Wielki Kryzys Gospodarczy

Wielki Kryzys Gospodarczy. W październiku 1929 roku rozpoczęła się na świcie wielki kryzys gospodarczy. Szczególnie dotkliwy okazał się dla Polski , która była rajem rolniczym, słabo uprzemysłowionym i uzależnionym gospodarczo od partnerów zagranicznych. Inwestorzy zagraniczni , aby ratować gospodarki sowich państw, wycofywali udziały i domagali się wcześniejszy spłaty włożonych kapitałów. Uderzyło to w cały polski rynek . Przedsiębiorstwo zaczęły ograniczać produkcję i zatrudnienie , wiele z nich zlikwidowano. Wzrastało bezrobocie. Ubożejące społeczeństwo nie mogło sobie pozwolić na znaczące zakupy. Ceny jednak nie spadały, ponieważ przedsiębiorcy umówili się , ze będą solidnie utrzymywać je na określonym poziomie. Zmiany w gospodarce szczególnie boleśnie odczuli rolnicy. Ceny płodów rolnych zaczęły gwałtowanie spadać. Aby temu zaradzić , chłopi zadłużyli się lub rzucali na rynek jeszcze większe ilości towarów, co powodowało dalszy spadek cen. Ponieważ większość produkcji rolnej musiała iść na sprzedaż , w niektórych częściach kraju, we wsiach , gdzie dominowały małe gospodarstwa rolne , pojawił się głód. Spadek wpływów do budżetu państwa doprowadził do jego załamania. Rząd musiał ograniczyć wydatki państwa , przede wszystkim na opiekę socjalną, kulturę i instytucje oświatowe. Zmniejszono tez pensje urzędników państwowych, aby zrównoważyć deficyt w obrotach zagranicznych , sprzedawano produkty za granicą po cenach dumpingowych (niższych od faktycznych kosztów produkcji ), a przede wszystkim uszczuplono rezerwy kruszcowo-walutowe. Ponieważ jednak grozi to inflacją , zdecydowano się na wycofanie pieniędzy z rynku (na przykład ograniczając pensje i świadczenia społeczne). Doprowadziło to do deflacji , czyli spadku ilości pieniędzy na rynku. Ceny nie wzrastały , złoty zachował stabilność, ale pozbawienie dochodów społeczeństwo ubożało coraz bardziej. Kurczył się rynek wewnętrzny , producenci nie mogli znaleźć odbiorców na swe artykuły , ograniczali więc produkcję i zatrudnienie , co prowadziło to do wzrostu bezrobocia. Należało szukać innych rozwiązań. Wzorce znaleziono w amerykańskiej polityce New Deal. W 1932 roku postanowiono obniżyć ceny, umorzyć podatki i zlikwidować zadłużenie rolników. Zorganizowano też roboty publiczne opłacane z powołanego w 1933 roku Funduszu Pracy . Osłabiono również i rozbito porozumienie miedzy przedsiębiorcami. Rząd uratował także wiele bankrutujących przedsiębiorstw , wkupiających w nich udziały. Działania te , choć prowadzone bardzo ograniczonymi środkami , zaczęły dawać rezultaty . Polska jednak bardzo długo wychodziła z gospodarczej represji . jej skutki udało się ostatecznie przezwyciężyć dopiero około 1935 roku. Centralny Okręg Przemysłowy. W połowie lat 30 Polska korzystała z ogólnego ożywienia gospodarczego. Na rynkach światowych wzrosło zapotrzebowanie na polskie zboże . Rósł popyt wewnętrzny , pojawiły się nowe miejsca racy. Szybko jednak zdano sobie sprawę , że polska gospodarka nie będzie w stanie poradzić sobie z narastającymi problemami. Mimo ogromnych starań , aby zniwelować dysproporcje w rozwoju gospodarczym między poszczególnymi rejonami kraju, różnice te pogłębiały się . ukształtował się podział na lepie rozwiniętą gospodarczo Polskę A, obejmującą przede wszystkim województwa zachodnie i północno-zachodnie , gdzie istniał dobrze rozwinięty przemysł i wysoko rozwinięte , intensywne rolnictwo z przewagą dużych gospodarstw rolnych i słabo rozwinięta gospodarczo Polską B , w której skład wchodzili województwa wschodnie i południowe , gdzie poza nielicznymi wyjątkami (na przykład przemysł naftowy) dominowało tradycyjne , bardzo rozdrobnione , a niekiedy wręcz prymitywne rolnictwo . Z Polski A pochodziło ponad 90 procent ogółu polskiej produkcji przemysłowej (w tym na przykład niemal 100 procent produkcji energii elektrycznej i ponad 80 procent produkcji żelaza i nawozów sztucznych). Polska B miała zaś do zaoferowania niemal wyłącznie produkty rolnicze. Poważnym problemem było też bezrobocie. Na rynek wchodziły bowiem nowe roczniki młodzieży urodzonej już po zakończeniu pierwszej wojny światowej .