Choroby cywilizacyjne

Choroby cywilizacyjne


Choroby cywilizacyjne to schorzenia związane z ujemnymi skutkami życia w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji (sytuacjach stresowych, napięciu nerwowym, małej ruchliwości mięśniowej, oddziaływaniu skażeń środowiska i hałasu, nieracjonalnym odżywianiu). Są to głównie: nadciśnienie tętnicze, otyłość, choroba wieńcowa i wrzodowa, schorzenia alergiczne, zaburzenia psychiczne, cukrzyca, choroby nowotworowe, AIDS, anoreksja, bulimia, alkoholizm, narkomania

Nadciśnienie tętnicze:

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia, w której w naczyniach tętniczych panuje zwiększone ciśnienie krwi. Nadciśnienie tętnicze jest chorobą przewlekłą, która podlega długotrwałemu leczeniu. O nadciśnieniu tętniczym mówimy wówczas, gdy podczas kilkakrotnych pomiarów, dokonywanych w spoczynku, ciśnienie przekracza wartości graniczne uznane za prawidłowe. Za wartość graniczną uznaje się ciśnienie 140/90 mm Hg (milimetry słupa rtęci).
Co robić, aby zapobiec nadciśnieniu:
- Zdrowy styl życia
- U ludzi z nadwagą najskuteczniejszym sposobem zwalczenia nadciśnienia jest zmniejszenie wagi ciała do optymalnej
- Zwiększenie aktywności fizycznej (uprawianie sportów, spacery, spędzanie wolnego czasu na świeżym powietrzu)

Otyłość:

Otyłość jest przewlekłą chorobą spowodowana nadmierną podażą energii zawartej w pokarmach w stosunku do zapotrzebowania organizmu, skutkiem, czego jest magazynowanie nadmiaru w postaci tkanki tłuszczowej. Otyłości towarzyszą liczne powikłania ze strony układu sercowo-naczyniowego i innych narządów.
Typy otyłości:
Otyłość typu "gruszka" - (udowo-pośladkowa) częściej występuje u kobiet.
Otyłość typu "jabłko" - częściej dotyczy mężczyzn.









Otyłość typu jabłko
Otyłość typu gruszka






Choroby towarzyszące otyłości:
- Cukrzyca typu II- stanowi 90% przypadków cukrzycy. 80-90% pacjentów stanowią osoby otyłe.
- Nadciśnienie tętnicze- wzrost masy ciała o 20% powoduje ośmiokrotny wzrost częstości występowania nadciśnienia.
- Hiperlipidemia- czyli podwyższenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
- Udar mózgowy - ryzyko jego wystąpienia u osób otyłych jest dwukrotnie większe.
- Niewydolność serca - ryzyko tej choroby u otyłych jest większe 1,9 razy.
- Choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa) -Prawdopodobieństwo, że osoba otyła będzie miała chorobę wieńcową jest 1,5 raza większe niż u osoby z prawidłową wagą. Otyłość pogarsza także przebieg rehabilitacji pozawałowej.
- Kamica pęcherzyka żółciowego - schorzenia pęcherzyka u osób otyłych występują sześciokrotnie częściej niż u szczupłych.
- Zmiany zwyrodnieniowe stawów - stawy podlegające nadmiernym obciążeniom szybciej ulegają uszkodzeniu, prowadzi to do zespołów bólowych, np. kręgosłupa, stawów kolanowych.
- Nowotwory - u otyłych częściej niż u szczupłych występują nowotwory macicy, sutka, pęcherzyka żółciowego, jelita grubego, prostaty.
- Zaburzenia oddychania w czasie snu - objawiające się m.in. zespołem hipowentylacji bądź bezdechu sennego.
- Żylaki kończyn dolnych - u osoby otyłej gorsze są warunki odpływu krwi z kończyn dolnych.
- Zaburzenia hormonalne i powikłania ciąży - częściej występują u otyłych kobiet.
- Zespół X (obecnie nazywany zespołem polimetabolicznym) - zespół ogólnoustrojowych zaburzeń, na które składają się: otyłość wisceralna, upośledzona tolerancja glukozy, zwiększone stężenie insuliny, oporność na insulinę, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, choroba niedokrwienna serca.
Co robić, aby zapobiec otyłości:
- Dieta
- Ruch
- Leki
- Leczenie chirurgiczne
- Wsparcie psychologiczne
- Unikanie ponownego wzrostu wagi (efekt jo-jo)

