. Floriana, klasztor, budynki bramne, bazylika.
Zamość ? zespół zabudowy miasta w granicach twierdzy Pałac Zamojskich, ratusz, Akademia Zamojskich, kamieniczki.
MAZOWSZE
Arkadia Nieborów ? zespół parkowo-pałacowy Radziwiłłów.
Płock ? zespół zamkowo-katedralny, zamek Książąt Mazowieckich, opactwo Benedyktów, kościół katedralny.
Warszawa ? zespół pałacowo-parkowy Łazienki: Pałac na Wodzie, Biały Domek, Teatr na Wyspie, Stara Pomarańczarnia, Pałac Myśliwieckich, Stara i Nowa Kordegarda, zespół pałacowo-parkowy Belwederu, zespół pałacowo-parkowy Wilanów: (siedziba Jana III Sobieskiego) Pałac, Dawna Stajnia i Kordegarda, Oranżeria, brama ogrodowa, ogród francuski, altana Hinduska, dawna wyjeżdzalnia.
POMORZE
Gdańsk ? zabudowa głównego miasta w obrębie murów obronnych, Kościół Mariacki, ratusz z XIVw. Dwór Artura, brama Złota z XVIII w., brama Zielona z XVI w., kościół NMP (jeden z największych w Europie) z XIII w., Barbakan XV w. Arsenał Gdański (wielka zbrojownia) z XVII w. Dwór Artusa z XVI w., zespół klasztorny Cystersów z 1200r, organy z XVIII w., Żuraw Gdański, zespół twierdzy Wisłoujście.
Radzyń Chełmiński ? ruiny zamku Krzyżackiego.
Stargard Szczeciński ? kościół NMP z XIII w.
Toruń ? stare i nowe miasto, ruiny zamku Krzyżackiego, barokowy kościół św. Ducha, kamieniczki mieszczańskie, gotyckie portyfikacje obronne z bramami, gotycki Żuraw, gotyckie spichlerze, dom Długosza, kościół św. Jana Chrzciciela, kaplice i wieże (dzwon Tubadej, ołtarz główny ? epitafium Mikołaja Kopernika ? marmurowe z XVI w.) z XIII w., kościół NMP, dom Furtiana, kurtiary, ratusz Staromiejski z XIV w., hale targowe, dom kupiecki, Sukiennice, kamienice pod gwiazdą z XV w.
WARMIE
Frombork ? zespół architektoniczny na wzgórzu Mikołaja Kopernika, kościół katedralny (pochowany Kopernik) z XIV w., muzeum ? planetarium.
Lidzbark Warmiński ? zespół zamkowy biskupów Warmińskich, zamek gotycki z XIV w., krużganki, komnata ze sklepieniem gwiaździstym.
Malbork ? zespół architektoniczny zamków Krzyżackich (zamek dolny, średni, wysoki, siedziba mistrzów zakonu, najpiękniejszy jest średni).
WIELKOPOLSKA
Ostrów Legnicki ? zespół architektoniczno-budowlanych pierwszych władców i Dynastii Piastów z IX i X w., palatium kamienne, basen chrzcielny ? rezydencja książąt Mieszka I.
Poznań ? ratusz gotycki i renesansowy, wieżą ? Koziołki, kościół św. Magdaleny barok z XVII w. (ołtarz).
Strzelno ? 2 kościoły romańskie ? św. Prokopa (najlepiej zachowany) i św. Trójcy (kolumny z 1170r.)
ZABYTKI ARCHEOLOGICZNE
Biskupin ? osada z przed 2,5tyś lat, posąg Światowida z 1849r., posążek Światowida w Wolinie.
Wolin ? w IX i X w. jedno z największych miast Europy, święte góry ? Łysa Góra i Ślęża Góra, medality kujawskie