Tragizm pokolenia Kolumbów w poezji okresu wojny.

Niemcy po wkroczeniu do Polski starali się przede wszystkim wyniszczyć wszystkie światłe umysły Polski. Próbowali wykorzenić ojczystą kulturę i literaturę. Chcieli uczynić z Polaków naród niewolniczo zależny i pozbawiony wszystkiego co mówiłoby o jego wartościach duchowych.
Pomimo iż wielu Polaków zginęło w obozach koncentracyjnych, wielu wyruszyło na emigrację, aby tam tworzyć poezję wojenną, która podtrzymałaby na duch społeczeństwo, a także zachęciłaby do walki z faszyzmem.
Oprócz poetów, którzy walczyli i tworzyli na emigracji, w Polsce ukształtowała się grupa młodych ludzi, którzy tworzyli nową literaturę. Grupę tych ludzi nazywano pokoleniem Kolumbów. Do pokolenia Kolumbów między innymi należeli: Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy oraz Tadeusz Różewicz.
Los sprawił, że lata młodzieńcze Polaków urodzonych w latach dwudziestych XX wieku, przypadły na okres okupacji hitlerowskie. Nie mogli więc podjąć nauki na wymarzonej przez siebie uczelni, pracować w odpowiednim zawodzie. Przyszło im wziąć do ręki karabin i walczyć.
Krzysztof Kamil Baczyński był jednym z wielu młodych Polaków, których spotkał taki los. Chłopak o wybitnych zdolnościach literackich, czuły na piękno i estetykę nie mógł w odpowiedni sposób studiować wybranego kierunku. Baczyński to symbol wielkości bohaterstwa pokolenia polskich Kolumbów, najwspanialszy wykwit tego wszystkiego, co najlepsze w polskiej młodzieży.
Jego poezja wiernie odzwierciedlała przeżycia ówczesnej młodzieży. Człowiek wrażliwy na piękno otaczającego go świata musiał spojrzeć w twarz śmierci, męce. Było to dla niego wielką, nawet życiową tragedią, gdy zamiast pióra włożono mu w rękę karabin. Jak każdy poeta, kochał na pewno życie i ludzi, a musiał niszczyć by powstało nowe, tym razem beztroskie i spokojne. Kamil walczył o Polskę, o spokój innych ludzi, robił to bezinteresownie, w swoim wierszu pt.: „Pokolenie” mówił:
„…czy nam postawią z litości chociaż, nad grobem krzyż”.
Nie był więc nawet tego pewien, ponieważ mógł o nim nikt nie pamiętać, mogło zabraknąć człowieka, który by potrafił opowiedzieć jego przymioty. Zadawał sobie to pytanie, bo po wiekach zapomina się dawne rany, chociaż by były najcięższe.
Innym utworem Baczyńskiego był wiersz „Mazowsze”. W pierwszych zwrotkach tego wiersza mówił o czasach napoleońskich, natomiast dalej o powstaniu styczniowym. Autor mówił, że o ziemię mazowiecką walczyło już wiele pokoleń. Były to czasy, kiedy na ziemi mazowieckiej „las się zabliźnił i piach przywalił”. Poeta prosił, aby ziemia mazowiecka i piasek zachowali jego imię.
Baczyński pisał także wiersze miłosne np.: „Erotyk”, „Dwie miłości”. Wiersz „Dwie miłości skierowany był do żony Kamila – Barbary.
Innym poetą należącym do pokolenia Kolumbów był Tadeusz Gajcy. Na szczególną uwagę z pośród utworów Gajcego zasługują wiersze takie jak: „Uderzenie”, „Do potomnego”. Utwór „Do potomnego skierowany jest do następnych pokoleń, które nadejdą po nim i po Baczyńskim. Gajcy pragnął, aby to pokolenie, które po nim nadejdzie było inne. W wierszu „Uderzenie” autor mówił o konieczności uderzenia całego społeczeństwa przeciwko wrogowi.
Innym poetą należącym do pokolenia Kolumbów był Tadeusz Różewicz. Przykładem poezji tego autora jest wiersz pt.: „Warkoczyk”. Poeta zastosował zdrobnienie. Zdrobnień używamy, gdy chcemy aby brzmiało przytulnie, ciepło, często, gdy odnosimy się do dziecka. W wierszu zdrobnienie było kontrastem do treści, gdyż przedmiotem rozważań był opis obciętych włosów. Wychodząc od tego opisu, autor ukazał dramat ludzi przywiezionych do obozu, od rampy do śmierci w komorze. Różewicz pokazał sytuację w sposób niezwykle dokładny. Skupił uwagę na mysim, szarym warkoczyku. Chcąc pokazać liryzm, mówił, że za takie warkoczyki ciągnęli chłopcy. W wiersz tym poeta ukazał wspomnienie z dzieciństwa i wspomnienia z obozu. Między nimi umieścił swój protest przeciw wojnie. Wyraził go za pomocą antytez. Stosując pozornie beznamiętny ton wypowiedzi, umiał określić dramat ludzi żyjących w tamtych czasach
Okres okupacji był bardzo trudny dla wszystkich Polaków. Artyści, jako ludzie szczególnie wrażliwi, walczyli z oprawcami poprzez swoje dzieła. Ukazywali tragizm sytuacji, protestowali przeciw zniewoleniu i odczłowieczeniu. Poezja tamtych czasów zostanie dokumentem, przypominającym nam jak wielki ból i cierpienie powoduje wojna.