Choroba wieńcowa:

Choroba wieńcowa, zwana też chorobą niedokrwienną serca - to zespół chorobowy charakteryzujący się niedostatecznym ukrwieniem (i co za tym idzie niedostatecznym zaopatrzeniem w tlen) serca, spowodowanym znaczącym zwężeniem (a niekiedy - zamknięciem) światła tętnic wieńcowych, odżywiających mięsień serca. Obraz kliniczny choroby wieńcowej jest dość zróżnicowany; jej najbardziej znanymi postaciami są dławica piersiowa (dusznica bolesna, angina pectoris) i zawał serca.
Czynniki sprzyjające powstawaniu i rozwojowi choroby wieńcowej:
- Palenie papierosów
- nadciśnienie tętnicze
- cukrzyca
- płeć męska
- podeszły wiek
- siedzący tryb życia
- menopauza
- podwyższone stężenie fibrynogemu, homocysteiny, kwasu moczowego we krwi

Choroba wrzodowa:

Choroba wrzodowa jest to proces o nieustalonej dotychczas etiologii (przyczynie), w którym dochodzi do wytworzenia pojedynczego, rzadziej mnogich owrzodzeń w żołądku lub dwunastnicy. Chorobą wrzodową nie są te stany, gdy owrzodzenie żołądka lub dwunastnicy powstało w wyniku wpływu znanych czynników, np. leków niesterydowych przeciwzapalnych, czynników infekcyjnych, poparzenia ciała. Najpewniejszą metodą diagnostyczną jest badanie endoskopowe żołądka (gastroskopia) połączone z pobraniem wycinków, które zostaną poddane badaniu histopatologicznemu.
Przyczyny choroby wrzodowej:
- Nadmierne produkowanie przez organizm m.in. kwasu żołądkowego
- Stres
- Palenie papierosów
- Alkohol
- Ostre przyprawy
- Bakteria Helicobacter pylori

Alergie

Alergia jest to stan polegający na nieprawidłowym rozpoznawaniu przez organizm pewnych substancji, pochodzących z otaczającego nas świata zewnętrznego, jako obcych i szkodliwych, a następnie mobilizowaniu przeciw nim sił układu odpornościowego. Układ ten zwany też układem immunologicznym, za pomocą komórek wchodzących w jego skład i wydzielanych przez te komórki substancji, rozpoczyna walkę z czynnikami, które wniknęły do organizmu. Wskutek oddziaływań komórkowych dochodzi do wystąpienia objawów chorobowych, ogólnych lub narządowych. Należy podkreślić, że reakcja ta nie jest prawidłową reakcją odpornościową: jest ona silniejsza, wygasa z trudem, a w pamięci immunologicznej organizmu do końca życia pozostaje zakodowana informacja i skłonność do powtórzenia tej reakcji. Na tym właśnie polega różnica między alergią a stanem prawidłowym. U osoby zdrowej, nie mającej skłonności do rozwijania reakcji alergicznej, nie występują żadne objawy choroby mimo przebywania w stałym kontakcie z substancjami, o których skądinąd wiadomo, że mogą być źródłem silnej alergii.
Rodzaje alergii:
- Alergiczny sezonowy nieżyt nosa
- Astma oskrzelowa atopowa
- Atopowe zapalenie skóry
- Alergiczne zapalenie spojówek
- Alergia pokarmowa

Zaburzenia psychiczne:

Zaburzenia psychiczne, ogólnie ujmując, to brak harmonijnego funkcjonowania osoby w sferze psychicznej (np. myślenia, emocji), uniemożliwiający lub utrudniający realizację zadań i celów życiowych. W klasyfikacji zaburzeń psychicznych można znaleźć wiele jednostek diagnostycznych. Pacjenci najczęściej spotykają się z takimi nazwami jak nerwica, depresja, schizofrenia.
Rodzaje chorób psychicznych:
- nerwice
- depresja
- schizofrenia

