Choroby cywilizacyjne

Astma oskrzelowa
Astma oskrzelowa to choroba która polega na nagłym skurczu oskrzeli któremu towarzyszy obrzęk i nadmierne wytwarzanie wytwarzanie śluzu. Przyczyna astmy oskrzelowej to reakcja alergiczna na czynniki uczulające.
Objawy to w głównej mierze nagła duszność, trudności z oddychaniem, świszczący oddech, zasinienie twarzy, po chwili kaszel i wyksztuszenie zbitej, szklistej plwociny. Napady astmy bardzo często występują około pierwszej, drugiej godziny w nocy, chory musi natychmiast przyjąć leki lub musi zostać odwieziony na pogotowie ratunkowe.
Astma oskrzelowa może pojawić się w każdym wieku, statystycznie jednak najczęściej pojawia się ona u dzieci i osób starszych (w okresie przekwitania). Jej przebieg jest bardzo zróżnicowany, może to być tylko epizodyczny atak duszności lub nawet ciężkie inwalidztwo oddechowe.
Leczenie. Najważniejsze jest aby wykryć czynnik który wywołuje objawy choroby. Sam proces leczenia dzielimy na dwie fazy: leczenie w trakcie napadu i leczenie pomiędzy napadami. W czasie napadu stosuje się leki rozkurczające oskrzela i hormony kory nadnerczy. Leczenie odczulające ma na celu wytworzenie tolerancji na dany alergen (choremu z biegiem czasu podaje się coraz jego większe dawki). Zalecane jest również leczenie klimatyczne, szczególnie w warunkach wysokogórskich.
Zapobieganie astmie oskrzelowej polega na wyeliminowaniu czynnika powodującego napady.

Cukrzyca
Cukrzyca jest przewlekłym schorzeniem spowodowanym niepoprawnym wydzielaniem i/lub działaniem insuliny, choroba ta charakteryzuje się stale podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Celem prawidłowego działania insuliny jest wykorzystywanie tłuszczy i cukrów jako energetycznego materiału dla komórek oraz tworzeniu białek z substancji znajdujących się w pożywieniu.
Rodzaje cukrzycy:
Cukrzyca typu 1 -inaczej nazywana cukrzyca typu dziecięcego ponieważ najczęściej występuje u dzieci i młodzieży. Ten typ cukrzycy spowodowany jest brakiem insuliny z powodu uszkodzenia komórek w trzustki. stałe podawanie insuliny jest głównym warunkiem leczenia.
Cukrzyca typu 2 - najczęściej występujący rodzaj cukrzycy, zazwyczaj dotyka ona osoby starsze i otyłe, charakteryzuje się zaburzeniem zarówno wydzielania jak i działania insuliny. Leczenie głównie polega na wysiłku fizycznym, zmniejszeniu masy ciała, przestrzeganiu diety oraz doustnym podawaniu leków przeciwcukrzycowych.
Występują również inne rzadsze odmiany cukrzycy (typu 3) związane z usunięciem trzustki, chorobami endokrynologicznymi lub spowodowane przyjmowaniem niektórych leków (np. steroidów), a także specjalna jej odmiana występująca u kobiet w ciąży i ustępująca po porodzie (cukrzyca typu 4), jednakże stanowiąca zagrożenie dla płodu.

Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze to choroba układu krążenia charakteryzująca się utrwalonym podwyższeniem ciśnienia tętniczego ponad normę określoną przez Światową Organizację Zdrowia. Diagnoza nadciśnienia tętniczego możliwa jest dzięki wykonaniu częstych jego pomiarów.
Kategoria Ciśnienie skurczowe w mmHg Ciśnienie rozkurczowe w mmHg

Optymalne <120 <80

Prawidłowe 120-129 80-84

Wysokie prawidłowe 130-139 85-89

Nadciśnienie I stopnia (łagodne) 140-159 90-99

Nadciśnienie II stopnia (umiarkowane) 160-179 100-109

Nadciśnienie III stopnia (ciężkie) ?180 ?110
W prawie 100% przypadków nadciśnienie ma charakter pierwotny - co znaczy że jego przyczyn nie jesteśmy w stanie stwierdzić. Natomiast w kilku procentach jest ono wtórne czy spowodowane przez substancję chemiczną lub inną chorobę np. chorobę tarczycy, bezdech senny.
Nie leczone nadciśnienie może prowadzić do powikłań, m.in. stwardnienie tętnic, krwotoki, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego.
Przy leczeniu nadciśnienia niefarmakologicznego niezbędne jest wprowadzenie zmian w naszym trybie (systematyczne ćwiczenia fizyczne, rzucenie palenia, unikanie stresowych sytuacji) oraz wprowadzenie odpowiedniej diety (unikanie spożywania soli kuchennej, tłuszczów zwierzęcych i zbyt dużych ilości alkoholi, zalecane jest natomiast spożywanie ryb, produktów bogatych w witaminę C, czosnku, orzechów włoskich, aroni, czarnej porzeczki).
Przy leczeniu farmakologicznym stosuje się legi według ścisłych zaleceń lekarza.

