Roman Abraham

Abraham Roman generał brygady. Urodził się 28 II 1891 r. we Lwowie jako syn profesora uniwersytetu Władysława i Stanisławy z Reiffów. Giminazjum i studia wyższe ukończył w Krakowie, uzyskując doktorat praw. W czasie studiów działał w "Drużynach Bartoszowych" i w organizacji Zet. W latach 1914-1918 służył w armii austriackiej.

Roman Abraham w listopadzie 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego w stopniu podporucznika.1 listopada O godzinie 3.30 rano oddziały ukraińskie dowodzone przez Dmytra Wytowskiego zaczęły zajmować miasto. Obronę rozpoczęła grupa ludzi ze szkoły im. H. Sienkiewicza. Początkowo było tu tylko 34 obrońców w tym 4 oficerów, uzbrojeni byli tylko w kilka pistoletów i noże skautowskie. Przed świtem, o godzinie 6, wysłano dwunastu studentów do koszar, by zdobyć mogli tam broń. Zaskoczeni ukraińscy policjanci skapitulowali, ale wcześniej jeden z wachmistrzów próbował stawić opór. Studentom oddano 20 karabinów systemu werbalnego z dużym zasobem amunicji. Po południu i pod wieczór powstawały nowe oddziałki. Abraham Roman należący do PKW był jednym z najaktywniejszych działaczy powstańczych, sformował liczącą kilkunastu żołnierzy grupę. Była ona słabo uzbrojona, pozbawiona jeszcze kontaktu z Naczelną Komendą , rozpoczynała działalność przeważnie na peryferiach miasta, staczając potyczki z patrolami wroga i zdobywając w ten sposób broń. 2 listopada 1918 roku Polacy przystąpili do walki o Dworzec Główny, gdzie mieścił się duży skład amunicji. Dworzec broniło 50 Ukraińców z 2 karabinami maszynowymi. Akcję tę powierzono między innymi jego oddziałowi. Po ogromnym wysiłku i trudach udało się obrońcom wykraść broń i amunicję. Działał on bardzo skutecznie , uznawał zwierzchnictwo kpt. Spiechowicza. Współpracując z por. Janem Schrammem, dowodzącym akcją na Dworcu Głównym, rozporszył ukraińskie patrole, które strzegły torów przechodzących przez Bogdanówkę, oraz nacierał w kierunku peronów. 2 listopada zajął Szkołę Konarskiego, którą opuścili Węgrzy, zostawiwszy część swojego wyposażenia. W szkole urządził punkt mobilizacyjny i wypadkowy. Trzeciego dnia zmagań o miasto w polskich oddziałach znajdowało się ok. 2000 żołnierzy. Inicjatywa pozostawała w polskich rękach do późnych godzin popołudniowych 3 listopada. Por. Abraham obsadził Górę Stracenia i doceniając jej znaczenie dla utrzymania w rękach polskich zachodniej części Lwowa przystąpił do budowy polowych stanowisk. Dopiero pod koniec dnia, po przybyciu do miasta transportu USS, Ukraińcy podjęli większą akcję zaczepną. 4 listopada 1918 roku Dowódca obrony Lwowa mianuje kpt. Stefana Bastra na komendanta lotniska oraz przydzielona zostaje do niego grupa ludzi.5 listopada 1918 rokuZ rozkazu Naczelnej Komendy ustalono organizację obszarów kontrolowanych przez wojsko polskie, podzielono je na dwie grupy taktyczne i pięć odcinków.Grupą pierwszą dowodził kpt. Zdzisław Tatar- Trześniewski. Podlegał mu:
- I Odcinek - zwany Domem Techników (od ulicy Potockiego do Pełczyńskiej, z pododcinkami: Wulka, Remiza - Cytadela i Szkoła Kadecka)
- II Odcinek - zwany Marii Magdaleny (od ulicy Lenartowicza do Mickiewicza, z pododcinkami: pałac Sapiechów, Poczta Główna, Ogród Jezuicki)
- III Odcinek - zwany Szkołą Konarskiego (od ulicy Mickiewicza do placu Bilczewskiego i ulicy Sapiehy, z pododcinkami: plac Jura, plac Bema,Góra Stracenia i przejściowo Obóz Janowski.
