Ruch
Ruch jest zjawiskiem powszechnym. Ty sam poruszasz się, wprawiasz w ruch inne ciała, obserwujesz ruch wielu ciał.
Które ze zdań jest prawdziwe:
1. Wazon nie jest w ruchu
2. Wazon jest w ruchu
W pierwszej chwili odpowiadasz, że oczywiście pierwsze zdanie. Po namyśle mogą pojawić się wątpliwości. Przecież wiesz, że Ziemia krąży wokół Słońca, a wraz z nią wszystkie ciała, znajdujące się na Ziemi.
A gdyby te zdania uzupełnić?
Wazon nie jest w ruchu względem stołu.
Wazon jest w ruchu względem Słońca.
Teraz obydwa zdania są prawdziwe. W obu stwierdzeniach podaliśmy, względem jakiego ciała rozpatrujemy zjawisko. Opisując ruch, musimy zawsze pamiętać o układzie odniesienia.
Względność ruchu to najważniejsza cecha tego zjawiska, ponieważ jego opis zależy od przyjętego układu odniesienia. Na co dzień, opisując ruch ciał, zwykle nie podajemy układu odniesienia. Przyjmujemy umownie, że układem odniesienia jest powierzchnia Ziemi i ciała, które względem Ziemi nie porusz się, takie jak: domy, skały, drzewa, jezdnia.
RUCH polega na zmianie położenia ciała względem układu odniesienia.
Gdy obserwujemy ruch ciał względem nas, śledzimy tor ruchu. Jest to linia, jaką podczas ruchu zakreśla w przestrzeni dowolnie wybrany punkt ciała. Ze względu na kształt toru, wyróżniamy ruch prostoliniowy i krzywoliniowy. Jeżeli zmierzysz długość toru ruchu, będziesz wiedzieć, jaką drogę przebyło ciało.
DROGA jest to długość toru ruchu ciała.
Drogę oznaczamy najczęściej symbolem s. Podstawową jednostką drogi jest metr (m). Na pewno obserwowałeś kiedyś bieg na dystansie 100 m. Podczas zawodów czas biegu jednego z biegaczy, zmierzony z dokładnością do jednej setnej części sekundy, wynosił 9,96 sekundy. Inny zawodnik w tym biegu przebył tę samą drogę w dłuższym czasie- 10,02 sekundy. Biegł nieco wolniej niż zwycięzca. Powiesz, że biegł z mniejszą prędkością. Jeżeli drogę podzielisz na czas jej przebycia, to obliczysz wartość prędkości średniej, czyli takiej prędkości, z jaką poruszałby się zawodnik, gdyby biegł w równym tempie:
wartość prędkości całkowitej= całkowita droga/czas trwania ruchu
Oznaczamy:
vśr- wartość prędkości średniej (m/s)
s- całkowita droga(m)
t- czas trwania ruchu (s)