Choroba wieńcowa
Choroba wieńcowa - choroba serca - układu krążenia.
Poprzez znaczne zwężenie, czasami zamknięcie światła tętnic wieńcowych - spowodowane jest niedostateczne ukrwienie (a co za tym idzie dotlenienie) serca. Niedokrwienie serca może mieć charakter stały lub napadowy pojawiający się zwłaszcza w momentach silnego zapotrzebowania serca na tlen, na przykład podczas wysiłku fizycznego.
Kto choruje?
Statystycznie na tę chorobę najczęściej zapadają mężczyźni w wieku 40 - 55 lat, jednakże wraz wiekiem rośnie jej prawdopodobieństwo występowania zarówno u kobiet jak i u mężczyzn.
Objawy choroby
Charakterystycznym przejawem choroby wieńcowej są bóle w klatce piersiowej określane jako gniecenie, rozpieranie czy pieczenie za mostkiem. Bóle te promieniują do barków, gardła i szyi. Występuje także drętwienie rąk, duszności, kołatanie serca, czasami nudności i zawroty głowy.
Najważniejsze w leczeniu choroby wieńcowej jest prewencja (przed i po zawale serca): uprawianie sportów, rzucenie palenia papierosów oraz dieta niskocholesterolowa.
W trakcie występowania bólu leczenie ma charakter objawowy.
Inne nazwy:
Choroba niedokrwienia serca.

Choroba alkoholowa
Choroba alkoholowa inaczej nazywana alkoholizmem polegająca na zbyt częstym piciu alkoholu oraz na utracie kontroli ilości jego spożywania.
Alkoholik to osoba uzależniona od alkoholu, jego spożywanie jest podyktowane psychicznym, fizycznym lub społecznym przymusem. Alkoholik w skutek picia ponosi straty zarówno w fizyczne jak i wżyciu rodzinnym i społecznym, krzywdzi on siebie samego oraz osoby mu najbliższe, często również popada w konflikt z prawem.

Kto choruje?
Na chorobę alkoholową zapada średnio 20% z pośród osób nadużywających alkoholu.
Alkoholizm leczenie:
Choroba alkoholowa jest nieuleczalna, postępująca i prowadząca do śmierci, jednakże poddana leczeniu może zostać zatrzymana na każdym jej etapie rozwoju.
Terapia alkoholowa to zbiór wszystkich działań mających na celu zatrzymanie rozwoju choroby. Pierwszym jej etapem jest detoksykacja czyli odtruwanie organizmu (uwolnienie alkoholika od wpływu alkoholu), kolejnymi krokami mającymi na celu zwalczenie alkoholizmu są terapia grupowa i rodzinna.

Anoreksja
Anoreksja czyli jadłowstręt psychiczny jest choroba u której podstaw leżą problemy psychospołeczne, takie jak nie spełnienie wymogów co do własnego wyglądu, oczekiwań otoczenia oraz anormalny sposób postrzegania własnego ciała. Z tych właśnie przyczyn powstają problemy ze spożywaniem pokarmu (a nawet jadłowstrętem) nie mające podstaw fizjologicznych.
Najczęściej występującą formą anoreksji jest anoreksja mentalna pojawiająca się w wieku dorastania, dotyka ona głównie dziewcząt które zazwyczaj za młodu zostały rozpieszczone, a teraz chcą zdominować najbliższe otoczenie. Anoreksję stwierdzamy w momencie gdy na skutek nie przyjmowania pokarmu lub przyjmowania jego zbyt małych ilości, ciężar ciała chorego spada poniżej wagi minimalnej dla danego wieku i wzrostu a osoba chora twierdzi, że czuje się dobrze i że nie powinna jeść więcej ponieważ jest zbyt gruba (mimo, iż ma już wychudzony i wyniszczony organizm).
Objawy fizyczne anoreksji: zimne dłonie, zaparcie, bóle głowy, anemia, obrzęk stóp lub/i dłoni, wypadanie włosów, sucha skóra, bezsenność, krótki oddech, niskie ciśnienie krwi, wyniszczenie organizmu.
Leczenie anoreksji w głównej mierze polega na psychoterapiach w izolacji od bliskich, pomagająca m.in. na uczeniu zmian w dotychczasowym odżywianiu.
Dzięki coraz lepszym zrozumieniu choroby przez lekarzy specjalistów ilość przypadków których nie udaje się wyleczyć ciągle spada, jednakże nadal tylko jedna trzecia pacjentów dotkniętych anoreksją po skończonej terapii wraca do normalnego funkcjonowania i jest w pełni zdrowa psychicznie jak i fizycznie.

