Wszystko o gospodarce.

Ludzie muszą pracować, aby zapewnić sobie utrzymanie. Istnieje wiele sposobów zarabiania pieniędzy. Wśród nich wyróżnia się m.in. pracę w sektorze publicznym, w prywatnym przedsiębiorstwie, a także prowadzenie własnej firmy. Działania wszystkich instytucji i przedsiębiorstw związane z wytwarzaniem dóbr i usług składają się na gospodarkę. Jej najważniejszymi działami są: przemysł, usługi oraz rolnictwo. Przemysł obejmuje np. produkcję różnego rodzaju urządzeń, górnictwo, przetwórstwo żywności. Do usług zalicza się m.in. handel, opiekę zdrowotną i edukację, natomiast do rolnictwa –uprawę roślin czy hodowlę zwierząt. Wszystkie działy gospodarcze są ze sobą ściśle powiązane. Przykładowo, gdyby zabrakło zakładów przemysłowych przetwarzających żywność, w sklepach świadczących usługi –nie byłoby czego sprzedawać. W Polsce od zakończenia II wojny światowej do upadku kapitalizmu w 1989 r. istniała gospodarka centralnie planowana. Mogła ona funkcjonować dlatego, że większość przedsiębiorstw i część gospodarstw rolnych należała do państwa, a nieliczne firmy prywatne były ściśle kontrolowane przez władze. Wielkość produkcji oraz cny ustalał rząd na podstawie analiz przygotowanych przez urzędników odpowiedzialnych za planowanie gospodarcze. Odgórnie decydowano np. że w ciągu roku dana fabryka ma wytworzyć określoną liczbę rowerów. Nie miało znaczenia, czy rowery znajdą nabywców –najważniejsze było wykonanie normy, czyli założonej wcześniej wysokości produkcji. Normy ustalano często w dowolny sposób np. sztucznie je zawyżono. Określoną wysokość produkcji osiągano wówczas kosztem jakości wytwarzanego towaru. Nierzadko też wypracowanie normy dokonywało się jedynie na papierze, czyli było fałszowane. Obecnie w naszym kraju, podobnie jak w większości państw na świecie, funkcjonuje gospodarka wolnorynkowa. Zgodnie z jej regułami, przede wszystkim zasadą dążenia do zysku –rodzaj, ilość i cena wytwarzanych towarów oraz oferowanych usług zależą od zapotrzebowania rynku, który tworzą konsumenci. Ten model gospodarki opiera się głównie na własności prywatnej. Tylko nieliczne firmy należą do państwa, a władze w ograniczonym stopniu wpływają na funkcjonowanie rynku. W gospodarce wolnorynkowej interesy producentów i konsumentów zazwyczaj są rozbieżne. Producenci chcą sprzedać oferowane towary po jak najwyższej cenie. Z kolei konsumenci dążą do tego, aby kupić je jak najtaniej. Sytuacja taka określana jest jako zależność między popytem a podażą. Popytem nazywa się ilość danego produktu, którą konsumenci chcą i są a stanie kupić po konkretnej cenie i w określonym czasie. Natomiast podaż oznacza ilość towaru, którą producenci wytwarzają i dostarczają na rynek. Gdy wzrasta popyt na dany produkt, producent –chcąc zwiększyć swoje zyski –wytwarza większą jego ilość. Jeżeli jednak wytworzy go zbyt dużo, może dojść do sytuacji, że zabraknie osób chętnych do kupna określonego towaru. Dodatkowo prowadzi prowadzi to do spadku cen. Z kolei gdy na rynku zaczyna brakować towaru, który cieszy się popularnością i uznaniem wśród konsumentów, jego cena w szybkim tempie rośnie. Między popytem a podażą musi być więc zachowana równowaga, aby gospodarka funkcjonowała sprawnie. Niektóre towary i usługi wytwarzane są przez wielu producentów, a inne oferują zaledwie kilka firm lub tylko jedno przedsiębiorstwo. Jeżeli na rynku występuje duża liczba wytwórców podobnego towaru lub dostawców określonej usługi, powstaje między nimi konkurencja. Polega ona na rywalizacji firm, które starają się skłonić klientów do kupna proponowanych przez siebie dóbr.