Parlament Europejski
Jest to organa mający na celu prezentowanie poszczególnych krajów Uni Europejskiej. W parlamencie zasiada 626 przedstawicieli z 15 państw uni. Pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego odbyły się w czerwcu 1979 roku. Ma on podobna władze do parlamentów narodowych - stanowi większość praw europejskich, które mają bezpośredni wpływ na życie obywateli państw Unii i jest równorzędnym partnerem Rady Ministrów. Jego obrady są otwarte dla publiki, a debaty, opinie oraz rezolucje są publikowane w "Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej".
Przewodniczący reprezentuje Parlament na spotkaniach oficjalnych oraz na płaszczyźnie międzynarodowej, przewodniczy posiedzeniom plenarnym, zebraniom Prezydium i Konferencji Przewodniczących.
Prezydium jest organem odpowiedzialnym za politykę budżetową Parlamentu oraz za sprawy administracyjne, organizacyjne i politykę kadrową. Oprócz Przewodniczacego i czternastu Wice-przewodniczacych w jego skład wchodzi pięciu Kwestorów, którzy w charakterze doradczym zajmują sie sprawami administracyjnymi i finansowymi odnoszącymi sie do deputowanych i ich statutu. Czlonkowie Prezydium są wybierani na okres dwóch i pół roku. Konferencja Przewodniczących jest ciałem wykonawczym Parlamentu. W jej skład wchodzą przewodniczący Parlamentu oraz przewodniczący grup politycznych.
Komisje
W celu przygotowania porządku obrad posiedzeń plenarnych, deputowani biorą udział w pracach 17 stałych komisji.
Oprócz stałych komisji Parlament może także powoływać podkomisje, komisje tymczasowe i komisje śledcze, które zajmują się konkretnymi problemami.
Wspólne komisje parlamentarne utrzymują stosunki z parlamentami krajowymi państw powiązanych z Unią Europejską układami stowarzyszeniowymi.
Delegacje międzyparlamentarne spełniają podobną rolę w odniesieniu do parlamentów wielu pozostałych państw i organizacji międzynarodowych.
Sekretariat W skład stałego personelu sekretariatu wchodzi około 3500 osób na którego czele stoi sekretarz generalny. Różnice jezykowe powoduja ze co trzeci osoba jest zatrudniona do tłumaczenia. Budżet wynosi 1% budżetu UE czyli 1.5 euro na każdego mieszkańca uni.
Zakres władzy parlamentu obejmuje władzę ustawodawczą, uprawnienia budżetowe, uprawnienia kontroli władzy wykonawczej
Pierwsza z nich polega na zasadzie wsółdecydowania i stawia parlament na równi z rada europejska. Dzięki procedurze współdecydowania wiele poprawek wnoszonych przez Parlament znajduje odbicie w prawie wspólnotowym, a żaden tekst nie może zostać przyjęty bez formalnej zgody Parlamentu Europejskiego oraz Rady Unii Europejskiej. Procedura współdecydowania jest obecnie jednym z najważniejszych uprawnień Parlamentu. Znajduje ona zastosowanie w przypadku kwestii dotyczących swobody przepływu siły roboczej, tworzenia rynku wewnętrznego, badań oraz rozwoju technologicznego, ochrony środowiska, ochrony konsumentów, edukacji, kultury oraz ochrony zdrowia. Do ważniejszych osiągnięć Parlamentu należą:
"Telewizja bez granic" - zakaz transmisji ważniejszych wydarzeń sportowych jedynie w pasmach kodowanych,
zaostrzenie norm dla materiałów pędnych i olei silnikowych celem ochrony środowiska,
zaostrzenie przepisów dotyczących pasz dla zwierząt hodowlanych,
wprowadzenie na opakowaniach papierosów większych i wyraźniejszych ostrzeżeń o szkodliwości palenia,
wprowadzenie obowiązku ekologicznej utylizacji złomowanych samochodów i obciążenie jej kosztami producentów,
Budżet
Co rocznie parlament uchwala budżet Unii na nadchodzący rok przyznając jej niezbędne środki finansowe. Warunkiem wejścia budżetu w życie jest podpisanie go przez przewodniczącego Parlamentu Europejskiego. Od 1970 roku budżet finansowany jest z własnych źródeł zaakceptowanych przez państwa członkowskie po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Wysokość budżetu nie może przekraczać 1,27% produktu narodowego brutto wszystkich państw-członków Unii. Na źródła własne obecnie składają się:
składki państw członkowskich obliczane na podstawie ich produktu narodowego brutto,
określony procent podatku od wartości dodanej (VAT) od dóbr i usług w całej Unii,
opłaty celne pobrane na zewnętrznych granicach Unii,
inne źródła, między innymi opłaty nakładane na produkty rolne importowane z krajów trzecich.