Bulimia
Bulimia czyli żarłoczność psychiczna charakteryzuje się napadami obżarstwa i nadmierną koncentracją nad masą ciała. Wyróżniamy dwa rodzaje bulimii:
- przeczyszczający, gdzie dochodzi do sztucznego powodowania wymiotów (np. środkami chemicznymi) lub stosowania środków przeczyszczających, odwadniających lub lewatyw.
- nieprzeczyszczający ? gdzie osoby chore poszczą, uprawiają bardzo intensywne ćwiczenia fizyczne, ale nie wywołują regularnie wymiotów i nie nadużywają środków przeczyszczających, czy lewatyw.
Choroba ma podłoże psychiczne, osoby cierpiące na bulimię czują głód nawet zaraz po posiłku, a po wymiotach odczuwana ulga jest tak wielka, że ponownie "napychają" się jedzeniem aby ponownie wymiotować.
Bulimia występuje w znacznej częściej u kobiet, niż u mężczyzn.
Aby ja zdiagnozować niezbędne jest stwierdzenie występowania wszystkich poniżej wymienionych czterech objawów:- stałe zaabsorbowanie jedzeniem i niepowstrzymane pragnienie, uczucie przymusu jedzenia;
- regularne przejadanie się, polegające na pochłanianiu olbrzymich ilości jedzenia w krótkich odstępach;
- sztuczne przeciwdziałanie przybieraniu na wadze (powodowanie wymiotów, używanie środków przeczyszczających itp.);
- określenie przez osobę chorą nie przekraczalnych granic wagi własnego ciała (znacznie poniżej norm i zdrowego rozsądku).
Objawy fizyczne bulimii
niedobory pokarmowe, odwodnienie, osłabienie organizmu, "wpadanie" w nastrój, zawroty głowy, bóle brzucha, sucha skóra, brak miesiączek lub ich nieregularne występowanie, "przekrwione" oczy, awitaminoza, uzależnienie od środków przeczyszczających i odwadniających.
Leczenie bulimii, czyli jak walczyć i wygrać z bulimią.
Niezbędny jest kontakt osoby chorej lub kogoś z rodziny/najbliższego otoczenia osoby chorej z lekarzem psychiatrą. Obecnie w leczeniu bulimii stosuje się głównie psychoterapię, dzięki której uzyskuje się znaczne polepszenie stanu zdrowia pacjenta. Mniejsze zastosowanie znajdują niekiedy także leki przeciwdepresyjne stosowane doraźnie.

Gruźlica
Gruźlica jest choroba zakaźna występująca u ludzi i zwierząt, spowodowaną wyniku zakażenia prądkami gruźlicy. Nazwa "gruźlica" pochodzi od zmian widzialnych w badaniu histopatologicznym w tkance zmienionej gruźliczo - tzw. "gruzełków".
Z ostatnich danych wynika, że na gruźlicę zachorowuje zaledwie 10% osób nią zarażonych. Zakażenie gruźlica może trwać bardzo długi okres i nie oznacza wcale konieczności wyklucia się choroby. Największe prawdopodobieństwo pojawienia się choroby jest u osób starszych których układ odpornościowy jest osłabiony. Zachorowaniu również sprzyjają inne choroby: najbardziej AIDS, nowotwory, cukrzyca oraz alkoholizm.
W Polsce od wielu lat stosowane jest szczepienie ochronne wśród noworodków i jeśli konieczne - powtarzane w 2, 6 i 12 roku życia.
Objawy gruźlicy rozpoczyna się generalnym osłabieniem, brakiem energii, szybkim męczeniem się, ponad przeciętną sennością, regularnie powtarzającymi się stanami podgorączkowymi oraz nocnymi poceniami. Charakterystycznym objawem gruźlicy płuc jest suchy kaszel który z czasem zmienia się w plucie krwią.
Pamiętajmy, że gruźlica atakuje różne narządy człowieka: najczęściej występuje gruźlica płuc, na drugim miejscu gruźlica układu moczowo-płciowego, a na trzecim kości i stawów.
Leczenie gruźlicy w większości przypadków odbywa się za pomocą leków przeciwgruźliczymi, rzadko stosuje się leczenie operacyjne lub klimatyczne.