Cukrzyca:

Cukrzyca jest to przewlekła choroba metaboliczna, której podstawowym objawem jest podwyższony poziom cukru ( glukozy ) we krwi.
Czynniki ryzyka występowania cukrzycy:
Zarówno cukrzyca typu 1, jak i cukrzyca typu 2 ma podłoże genetyczne. Oznacza to, że ryzyko wystąpienia cukrzycy jest znacznie wyższe u tych osób, które są blisko spokrewnione z chorymi na cukrzycę.
Szansa zachorowania na cukrzycę wzrasta z wiekiem, dlatego też osoby po 45 roku życia powinny przynajmniej jeden raz do roku kontrolować poziom cukru.
Cukrzyca występuje znacznie częściej u ludzi otyłych, prowadzących siedzący tryb życia, obciążonych nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami lipidowymi. Cukrzyca występuje znacznie częściej u osób u których w przeszłości występowały zaburzenia tolerancji glukozy, a także u kobiet z cukrzycą ciężarnych w wywiadzie. Osoby te powinny mieć regularnie kontrolowany poziom cukru.

Choroby nowotworowe:

Nowotworem nazywamy nieprawidłową tkankę, która rozrasta się nadmiernie i w sposób nieskoordynowany z sąsiadującymi tkankami. Nadmierny rozrost spowodowany jest niepohamowaną proliferacją komórek, nieustającą nawet po wyeliminowaniu czynnika, który ją wywołał.
Czynniki rakotwórcze:
- dym papierosowy
- spaliny samochodów
- wyziewy z kominów fabrycznych
- promieniowanie jonizujące
- mykotoksyny
- wirusy
- fale wysyłane przez telefony komórkowe

AIDS:

AIDS skrót od angielskiego określenia dla nabytego zespołu niedoboru odporności /Acquired Immune Deficiency Syndrome/. AIDS nie jest pojedynczą chorobą, lecz zespołem objawów różnych chorób, które w charakterystyczny sposób atakują osoby zakażone HIV. Wiele z tych chorób występuje powszechnie i nie są one specjalnie szkodliwe dla osób z nieuszkodzonym systemem immunologicznym. Niemniej jednak dla kogoś, kto ma poważnie uszkodzony system odpornościowy, niektóre z tych chorób mogą być nawet śmiertelne. Lekarze posługują się listą tak zwanych warunków określających występowanie AIDS. W przypadku, gdy u kogoś zakażonego HIV rozwinie się stan chorobowy określony jako czynnik warunkujący AIDS, zostaje uznany za chorego na AIDS. Niektóre z opisanych stanów wiażą się z poważnymi chorobami. Inne natomiast są mniej groźne dla ogólnego zdrowia pacjenta. W wielu przypadkach, nawet gdy system odpornościowy jest poważnie uszkodzony oraz gdy wiadomo już, że mamy do czynienia z AIDS, duża liczba osób czuje się na tyle dobrze, aby wykonywać swoją normalną pracę. Z naszej dotychczasowej wiedzy wynika, że przeważająca większość osób zakażonych HIV ostatecznie choruje na AIDS. Czas trwania tego procesu jest różny i zależy od wielu indywidualnych czynników organizmu.
Kiedy można zarazić się AIDS:
- stosunek płciowy
- wspólne używanie igieł i strzykawek do narkotyków
- wstrzykiwanie narkotyku z zakażoną krwią
- skaleczenie przedmiotem na którym znajdowała się zakazona krew
- transfuzja krwi
- można urodzić się z zakażeniem

Anoreksja:

