Wynalazcy i ich wynalazki. Co na ten temat napisali Bolesław Prus (zacytowany fragment Lalki) i Stefan Żeromski (znany Ci wątek szklanych domów w Przedwiośniu)?
Bolesław Prus i Stefan Żeromski są jednymi z najwybitniejszych pisarzy w Polsce. Tworzyli kolejno w epoce pozytywizmu i młodej polski. Ich największe utwory to „Lalka” oraz „Przedwiośnie”. W obu utworach jest mowa o wynalazkach, jednak skupmy się na tych, które dostrzegli autorzy i opisali je w tych oto fragmentach.
W "Lalce" ukazany jest świat w dobie kapitalizmu, gdzie dobra materialne i własne korzyści stały na pierwszym miejscu. Hasła pracy u podstaw i pracy organicznej zamiast powszechnego dobrobytu stworzyły nowa klasę wyzyskiwaczy. W takiej epoce poznajemy bohatera "Lalki" Geista, który był uczonym całkowicie oddanym nauce. Jest on marzycielem podporządkującym swoje życie idei stworzenia metalu lżejszego od powietrza. Nad swoimi badaniami pracuje bardzo ciężko. Prawie całkowicie izoluje się od świata. Utrzymuje swoje wynalazki w tajemnicy, gdyż obawia się wykorzystania ich przez niewłaściwych ludzi. Geist pragnął dojść do swojego celu sam. Chciał, aby wynalazek wyszedł z jego laboratorium. Gdyby jego badania się powiodły, miał zamiar podzielić się nimi tylko ze szlachetnymi, mądrymi osobami. Geist nie chciał popełnić błędu innych wielkich naukowców, twórców m.in. prochu, igły magnesowej czy machiny parowej, którzy swe wynalazki oddali w niepowołane ręce.
Akcja "Przedwiośnia" toczy się ,kiedy niepodległa Polska znajduje się na etapie "przedwiośnia", nie jest jeszcze ukształtowana w sensie gospodarczym i politycznym. Był to okres wielkich trudności: toczono spory o ustalenie granic polskich, w kraju wybuchały strajki, pierwszy prezydent Narutowicz zginął w zamachu. Tak wyglądała ówczesna Polska, dlatego Seweryn Baryka musiał skłamać swojemu synowi, aby zachęcić go do podróży do ojczyzny. Roztoczył przed swoim synem wspaniałą wizję Polski. Opowiada o swoim kuzynie wynalazcy, który założył nad morzem hutę szkła. Lecz nie był on wielkim uczonym, wręcz przeciwnie. Kuzyn Baryki to jeden z prostych obywateli polskich, który wprowadził w czyn swoje pomysły. Lecz nie zrobił tego dla własnych korzyści materialnych, lecz dla całego społeczeństwa, gdyż zgodnie z opowieścią Seweryna cały naród zgodnie ze sobą współpracował.
Choć Geist próbował przekonać innych uczonych do autentyczności jego dotychczasowej pracy nikt mu nie chciał uwierzyć. Gdyż to, co stworzył wykraczało poza prawa epoki. Naukowcy woleli oszukać swoje zmysły niż przeciwstawić się ogólnie przyjętym zasadom epoki. Geist miał świadomość, że jego wynalazek może przynieść dobro, ale tez może zaszkodzić. Wynalazek zainteresował Wokulskiego. Choć poddaje go wątpliwości, to i widzi w nim nadzieję na powstanie wspaniałej cywilizacji szlachetnych ludzi.
W wizji "Szklanych domów" wynalazki są wyrazem marzenia o lepszym świecie. Jest to utopijny obraz, w którym ludzie mieszkali w czystych domach z ogrzewaniem, gdzie panował dobrobyt. Wszyscy ludzie mieli pracę. Panowała równość społeczna, brak było podziałów klasowych. Życie społeczne oparte było na braterstwie, szczerości i poszanowaniu innych. Polska była jedną piękną krainą. Lecz niestety obraz "Szklanych domów" to tylko utopijna wizja będąca wyrazem marzeń Polaków o wspaniałej Polsce. Najlepszym dowodem na nierealność wizji jest to, że Seweryn, który o niej opowiadał był ciężko chory i nie mógł myśleć racjonalnie. "Szklane domy" są symbolem rewolucji technicznej przeciwstawionej rewolucji bolszewickiej. Według niej postęp techniczny i rozwój nauki był jedynym, skutecznym wyjściem dla odradzającej się Polski. Lecz to marzenie nie mogło się spełnić gdyż rzeczywistość była zupełnie inna, podział społeczeństwa, wpływy innych państw oraz nieumiejętność współpracy Polaków uniemożliwiło rozwój i sukces rewolucji technicznej. Fikcje opowieści o Szklanych domach widzimy już w miasteczku przygranicznym, w którym widzimy domy z najtańszych materiałów, biedę, zaniedbanie i szarość. Życie ówczesnej szlachty polskiej w Nawłoci jest usypane dobrobytem i beztroską, która zamyka im oczy na zewnętrzne zagrożenia. Są szczelnie zamknięci w kręgu swoich obyczajów. Hipolit wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej by móc się pochwalić walką o ojczyznę, tak naprawdę nie obchodził go aspekt polityczny wojny. Chłopi polscy, jak na przykład w Chłodku, żyli w skrajnej biedzie, która doprowadza ich do twardości uczuć, pierwotności. Ich życie jest marną wegetacją, dlatego martwią się tylko o jedzenie i przetrwanie kolejnej zimy. Nie obchodzą ich losy poza własna wsią. Nie mieli świadomości narodowej, byli bardzo zacofani.
Geist i kuzyn Baryki byli wynalazcami, którzy dzięki swoim osiągnięciom pragnęli pomóc światu. Obaj dążyli do realizacji wyższych idei bezinteresownie. Bodźcem do takich dążeń była obserwacja rzeczywistości, na której podstawie mogli stwierdzić, czego społeczeństwo potrzebuje. Jednakże nie można zapomnieć, że Baryka jest postacią fikcyjną. Lecz w utopijnej wizji "Szklanych domów" wprowadził on w czyn swoje pomysły i podzielił się nimi z ludźmi. Geist, choć był uczonym w przeciwieństwie do Baryki nie osiągnął jeszcze swojego celu. Nie chciał on także tak od razu podzielić się swoim wynalazkiem, jeżeli by się powiódł. Społeczeństwo, w którym żył Geist nie budziło takiego zaufania jak społeczeństwo Baryki. Ludzie ówcześni Baryce w przeciwieństwie do ludzi ówczesnych Geistowi przyjęli jego wynalazki optymistycznie i potrafili je dobrze wykorzystać.