Otyłość
Otyłość to choroba polegająca na zbyt dużym nagromadzeniu tkanki tłuszczowej w organizmie (w ilościach przekraczających jego zapotrzebowanie) w wyniku nadmiernej podaży energii zawartej w pokarmach. Przyjęto, że osobą otyłą jest się gdy tkanka tłuszczowa przekroczy 20% masy ciała (u mężczyzn) lub 25% (u kobiet).
Otyłości towarzyszą liczne choroby układu krążenia, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zagrożenie niepełnosprawnością oraz większa śmiertelność.
Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization) informuje , że osoby cierpiące na otyłość cechują określone zachowania i postawy, np. są mało przedsiębiorczy, mają skłonności do używek i uzależnień, często zapadają w depresję, są mało aktywni oraz często nie kontrolują swoich odruchów.
Otyłość w krajach rozwiniętych traktuje się jako zagrożenie które w przyszłości może stanowić poważny problem. W Polsce otyłych jest 29% mężczyzn i 22% kobiet, tymi bardzo wysokimi wskaźnikami przewyższamy nawet Stany Zjednoczone Ameryki, gdzie wynoszą one odpowiednio 20% i 25%.
Aby stwierdzić czy zagraża nam otyłość wystarczy wyliczyć Wskaźnik Masy Ciała (BMI), według wzoru:
BMI = masa ciała w kilogramach / wzrost w metrach ^ 2
wynik interpretujemy następująco:
BMI = Stan masy ciała =
<18,5 Niedowaga
18,5 - 24,9 Norma
>= 25 Nadwaga
25,0-29,9 Okres przed otyłością
30,0-34,9 Otyłości 1 stopnia
35,0-39,9 Otyłości 2 stopnia
>= 40,0 Otyłości 3 stopnia
BMI nie stosuje się w przypadku kobiet ciężarnych, rosnących dzieci czy osób trenujących, o dużej masie mięśniowej.

Narkomania
Narkomanią nazywamy uzależnienie człowieka od substancji chemicznych, które wpływają na sposób funkcjonowanie ludzkiego mózgu. Istnieje kilka różnych rodzajów narkomanii, w zależności od używki, która uzależnia. I tak wymienić możemy: morfinizm, heroinizm, kokainizm i inne.

Pojęcie "narkomania" pochodzi od słowa ?narkotyk? ? określającego psychoaktywne substancje. Oddziałuje ona na układ nerwowy, mając bezpośredni silny wpływ na sposób funkcjonowania mózgu.

Narkomania cechuje się głodem narkotykowym i wewnętrznym przymusem przyjmowania substancji narkotycznych (człowiek jest w stanie zrobić wszystko za wszelką cenę, nawet wbrew rozsądkowi, by zdobyć narkotyk).

Uzależnienie od narkotyków (narkomania) ma swoje stadia. Pierwszą fazą jest chęć spróbowania czegoś nowego, eksperymentowanie, próbowanie. Fazą druga to coraz częstsze sięganie po narkotyk, prowadzi ona do jego regularnego zażywania, czyli kolejnej fazy uzależnienia. Ostatnim etapem jest zaawansowanie ? cechuje je nieustanne życie pod wpływem środków chemicznych, niemożność wywiązywania się z narzuconych obowiązków, brak zasad i wartości, upadek na zdrowiu i wyglądzie zewnętrznym. Dlaczego ludzie sięgają po narkotyki? Związane jest to z konstrukcją psychiczną człowieka, który chętnie stymuluje układu nerwowy w taki sposób, że wykonuje czynności zmierzające do sprawienia sobie przyjemności. Narkotyki to właśnie jeden ze sposobów na uzyskanie przyjemności, ale co jest istotne ? przyjemności iluzorycznej. Narkomania bowiem jest nieodwracalną chorobą mózgu - zmiany raz wywołane, pozostają na zawsze.