Jadłowstręt psychiczny (anoreksja) jest to choroba o podłożu psychicznym. Objawia się silną obawą przed utyciem prowadzącą do unikania jedzenia. Osoby chore postrzegają siebie jako dużo grubsze i brzydsze niż są w rzeczywistości, nierzadko czują wstręt do swojego ciała i mają zaniżone poczucie własnej wartości. Często też stwierdzają, że są syte, zanim zaczną jeść. Jednym z kryteriów rozpoznawczych anoreksji jest spadek należnej masy ciała o ponad 15%.
Objawy anoreksji:
- brak apetytu i wręcz niepohamowany wstręt do jedzenia,
- skrajnie szczupłe ciało, zaostrzają się rysy twarzy, skóra jest sucha, tkanka tłuszczowa prawie całkiem zanika,
- ogólne osłabienie, odwodnienie, czasem dolegliwości ze strony układu krążenia,
- u kobiet często następuje zatrzymanie miesiączki,
- wraz z rozwojem choroby charakterystyczna jest coraz większa drażliwość, trudno jest spokojnie porozmawiać z osobą chorą,
- odsuwanie się od innych, tracenie przyjaciół.
Przyczyny anoreksji:
- Zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała
- Niezadowolenie z figury
- Przekonanie, że szczupła sylwetka jest pomocą w życiu
- Negatywny stosunek do dojrzewania
- Lęk przed "dorosłością"
- Niska samoocena i brak wiary w siebie

Bulimia:

Żarłoczność psychiczna (bulimia) jest chorobą o podłożu psychicznym. Są to okresowe napady żarłoczności z utratą kontroli nad ilością spożywanych pokarmów. Chorzy na bulimię czują się głodni nawet bezpośrednio po jedzeniu. Osoby te zdają sobie sprawę, że jedzenie wymknęło się spod ich kontroli, próbują między okresami obżarstwa rygorystycznie przestrzegać diety i opanować napady żarłoczności. Wstydzą się tego i utrzymują w tajemnicy przed najbliższym otoczeniem, często objadając się nocą.
Przyczyny bulimii:
- Traktowanie jedzenia jako namiastki miłości
- Obrona przed seksem
- Stresujące wydarzenia życiowe
- Niska samoocena

Alkoholizm:

Alkoholizm jest to choroba polegająca na systematycznym, nadmiernym spożywaniu napojów alkoholowych. Osoba uzależniona jest nazywana alkoholikiem. O alkoholizmie mówimy kiedy 25% tygodniowych kalorii pochodzi z alkoholu. Gdy ten procent przekracza 80% jest to tzw. skrajny alkoholizm.
Objawy choroby alkoholowej:
- Dojmująca chęć picia(głód alkoholowy)
- Narastające poczucie wewnętrznego przymusu żeby napić się alkoholu, któremu towarzyszą
doznania podobne do głodu(Uczuciu ssania w żołądku)
- Utrata kontroli nad piciem
- człowiek nie potrafi przewidzieć, kiedy
zacznie pić i kiedy przestanie ani ile wypije
Fazy picia alkoholu:
· Faza wstępna prealkoholowa, konwencjonalnego stylu picia
· Faza ostrzegawcza zaczyna się w momencie pojawienia się luk pamięciowych - palimpsestów
· Faza krytyczna rozpoczyna się od utraty kontroli nad piciem
· Faza przewlekła zaczyna się wraz z wystąpieniem wielodniowych ciągów trwająca od kilku miesięcy do kilku lat

Narkomania:
Narkomania patologiczne zjawisko społeczne, uzależnienie spowodowane krótszym lub dłuższym zażywaniem leków (głównie przeciwbólowych środków narkotycznych) albo innych środków uzależniających (narkotyki, leki uspokajające i psychotropowe).
Charakteryzuje się koniecznością przyjmowania środka odurzającego, tendencją do stałego zwiększania dawki oraz fizycznym i psychicznym uzależnieniem. Zaprzestanie zażywania powoduje bardzo przykre doznania abstynencyjne, prowadzące w krańcowych przypadkach nawet do zejścia śmiertelnego.
W zależności od stosowanego środka uzależniającego zastosowano podział na:
· morfinizm - uzależnienie od zażywania morfiny
· kokainizm - uzależnienie od zażywania kokainy
· heroinizm - uzależnienie od zażywania heroiny
· uzależnienie od wziewnych środków odurzających