Grupą drugą dowodził kpt. Mieczysław Boruta- Spiechowicz. Podlegał mu:
- IV Odcinek - zwany Dworzec Główny (od ulicy Na Błoniach do Gródeckiej, z pododcinkami: nr 1 i 2)
- V Odcinek - zwany Szkołą Sienkiewicza (od placu Bilczewskiego do ulicy Potockiego)
Po kilku dnia walk został wydzielony jeszcze jeden odcinek:
- VI Odcinek - zwany "Podzamcze" (od rogatki Janowskiej do Nowej Rzeźni, z pododcinkami: Obóz Janowski, Rzęsna Polska, Kleparów, rogatka Żółkiewska)

Obok oddziałów liniowych w skład samorzutnie powstałych polskich sił broniących Lwowa wchodziły: kompania sztabowa Naczelnej Komendy, kompania szturmowa, szwadron kawalerii "Wilki", lotny konny oddział karabinów maszynowych (" Lotna maszynka"), 1 pułk artylerii lwowskiej, oddział techniczny Naczelnej Komendy, a podlegało mu lotnictwo (3 samoloty), auto pancerne ("Józef Piłsudski") i pociąg pancerny ("Lwowianin" później "PP Trójka"). Również ważną rolę pełniła Komenda Techniczna Dworca Głównego i Warsztaty Techniczne oraz ich sekcje: pirotechniczna, saperska, minerska, wiertnicza, reflektorów, graficzna, telegraficzna.6 listopada 1918 roku Doszło do poważnego starcia na odcinku szkoły im. Sienkiewicza, gdyż Ukraińcy przeprowadzili atak od strony Kulparkowa. Udało się obronić tę pierwszą i najsłynniejszą redutę obrońców Lwowa. Polakom nie udało się również zaatakować na Cytadelę i ponieśli tam klęskę7 listopada 1918 roku Obrońcy upozorowali atak na wieś Skniłów, leżącą na zachodnich przedpolach Lwowa. Ich prawdziwym celem był atak na stację w Sniłowie i znajdującego się w pobliżu austriackiego magazynu wojskowego z bronią i amunicją. Udało im się zdobyć 8 000 karabinów ręcznych, 4 karabiny maszynowe, 12 dział i duża ilość pocisków artyleryjskich.12 listopada 1918 rokuPolscy lotnicy wykryli i zbombardowali kierowaną przez niemieckich oficerów baterię artyleryjską na Wysokim Zamku.3 listopada 1918 roku Tym razem Polacy odnieśli ciężką walkę na Kulparkowie. Przewaga w walce przeszła na stronę Polaków, kiedy to szwadron "Wilki" ruszył przez Skniłów i Sokolniki, zachodząc nieprzyjaciela na tyły. W nocy na Zamarstynowie, zaskoczeni Obrońcy zostali wyparci ze swoich pozycji. 14 listopada 1918 rokuZ dnia wcześniejszego aż do ranka, wypartym ludziom udaje się odzyskać ich utracone pozycje na Zamarstynowie. W trudnej sytuacji byli obrońcy z Góry Stracenia (walczącym tam został nadany przydomek "Straceńcy"). Mimo ich ofiarności i poświęceniu musieli wezwać posiłki z innych odcinków, aby mogli oni utrzymać sytuacje.15 listopada 1918 roku Doszło do największego ataku ukraińskiego przy Szkole Kadeckiej. Sprowadzono tam znaczne siły i szturmujących strzelców siczowych, wspomagano również ostrzałem artyleryjskim pozycji polskich. Atak wroga został odparty.16 listopada 1918 roku Ukraińcy po raz kolejny atakują na rejon Szkoły Kadeckiej, tym razem napastnikom znowu się nie powiodło. 17 listopada 1918 roku Na Szkołę Kadecką Ukraińcy z nowymi oddziałami napadli już po raz trzeci, ale też bez skutków. Po złamaniu natarcia ukraińskiego polskie oddziały zaczęły kontratakować od koszar Wuleckich. Opanowano park Stryjski, a czołówka sił polskich dotarła do stacji Persenkówka, południowe przedpola Lwowa. Wyparcie wroga z miasta spowodowało, że Ukraińcy zaproponowali zawieszenie broni.
