Zagadnienia z metodologii

6) Sposoby definiowania pojęć.

* klasyczny – wyliczanie cech danego zjawiska np. krzesło to przedmiot do siedzenia
* kontekstowy – wprowadzenie czegoś dodatkowego do opisania definicji np. władza, społeczeństwo. Opisujemy poprzez pokazanie tła a nie wprost.
* …………….

7) Definicje częściowe, ich walory i zastosowanie.
Definicje częściowe- to te, które nie podają warunków częściowych lub końcowych do opisania.Najczęściej podają jedynie warunek konieczny.W niej dopuszcza się możliwość sformułowania innych równoległych definicji-ale one nie są warunkiem koniecznym.

Zaleta: podanie def. częściowej może być łatwiejsze niż równościowej.

Zastosowanie:
1- Zakres pojęcia wyznaczany przez def. częściową może ale nie musi zawierać się w zakresie terminu wyznaczanego przez treść charakterystyczną bądź konstruktywną pojęcia.
2- Dwie def. Częściowe mogą mieć część wspólną ale mają też i część odrębną. Relacja łączności i rozłączności.
3- Zakres jednej def. Częściowej zawiera się w drugiej def. Częściowej. Zasada korespondencji wyjaśniającej.

*Warunek konieczny zdania to: Z1 - Z2 tzn. Z1 jest konieczny do Z2 gdy Z2 musi zajść a nie może nie zajść.
*Warunek wystarczający zdania to: Z1  Z2 tnz. Z1 jest konieczny do Z2 gdy Z1 musi zajęć a Z2 nie musi zajść.

8) Rodzaje zmiennych.

*ze względu na charakter zmiennych
- jakościowe- tu pytanie o intensywność nie jest konieczne, różne cech nie kogą być rozpatrywane w kategorii typowej tylko rodzajowej, np. Gdzie się mieszka? Miasto lub wieś.
- ilościowe- te które da się zliczyć lub typowo określić, np. wiek lub płeć
* ze względu na sposób uporządkowania zmiennych
- nominalne- pozwalają stwierdzić, które przedmioty są równe a które różne pod każdym względem
- porządkowe- pozwalają powiedzieć czy 2 przedmioty posiadają daną własność w stopniu równym czy nie. Zarazem nie pozwalają wykazać różnicy w dystansie dzielącym oba przedmioty.
- interwałowe- o ile porównywalnych jednostek pomiaru ktoś ma daną cechę w stopniu równym lub różnym od innej.Nie można stwierdzić o ile dany obiekt ma więcej lub mniej tych jednostek.
- ilorazowe- takie, które przy zachowaniu równych przedziałów wprowadzają dokładny a nie umowny punkt zerowy.Można stwierdzić różnice dokładne między jednostkami danego obiektu tzn. można policzyć o ile ktoś zarabia więcej od drugiej osoby.Nie można jednak zrobić tego na odwrót czyli liczyć ile razy.

9) Klasyfikacja i typologia jako narzędzie naukowe.

Schemat klasyfikacji to zmienne i ich własności.
Dwie zasady których nie wolno naruszać przy klasyfikowaniu danych:
1- warunek zupełności- klasyfikacja musi być wyczerpująca tzn. wszystko musi być gdzieś uporządkowane.Jedna zmienna może należeć do kilku „szuflad”.
2- warunek rozłączności- klasyfikujemy wymóg tylko w jednej „szufladzie”.Nie mogą pozostać obiekty, które nigdzie nie są sklasyfikowane.

Gdy liczba klas jest zbyt duża trzeba wprowadzić:
* klasyfikację wielostopniową- dzielimy klasy niższego rzędu i wyższego następnie te niższego klasyfikujemy do wyższego. Tylko pod względem różnicy pod jednym względem
* klasyfikację wielowymiarową- dzieli obiekty, które różnią się między sobą pod wieloma względami naraz.Wtedy każdy z tych wymiarów traktowany jest jako osobna zmienna.

Typologia- wyniki zredukowania klasyfikacji.Ona redukuje liczbę klas na mniejszą.
Typ- uznana za bardziej istotną od innych wartości danej zmiennej lub szczególny układ zmiennych.
Typologii używa się wtedy gdy wybiera się typy bez zastanowienia nad ich zastosowaniem.

10) Co nazywamy wskaźnikiem w naukach społecznych i rodzaje.

Wskaźnik- cecha przedmiotu lub zjawiska pozostająca w związkach z inną cechą tego przedmiotu lub zjawiska, tak że wystąpienie tej pierwszej sygnalizuje obecność tej drugiej. To cos po czym można poznać że zaszło coś innego.

Na wskaźniki w bad.społ. składają się zjawiska, stany, rzeczy i zachowania łatwe do zaobserwowania, oraz takie w których właściwa reakcja rozumiejąca jest stosunkowo niezawodna

Rodzaje wskaźników:
- definicyjne- to takie sytuacje gdzie między zjawiskiem a indykatem zachodzi relacja.Nazwy starych odpowiedników definiują nowe. Np. wskaźnik wykształcenia będziemy def. Pod względem ilości lat ukończonych w szkołach.
- rzeczowe- takie gdy związek między zjawiskiem a indykatem nie jest zagwarantowany przez związek miedzy nimi.W nich są:
*empiryczne- wskaźnik i indykatum maja charakter zjawisk obserwowalnych.Wskaźnik jest inny niż indykatum i oznaczone przez różne terminy oraz połączone zależnością empiryczną. Np. jeżeli przyjmiemy liczbę spóźnień jako wskaźnik rzeczowy, empiryczny to indykatum może być niewydolność komunikacyjna.
* inferencyjny- ze stwierdzenia występowania wskaźnika wnoskujemy, że zaszło jakieś zdarzenie bezpośrednio nie obserwowane.Pozwala na wnioskowanie na podstawie symptomów-objawów. Np. na podstawie pewnych oznak w zachowaniu czy dana osoba kłamie(nie patrzy w oczy).

Wskaźniki mogą być od razu definicyjne, rzeczowe empiryczne i rzeczowe inferencyjne np. test IQ