Historia ruchu czerwonego krzyża i czerwonego półksiężyca
Na początku warto byłoby sobie zadać pytanie, czym jest Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Jest to pozarządowa, międzynarodowa organizacja humanitarna i charytatywna. Statut, wspólny dla wszystkich części składowych Ruchu, określa następująco jego wspólną misję:
"Stowarzyszenia krajowe Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża i Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca stanowią łącznie światowy ruch humanitarny, którego posłannictwem jest zapobieganie ludzkim cierpieniom i łagodzenie ich wszędzie, gdzie one występują, ochrona życia i zdrowia oraz działanie na rzecz poszanowania istoty ludzkiej, zwłaszcza w czasie konfliktu zbrojnego i w innych sytuacjach zagrożenia, praca na rzecz zapobiegania chorobom oraz podnoszenia zdrowotności i opieki społecznej, popieranie dobrowolnego niesienia pomocy oraz stałej gotowości członków Ruchu do niesienia pomocy, jak również powszechnego poczucia solidarności z tymi, którzy potrzebują pomocy i ochrony ze strony Ruchu"
24 czerwca 1859 roku szwajcarski filantrop i finansista Henry Duant, stanął na pobojowisku bitwy pod Solferino, miejscu starcia sił Cesarstwa Austrii z armią włoską wspieraną przez armię francuską. Pole walki zasłane było przeszło 40 tysiącami ofiar- zabitych i pozostawionych samym sobie rannym. Szwajcar przejęty tym widokiem podjął wraz z okoliczną ludnością próbę udzielenia im pomocy, niezależnie, po której stronie walczyli.
Gdy powrócił do swojego rodzinnego miasta-Genewy, napisał książkę „Wspomnienie Solferino”, gdzie nie tylko przedstawił swoje wspomnienia, ale także ideę powołania organizacji, której zadaniem 89 w czasie pokoju miałoby być szkolenie wolontariuszy, a w razie jakiegoś konfliktu zbrojnego- niesienie pomocy rannym i poszkodowanym, którzy są uznani za osoby neutralne. Racje te poprali czterej znaczący obywatele Genewy- Gustave Moynier, gen. Guillome-Henri Dufour, dr Louis Apia i dr Theodore Maunior, powołując Międzynarodowy Komitet Pomocy Rannym.
Spotkało się to z dużym poparciem w Europie i w październiku 1863 roku przedstawiciele 16 krajów spotkali się w Genewie, gdzie przyjęli 91 założenia dotyczące roli poszczególnych krajów, w działalności Komitetu, a także znak organizacji: czerwony krzyż na białym tle, będącym odwrotnością flagi szwajcarskiej. W ten oto sposób zapoczątkowali międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża. Prawnie jednak został uznany jako znak ochrony wojskowej służby zdrowia rok później, kiedy przyjęto Konwencję Genewską, ( w której określono główne zasady działalności Czerwonego Krzyża- m.in., że „raniony lub chory żołnierz, do któregokolwiek narodu będzie on należał, zostanie otoczony opieką” /art.6/ oraz „ambulanse i szpitale militarne będą uznawane jako neutralne” /art.1/).
Kiedy w 1876 roku wybuchła wojna rosyjsko-turecka powstał islamski odpowiednik Czerwonego Krzyża, którego znakiem stał się czerwony półksiężyc. W ciągu kilkunastu lat powstały organizacje oparte na Międzynarodowym Ruchu Czerwonego Krzyża i Półksiężyca np. Liga Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża (od 1991 roku zwana jako Federacja Czerwonego Lwa i Słońca, później jeszcze Czerwona Gwiazda). Odgrywały one ważną rolę w czasie konfliktów zbrojnych, lecz szczególnie w czasie I wojny światowej.
Po II wojnie światowej podjęto nowe zadania: zwalczanie skutków narkomanii, bezrobocia, nowych epidemii (np. AIDS), pomoc ofiarom klęsk żywiołowych, szerzenie oświaty zdrowotnej, organizowanie krwiodawstwa. Stanowi on także centrum informacji o jeńcach i osobach zaginionych. Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca stał się najważniejszą światową organizacją, świadczącą pomoc i ochronę ofiarom klęsk i konfliktów zbrojnych.
Społeczność międzynarodowa składa się obecnie sponad 190 niepodległych państw. 189 z nich jest członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych, 189 stronami czterech Konwencji Genewskich z 1949 roku o ochronie ofiar wojny. O ile w poszczególnych państwach istnieje organ ustawodawczy (parlament) ustanawiający prawo dla wszystkich jego obywateli, o tyle w społeczności międzynarodowej organ taki nie istnieje i tylko państwa tworzą prawo międzynarodowe przez zawieranie między sobą umów lub przez uznanie określonych zachowań państw w określonych sytuacjach za prawo zwyczajowe. Międzynarodowe prawo humanitarne jest w dużej części prawem powszechnie obowiązującym.
Również Polska ma swój rozdział historii związanej z Czerwonym Krzyżem. Po odzyskani niepodległości, 18 stycznia 1919 roku zwołano naradę wszystkich istniejących na ziemiach polskich organizacji kierujących się w działaniu ideami Czerwonego Krzyża. Organizacje te podczas narady odbywającej się pod patronatem Heleny Paderewskiej utworzyły Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża.