O godzinie 3 popołudniu zostaje podpisane zawieszenie broni między dwoma stronami, a aktualny czas zawieszenia obowiązywał wszystkich mieszkańców od 6 rano następnego dnia.20 listopada 1918 roku Do Lwowa przybywa odsiecz , o godzinie 14 wjeżdża na Dworzec Główny pierwszy pociąg z pomocą. Siły polskie we Lwowie, bez rannych, liczyły 480 oficerów i 4276 szeregowców (w tym 101 szabel jazdy). Wojska te miały 18 armat, 3 działka, 4 miotacze min, 3 pociągi pancerne, 3 samoloty i samochód pancerny oraz 40 nowoczesnych karabinów maszynowych. 21 listopada 1918 roku por. Abraham około piątej wywiesił polską flagę na wieży Ratuszu. O godzinie 6 rano wzmocnione oddziały Polaków ruszyły do ataku, po całodniowej walce zmusili Ukraińców do ucieczki z miasta .22 listopada 1918 roku Lwów stał się już wolnym miastem polskim.
Otrzymał awans na majora kawalerii i jako oficer do zleceń specjalnych w Sztabie Generalnym w 1921 r. został oddelegowany na Śląsk. Pod pseudonimem Roman Wydera organizował dostawy broni i amunicji dla powstańców oraz transporty ochotników. W 1922 r. ukończył Wyższą Szkołę Wojenną w Warszawie i otrzymał nominację na wykładowcę taktyki. Do 1939 r. m.in. dowodził Pomorską i Poznańską Brygadą Kawalerii, w 1938 r. awansowany został do stopnia generała brygady.
W wojnie obronnej 1939 r. dowodził Wielkopolską Brygadą Kawalerii, która w pierwszych dniach września obsadzała rejon Śrem-Leszno-Rawicz i do 3 IX skutecznie odpierała ataki oddziałów niemieckich. W dniu 2 IX osobiście dowodził kontratakiem na pozycje niemieckie w Bojanowie k. Rawicza; kierował też wypadem w kierunku Wschowy. Brygada jego okryła się sławą w bitwie nad Bzurą, a 9 IX oddziały jego z powodzeniem wykonały uderzenie na Sobotę i Walewice. Od 13 IX Abraham przeszedł ze swą brygadą do obrony, tocząc ciężkie walki o Brochów, leśniczówkę Dembowskie Górki, Zamość, Sierakowo i Laski. Część jego pododdziałów przebiła się do Warszawy, docierając 20 IX do Bielan. W dniu 23 IX generał T. Kutrzeba mianował Romana Abrahama dowódcą Zbiorczej Brygady Kawalerii. Ranny w obronie Warszawy, został umieszczony w Szpitalu Ujazdowskim, gdzie 15 X Niemcy aresztowali go za zlikwidowanie hitlerowskiej dywersji w Lesznie w pierwszym dniu wojny.
Więziony był w Poznaniu, później przewieziono go do obozu jenieckiego w Murnau. Dwukrotnie usiłował zbiec z obozu. Po wyzwoleniu wrócił do kraju i pracował m.in. w instytucjach repatriacyjnych i w Ministerstwie Administracji Publicznej. Zmarł 26 VIII 1976 r. w Warszawie. Pochowany został na cmentarzu parafialnym we Wrześni