Urlopy

URLOP MACIEŻYŃŚKI

Urlop macierzyński ustanowiony został ze względu na zapewnienie ochrony zdrowia kobiet w ostatnim okresie ciąży, jak również tuż po porodzie. Ma on również zapewnić świeżo upieczonej mamie możliwość zapewnienia opieki jej nowonarodzonemu maleństwu.

Urlop macierzyński i wychowawczy przysługuje tylko wtedy, jeśli pracownica podpisaną umowę o pracę. Jeśli pracuje na umowę zlecenie, umowę o dzieło albo jest na tzw. "samozatrudnieniu", te przywileje jej nie obejmują.

Z urlopu macierzyńskiego może korzystać matka dziecka i ojciec dziecka. Pracownica wychowująca dziecko przysposobione oraz mąż pracownicy wychowującej dziecko przysposobione korzystają z urlopu na prawach urlopu macierzyńskiego.

Jego wymiar uzależniony jest od kilku czynników, jednak nigdy nie może być krótszy niż 8 tygodni, które zdaniem ustawodawcy są niezbędne dla powrotu do sił kobiety.

Wymiar urlopu macierzyńskiego wynosi:
18 tygodni przy pierwszym porodzie,
20 tygodni przy każdym następnym porodzie,
28 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie

Podczas urlopu macierzyńskiego, korzystającemu z niego rodzicowi przysługuje zasiłek macierzyński. Zasiłek macierzyński stanowi zabezpieczenie materialne pracownicy w okresie urlopu macierzyńskiego. Miesięczny zasiłek wynosi 100% wynagrodzenia. Podstawę wymiaru omawianego zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownicy za okres 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym nastąpił poród. Niezbędnym dokumentem do wypłaty zasiłku macierzyńskiego jest zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu.


URLOP WYPOCZYNKOWY

Urlop wypoczynkowy jest prawem podmiotowym pracownika o charakterze osobistym. Oznacza to, iż pracownik nie może zrzec się przysługującego mu urlopu ani przekazać go na inną osobę. Urlop należy wykorzystać, co wyklucza jakiekolwiek finansowe rekompensaty wypłacane w zamian za urlop. Jedynie w ściśle określonych przypadkach pracodawca może wypłacić ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego
Od 1 stycznia 2004 r. obwiązują nowe zasady nabywania prawa do pierwszego urlopu wypoczynkowego. Pracownik już nie musi czekać pół roku, aby udać się na pierwszy w swojej karierze urlop. Osoba podejmująca pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjęła pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.
Wymiar urlopu
W przepisach dot. wymiaru urlopu funkcjonuje prosta zasada - im dłuższy staż pracy, tym więcej dni urlopu. Wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat
- 26 dni - jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat

Zasady udzielania urlopu wypoczynkowego:
Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Przy udzielaniu urlopu stosujemy zasadę, iż jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy.

Wynagrodzenie za urlop
Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. W przypadkach znacznego wahania wysokości wynagrodzenia okres ten może być przedłużony do 12 miesięcy.

Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy
Tylko w wyjątkowych sytuacjach pracownik zamiast urlopu otrzyma jego ekwiwalent pieniężny. Zapłata za urlop będzie miała miejsce w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.

URLOP BEZPŁATNY

W przeciwieństwie do urlopu wypoczynkowego, urlop bezpłatny nie ma na celu regeneracji sił pracownika. Za okres tego urlopu pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia, lecz pozostaje nadal w zatrudnieniu i zachowuje część praw pracowniczych. W tym czasie nie można mu wypowiedzieć umowy o pracę.

Komu należy się urlop bezpłatny?

Okres trwania urlopu bezpłatnego nie jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. W przypadku, gdy urlop bezpłatny trwa dłużej niż 3 miesiące można przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu.

Czy w trakcie urlopu bezpłatnego można pracować u innego pracodawcy?

Pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego w celu wykonywania przez pracownika pracy u innego pracodawcy, przez okres ustalony pomiędzy dwoma pracodawcami na piśmie. W takim przypadku okres takiego urlopu bezpłatnego, czyli okres pracy u innego pracodawcy jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze o dotychczasowego pracodawcy.