Zajmowało się ono udzielaniem pomocy w wyniku wojny, organizowano i prowadzono szereg zakładów lecznictwa. Poszukiwano również zaginionych, realizowano zadania sanitarne, szkolono pielęgniarki, ratowników, doszkalano nauczycieli i od 1921 roku tworzono młodzieżowe koła PCK.
PCK rozszerzał swoją działalność programową i organizacyjną, w tym zwłaszcza szkolenia sanitarne, zakładanie drużyn ratowniczych, gromadzenie sprzętu itp. W 1935 roku powołano w Łodzi Centralną Stację Wypadkową z ośrodkiem przetaczania krwi, a w rok później przy szpitalu PCK w Warszawie utworzono pierwszy Instytut Przetaczania i Konserwacji Krwi.
Od początku II wojny światowej PCK oddał do dyspozycji wojska szpitale, punkty sanitarne, sprzęt, personel lekarski i pielęgniarki oraz dziesiątki tysięcy ochotników. Uruchomił także dodatkowo ok. 180 szpitali, wiele punktów sanitarnych, domów noclegowych. Przejawiał szczególną aktywność w niesieniu pomocy rannym żołnierzom i cywilom oraz uciekinierom.
PCK wbrew ograniczeniom ze strony okupanta odegrał ogromną rolę w powstaniu warszawskim. Na szeroką skalę pomagał rannym żołnierzom oddziałów powstańczych. Zarówno w prowadzonych szpitalach, punktach sanitarnych, jak też we wszystkich innych sytuacjach spieszył z pomocą ludności cywilnej. Podejmował także próby kontaktów z zesłanymi do obozów koncentracyjnych.
Po II Wojnie Światowej za pośrednictwem PCK dziesiątki tysięcy rodzin odnajdywało swoich bliskich, otrzymywało dokumenty, korzystało z rozdawanej odzieży, posiłków, paczek żywnościowych. PCK prowadził szpitale, punkty sanitarne, leczył chorych, wykonywał dezynfekcje. Zorganizował pogotowie ratunkowe, uruchomił wiele stacji krwiodawstwa.
Obecnie Stowarzyszenie jest zaangażowane w dożywianie ok. 1200 uczniów dziennie. Mimo zmienionych zasad świadczy usługi opiekuńcze dla 13.000 tysięcy chorych w domu. PCK prowadzi też 12 ośrodków opiekuńczych, 6 noclegowni, kilkanaście świetlic dla dzieci. Organizuje, co roku kolonie, obozy dla ok. 10.000 dzieci, rekrutujących się z rodzin najuboższych.
Rozszerzyła się znacznie sfera ubóstwa społecznego, w tym bezrobocie i bezdomność. Wzrosła ilość niedożywionych dzieci w rodzinach, szkołach i placówkach oświatowych. PCK usiłuje sprostać oczekiwaniom społecznym W nowych formach uczestniczy w pomocy potrzebującym pod hasłem "Pomagamy potrzebującym, bądź z nami". Odwołuje się do ofiarności społecznej, organizuje akcje "Pomocna dłoń”, poszukuje sponsorów do wielu charytatywnych działań.
Największą akcją Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, w której udział wziął również Polski Czerwony Krzyż jest niesienie pomocy ofiarom niszczycielskie fali, Tsunami w Azji. Stopniowo przekształca się ona z ratowania i ewakuowania tych, co przeżyli, w długofalową operację pomocy dla około dwóch milionów ludzi, z najbardziej dotkniętych kataklizmem regionie. Zadanie to utrudniają im problemy z dostępem, transportem i komunikacją, siedziba indonezyjskiego Czerwonego Krzyża w Banda Ach została całkowicie zniszczona, ponadto wielu z wolontariuszy wymaga już teraz wsparcia psychologicznego w związku z przeżyciami spowodowanymi wykonaną pracą. Jednak ich trudy przynoszą efekty: w samej Indonezji dostarczono 1800 zestawów rodzinnych (zawierających najpotrzebniejszy sprzęt i środki do przeżycia), w klinikach polowych na Sri Lance w Vaikkala i Nainamadama czterdziestu wolontariuszy udzieliło pomocy ponad 7,5 tysiącom poszkodowanych. Prowadzonych jest wiele akcji mających na celu pomoc dzieciom poszkodowanym w wyniku katastrofy.
Tak, więc Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca już na zawsze zapisał się w wielkiej księdze historii świata. Jest również historią nadziei. Nadziei, która z serca jednego Szwajcara, popłynęła szeroką rzeką na cały świat.
Bibliografia:
• Oficjalna strona Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (http://redcross.int)
• Oficjalna strona Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża (http://www.icrc.org)
• Oficjalna strona Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń czerwonego Krzyża i Półksiężyca (http://www.ifrc.org)
• Oficjalna strona Regionalnej Delegatury na obszar Europy Środkowo-Wschodniej (http://www.ifrccee.org)
• Oficjalna strona Polskiego Czerwonego Krzyża (http://www.pck.org.pl)