Kontrola władzy wykonawczej Parlament sprawuje demokratyczną kontrolę nad wszystkimi dziedzinami działalności Unii Europejskiej. Uprawnienie to, pierwotnie obejmujące jedynie ocenę działalności Komisji, zostało rozszerzone na Radę Ministrów, Radę Europejską oraz ciała odpowiedzialne za politykę zagraniczną i sprawy bezpieczeństwa. Parlament Europejski może powoływać tymczasowe komisje śledcze, co już kilkakrotnie uczynił, między innymi dla zbadania sprawy "choroby szalonych krów" (BSE). Doprowadziło do powołania Europejskiej Agencji Weterynaryjnej w Dublinie. Utworzenie Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) również zawdzięczamy inicjatywie Parlamentu.
Parlament Europejski odgrywa kluczową rolę w procesie powoływania Komisji. Po zaaprobowaniu nominacji na stanowisko przewodniczącego Komisji, Parlament przeprowadza rozmowy z nominowanymi komisarzami. Ostatnim etapem powołania Komisji jest udzielenie jej przez Parlament wotum zaufania. Może on również odwolać komisje. Składa się wtedy podanie o wotum nieufności który może być przyjęty większością (od 2-3 głosów ponad połowę).
Stale kontroluje on komisje. Komisja lub grupa polityczna oraz grupa posłów do Parlamentu może zadawać Komisji lub Radzie pytania ustne, które często są początkiem debaty parlamentarnej kończącej się przyjęciem rezolucji. Porządek posiedzeń plenarnych przewiduje tzw. "godzinę pytań", podczas której posłowie mogą kierować pytania do Komisji i Rady. Deputowani do Parlamentu Europejskiego mogą ponadto przedkładać Komisji i Radzie interpelacje pisemne, na które otrzymują odpowiedź na piśmie. Poszczególni deputowani i grupy polityczne składają rocznie ponad 5000 interpelacji.
Deputowani
Deputowani do Parlamentu Europejskiego są wybierani w powszechnych wyborach bezpośrednich zgodnie z systemem proporcjonalnej reprezentacji albo na podstawie regionalnej, jak na przykład we Włoszech, Wielkiej Brytanii oraz Belgii, albo krajowej, tak jak we Francji, Hiszpanii, Austrii, Danii, Luksemburgu i innych krajach, lub według systemu mieszanego (Niemcy). We wszystkich krajach Unii obowiązują zasady demokracji , w szczególności czynne prawo wyborcze od 18. roku życia, równość pomiędzy mężczyznami a kobietami oraz tajność głosowania. W niektórych państwach członkowskich, jak np. w Belgii, Luksemburgu i Grecji, głosowanie jest obowiązkowe. Liczbę deputowanych z poszczególnych krajów określają traktaty unijne. W Parlamencie posłowie zasiadają według przynależności do poszczególnych grup politycznych, a nie do narodowych delegacji. Parlament obecnie składa się z siedmiu grup politycznych oraz kilku posłów niezależnych. W skład poszczególnych grup politycznych wchodzą deputowani z ponad stu narodowych partii politycznych.
Praca Parlamentu zorganizowana jest w następujący sposób:
Komisja Europejska przedkłada Parlamentowi propozycję legislacyjną. Odpowiednia komisja parlamentarna (na przykład Komisja Ochrony Środowiska, Zdrowia i Ochrony Konsumenta w przypadku ustaw dotyczących zanieczyszczenia środowiska naturalnego) wyznacza posła-sprawozdawcę, który przygotowuje projekt raportu na temat propozycji przedstawionej przez Komisję Europejską. Również poszczególni posłowie i inne komisje parlamentarne mogą zostać poproszone o wydanie opinii;
sprawozdawca przedstawia komisji parlamentarnej do dyskusji projekt raportu;
po rozpatrzeniu zgłoszonych poprawek projekt raportu poddawany jest pod głosowanie komisji;
grupy polityczne oceniają raport z punktu widzenia ich interesów;
raport jest następnie omawiany na sesji plenarnej Parlamentu, a po wprowadzeniu ewentualnych poprawek poddawany głosowaniu. Przyjęty dokument wyraża stanowisko Parlamentu w danej sprawie.
inne
Europejski Fundusz Rozwoju Regionów
Fundusz powołany w 1975 roku w celu zredukowania różnic ekonomicznych pomiędzy regionami Europy.
EURATOM
Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EWEA) powołana na mocy Traktatu Rzymskiego z 25 marca 1957 roku.
EUROPEJSKI BANK CENTRALNY
Europejski Bank Centralny odpowiada za politykę monetarną strefy euro obejmującej 11 państw, które przyjęły wspólną walutę.
