,,Wynalazcy i ich wynalazki. Co na ten temat napisali Bolesław Prus (zacytowany fragment ,,Lalki") i Stefan Żeromski (znany Ci wątek szklanych domów w ,,Przedwiośniu")?”
,,Wynalazcy i ich wynalazki. Co na ten temat napisali Bolesław Prus (zacytowany fragment ,,Lalki") i Stefan Żeromski (znany Ci wątek szklanych domów w ,,Przedwiośniu")?”
Bolesław Prus i Stefan Żeromski są przedstawicielami kolejno pozytywizmu i młodej polski. Ich dzieła stawały się klasykami epok, w których tworzyli. Jednymi z nich są również ,,Lalka” i,, Przedwiośnie”. W obu tych utworach poruszono temat wynalazków.
Na przykładzie wybranego fragmentu ,,Lalki” i motywu ,,Szklanych domów” z ,,Przedwiośnia” przedstawię sposoby prezentacji wynalazców i owoców ich badań.
W ,,Lalce” ukazano rzeczywistość, gdzie dobra materialne i własne korzyści stały na pierwszym miejscu. W świecie tym poznajemy Geista, który był uczonym całkowicie oddanym nauce oraz idei stworzenia metalu lżejszego od powietrza. Nad swoimi badaniami pracuje bardzo ciężko izolując się od świata. Postanawia jednak przedstawić swoje dokonania Wokulskiemu. (,,Wokulski oglądał ów metal cięższy od platyny, drugi metal przeźroczysty, trzeci lżejszy od puchu”), jednak ten nie odnajduje w odkryciach przyjaciela nic nadzwyczajnego (,,Lecz, gdy oddał próbki Geistowi, ogarnęło go zdziwienie i niedowierzanie, zdziwienie i obawa.”), więc pytaniami do naukowca próbował znaleźć racjonalne uzasadnienie tego, co wynalazł, ale mimo wszystko wierzył, że odkrycie pomoże stworzyć lepsze jutro (,,Co tu się wahać: metale Geista dadzą początek takiej cywilizacji, o jakiej marzono, i kto wie, czy wprost nie uszlachetnią gatunku ludzkiego...”). Geist prezentuje swoje odkrycia Wokulskiemu, ponieważ uważa go za człowieka godnego zaufania. Naukowiec ukrywa swoje wynalazki, ponieważ nie chce popełnić błędu innych wielkich twórców między innym prochu, machiny parowej i żelaza, którzy owoce swych badań i oddali w ,,ręce geniuszów i idiotów”, którzy wykorzystali je w niewłaściwy sposób. Choć Geist próbował przekonać innych uczonych, co do autentyczności swego odkrycia, to nie znalazł aprobaty i został uznany za błagę i kuglarstwo. Jego twór wykraczał poza prawa epoki, czego chemicy nie byli w stanie pojąć.
Akcja ,,Przedwiośnia” rozgrywa się w trudnych momentach dla Polski oraz rodziny Baryków. Młody Cezary Baryka, jest wychowywany przez matkę w Baku, po tym jak jego ojciec został wcielony do armii. Rewolucja październikowa w 1917 roku wywiera istotny wpływ na poglądy polityczne siedemnastoletniego chłopaka, co skutkuje również psychicznym oddaleniem się od matki. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Seweryn Baryka, ojciec Cezarego, postanawia, by wraz z synem wrócić do ojczyzny. Wtedy to właśnie Cezary dowiaduje się od swego ojca o ,,Szklanych domach”. Seweryn Baryka roztoczył przed synem wspaniałą wizję Polski. Opowiada o swoim kuzynie wynalazcy, który założył nad morzem hutę szkła. Szkło to miało być przeznaczone na budowę szklanych domów. Mieszkania te miały być wielce ekonomiczne, ponieważ przy ich budowie miało się zatrudniać niewielu ludzi. Miały być również niedrogie ze względu na materiał wykonania (szkło wytwarzane z piasku). Domy zapewniały idealne warunki do mieszkania, gdyż miały być ogrzewać zimą i chłodzić latem. Dzięki temu wynalazkowi Polska miała zostać nowoczesnym państwem. Cezary, który nigdy nie był w Polsce, początkowo był sceptyczny, co do powrotu do ojczyzny, ale zwabiony opowiadaniem ojca, zdecydował się na podróż. Jednak marzenia o ,,Szklanych domach” prysły tuż po przekroczeniu granicy polskiej, gdzie Cezary zobaczył brudne, brzydkie miasteczko.
Marzenie to nie mogło się spełnić, ponieważ podział społeczeństwa, nieumiejętność współpracy Polaków oraz wpływ innych państw na sytuację w kraju uniemożliwiły rozwój i sukces rewolucji technicznej.
Podsumowując, obraz ,,Szklanych domów” ma znaczenie patriotyczne, które dawało nadzieję Polakom na przeciwstawienie się bolszewickiemu komunizmowi i życie w wolnej ojczyźnie. Odkrycia Geista miały charakter bardziej naukowy. Wynalazca dążył do uzyskania postępu technicznego, ukrywając swoje dzieło przed nieodpowiedzialnymi ludźmi. Zarówno Geist, jak i kuzyn Baryki chcieli dzięki swoim wizjom i wynalazkom pomagać światu, jednak każdy z nich dążył do tego celu innymi drogami, które wynikały z czasów, w jakich żyli, a które opisują w swych powieściach Prus i Żeromski.