AIDS
AIDS to skrót anglojęzycznej nazwy Acqiured Immune Deficiency Syndrome - oznaczającej zespół nabytego niedoboru odporności. Jest to ostanie stadium objawowe zakażenia wirusem HIV charakteryzujące się zniszczeniem układu odpornościowego (immunoogicznego) co bezpośrednio wypływa na zwiększone prawdopodobieństwo zapadania na inne choroby.
AIDS jest bardzo groźną chorobą, jak dotąd nieuleczalna, budzącą powszechny strach. Nie powinno się ignorować tego zagrożenia, ale warto wiedzieć, że pod względem liczby zachorowań AIDS plasuje się na ostatnim miejscu wśród chorób przenoszonych drogą płciową.
Wiemy, że w Polsce nosicielami wirusa HIV jest ponad 10 tysięcy osób (połowa zarażona w związku z dożylnym zażywaniem narkotyków). Jako, iż wirus HIV może przez długi okres pozostawać w organizmie nie powodując żadnych objawów szacuje się że faktycznie nosicieli jest około 30 tysięcy - pamiętajmy, że od nich możemy się także zarazić.
AIDS przenosi się przy transfuzji krwi poprzez krew, podczas stosunku płciowego przez spermę (także przez płyn przedejakulacyjny i śluz szyjkowy) oraz mleko matki. Zarazić się wirusem HIV można także w sytuacjach:
- używania skażonej strzykawki/igły;
- skaleczenia podczas używania sprzętu medycznego
- podczas uprawiania sportów w których może dość do kontaktu z krwią;
- używanie dożylnie narkotyków, środków dopingujących;
- robienia tatuaży.

Kar?shi (albo karoushi, karoshi; jap. ???) ? zjawisko nagłej śmierci w wyniku przepracowania i stresu. Pierwszy przypadek kar?shi odnotowano w Japonii w 1969. Dotyka nagle ludzi w pełnym zdrowiu, w okresie wielkiej aktywności.

Przyczyny

Kar?shi nie jest terminem czysto medycznym. To socjomedyczne określenie odnosi się do przypadków zgonów lub poważnych uszczerbków na zdrowiu spowodowanych schorzeniami krążeniowo-sercowymi (jak zawał mięśnia sercowego), których przyczyną jest sprzężenie nadciśnienia i miażdżycy z bardzo silnym przeciążeniem pracą.

Cechą wspólną dla przypadków kar?shi jest zbyt dużo pracy i stres. We wszystkich przeanalizowanych przypadkach w Japonii w latach 1974-1990 śmierć dotykała osób pracujących ponad sześćdziesiąt godzin w tygodniu, mających ponad pięćdziesiąt nadgodzin w miesiącu i niewykorzystanych ponad połowy urlopów. Kar?shi nie dotyka szarych pracowników, ale przeważnie ludzi sukcesu. Obciążenie stresem jest bardzo istotnym czynnikiem.

Symptomy

Symptomów praktycznie brak. Osoby, które dotyka kar?shi, czują się świetnie, mają plany, podejmują wyzwania, nie wykazują objawów drastycznego przepracowania (gdyż skrywają je przed samymi sobą). Zjawisko to jest trudno wykrywalne, wiadomo jednak, że dotyka pracoholików - tj. osoby zwykle pilne, perfekcyjne, ale i niepewne swego, nieśmiałe, niedowartościowane, bojące się otoczenia, podchodzące z obawą do swojego talentu, spontaniczności, czy fantazji.

Alergia
uczulenie, nadwrażliwość organizmu na kontakt z obcą substancją (alergenem), zwłaszcza trawą, pyłkami kwiatowymi, pokarmem, kurzem, roztoczami czy niektórymi metalami np. niklem. Alergia może przybierać różne formy: pokrzywka, zapalenie skóry, astma czy katar sienny. Uczulenie czyli odpowiedź alergiczna świadczy o tym, że zaistniał już wcześniej kontakt z alergenem, podczas którego doszło do procesu prowadzącego do rozwoju nadwrażliwości. Podatność na uczulenia jest w wielu wypadkach uwarunkowana genetycznie. Najczęściej występuje alergia oddechowa, alergia pyłkowa, rzadziej alergia pokarmowa. NA skutek alergii dochodzi także do zmian skórnych: wyprysku atopowego, zapaleń skóry i pokrzywki.

Alergeny są to substancje, które mogą wywołać reakcje alergiczne. Układ immunologiczny (odpornościowy) ma za zadanie chronić organizm przed próbami ataku ze strony niebezpiecznych drobnoustrojów, oraz innymi niebezpiecznymi obcymi substancjami.
U niektórych osób układ immunologiczny reaguje nawet na niegroźne obce substancje tak, jak gdyby był to niebezpieczny czynnik. Taką substancję wywołującą nadmierną i nieadekwatną do zagrożenia reakcję odpornościową nazywamy alergenem, a reakcję organizmu - reakcją alergiczną.

Objawy

W zależności od rodzaju uczulenia, może sie ono objawiać zaburzeniami oddechowymi, dusznościami, łzawieniem, kichaniem czyli tzw. katarem siennym, kaszlem, wysypką, pokrzywką. W przypadku ostrych zaburzeń może dojść nawet do alergicznego zapalenia płuc.