Zarząd Banku liczy 6 członków wraz z prezesem i jego zastępcą. Siedzibą Banku jest Frankfurt nad Menen.
W skład Rady Zarządzającej Banku wchodzi prezes Banku, jego zastępca oraz prezesi 11 banków centralnych strefy euro.
Rada Konsultacyjna Banku składa się z jego Prezesa, zastępcy prezesa i prezesów wszystkich 15 banków centralnych krajów Unii Europejskiej.
EUROPEJSKI KOMITET EKONOMICZNY I SPOŁECZNY
Komitet doradczy składający się z 222 reprezentantów różnych grup zawodowych i społecznych z krajów Unii Europejskiej. Miejscem jego spotkań jest Bruksela.EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
Europejski Trybunał Obrachunkowy kontroluje wydatki Wspólnoty i informuje Parlament oraz Radę o ujawnionych nieprawidłowościach. Składa się z 15 członków - po jednym z każdego kraju Unii. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg.
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
Europejski Trybunał Sprawiedliwości z siedzibą w Luksemburgu rozstrzyga spory prawne dotyczące interpretacji i implementacji traktatów. W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi 15 sędziów mianowanych przez państwa członkowskie oraz 9 rzeczników generalnych. Nie należy go mylić z Międzynarodowym Trybunał Sprawiedliwości w Hadze, który jest organem Organizacji Narodów Zjednoczonych, ani z Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu, który działa pod egidą Rady Europy.
EWG
Europejska Wspólnota Gospodarcza Ustanowiona na mocy Traktatu Rzymskiego z 25 marca 1957 roku.
Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS)
Pierwsza ze Wspólnot Europejskich utworzona w Luksemburgu w 1952 roku.
KOMISJA EUROPEJSKA
Komisja Europejska inicjuje procesy legislacyjne, realizuje wspólne polityki europejskie i ustawę budżetową Unii oraz dba o przestrzeganie praw unijnych. W jej skład wchodzi 20 mianowanych na 5 lat komisarzy (po 2 z Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii i po jednym z pozostałych krajów Unii).
Komisja musi zostać zaaprobowana przez Parlament Europejski, przez który jest rozliczana. Obecnym przewodniczącym Komisji jest Romano Prodi.
KOMITET REGIONÓW
Komitet doradczy powołany na podstawie Traktatu z Maastricht. W jego skład wchodzi 222 mianowanych przedstawicieli regionalnych i komunalnych władz z państw Unii. Miejscem spotkań Komitetu jest Bruksela.
PROCEDURA WSPÓŁDECYDOWANIA
Procedura legislacyjna wprowadzona Traktatem z Maastricht i rozszerzona przez Traktat Amsterdamski. Zrównuje ona kompetencje Parlamentu i Rady w zakresie prawodawstwa.
RADA EUROPEJSKA
W skład Rady Europejskiej wchodzą głowy państw i szefowie rządów krajów Unii Europejskiej oraz przewodniczący Komisji Europejskiej. Spotkania Rady odbywają się dwa razy do roku - miejscem spotkań jest państwo aktualnie przewodniczące Radzie Ministrów. Wyznacza ona podstawowe kierunki rozwoju polityki wewnętrznej Unii i obraduje nad głównymi zagadnieniami polityki międzynarodowej.
RADA EUROPY
Rada Europy została utworzona w Strasburgu w 1949 roku. Rada Europy nie jest instytucją Unii Europejskiej i nie należy mylić jej Radą Europejską (patrz wyżej). Do Rady Europy należy 41 państw europejskich (włączając w to Rosję i Turcję). Jest to międzynarodowa organizacja, której zadaniem jest przygotowywanie międzynarodowych konwencji dotyczących, między innymi, edukacji, praw obywatelskich i kultury. Zakres zainteresowań Rady Europy pokrywa się z zakresem zadań Unii Europejskiej, dlatego też obie organizacje blisko ze sobą współpracują.
RADA UNII EUROPEJSKIEJ
(Dawniej Rada Ministrów)
W skład Rady Unii Europejskiej wchodzi po jednym przedstawicielu państw członkowskich w randze ministra upoważnionego do podejmowania decyzji w imieniu swego rządu. Rada UE obraduje i podejmuje decyzje w różnym składzie. Ministrowie spraw zagranicznych tworzą Radę ds. Ogólnych i Stosunków Zagranicznych, ministrowie resortowi obradują jako Rada wyspecjalizowana. Spotkania odbywają się co miesiąc (z wyjątkiem sierpnia) w Brukseli lub w Luksemburgu . Rada, wraz z Parlamentem, uczestniczy w procesie legislacyjnym. Jej przewodniczący zmienia się co 6 miesięcy na zasadzie rotacji prezydencji. Obrady rady przygotowuje Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER).