Rozwój radia i telewizji

TEZA: rozwój nauki utorował drogę dla TV (np. fale elektromagnetyczne)


RADIO
„Ojcowie radia”  Maxwell, Hertz

1. James Maxwell – 1873 teoretycznie udowodnił istnienie fal elektromagnetycznych i to że przenoszą dźwięk
2. Heinrich Hertz – 1886 potwierdził istnienie fal elektromagnetycznych
3. Aleksander Popow (ros.)
4. Giuliano Marconi – 1896 opatentował urządzenie do przekazywania dźwięku „telegraf bez drutu”, wykorzystał w nim wyniki badań Popowa nad falami elektromagnetycznymi – sygnał Morse’a, gł. na statkach wykorzystywane
5. Lie de Forest – 1906 prototyp odbiornika/ nadajnika radiowego „AUDION”
6. 1911 – nagranie koncertu Enrico Caruso w NY
7. 1914 – dwie pierwsze eksperymentalne stacje radiowe w Belgii (do wybuchu I wojny światowej nadaje program, najpierw 30min potem 1godz) i w Niemczech
 W czasie I wojny światowej radio wykorzystywano do celów wojskowych zatrzymanie komercyjnego wykorzystywania. Po I wojnie światowej powrót do dylematu wykorzystywania radia.

1920 – USA – pierwsza stacja radiowa, KDKA w Pittsburgu
1922 – WB, ZSRR
1923 – Francja, Niemcy
1925 – POLSKA (1925 – Polskie Towarzystwo Radiotechniczne, 1926 - Polskie Radio sp. zoo z kapitałem polsko – amerykańskim)

DROGI ROZWOJU radia
1. Droga amerykańska
• Radio prywatne (a od 1922 komercyjne, wtedy pierwsza reklama)
• Lokalność – za duży kraj by ogólnokrajowy zasięg mieć
• Radio sieciowe (zorganizowane w „Network’i” – I Network 1926 NBC, II Network 1927 CBS
• 1934 powstaje FCC (7 osób na 7 lat) – instrument państwa do kontroli nad radiem, potem nad TV też
• W 1940 na mocy decyzji FCC powstaje ABC – III Network (bo dwa wielkie Network’i tworzyły duopol) ! względy polityczne i ekonomiczne
• W 2007 12,5 tys. stacji radiowych

2. Droga europejska
• Początkowo istniało tez radio prywatne, ale potem politycy zaczęli wykorzystywać radio do celów politycznych (1926 – na mocy ust. Częściowe upaństwowienie radia w Niemczech, 1936 – spółka Polskie Radio upaństwowiona)
• WB – 1923 – powstaje BBC (jedna z 6 spółek)British Broadcasting Company (od 1927 Corporation)
• 1.01.1927 – BBC otrzymuje wyłączność na nadawanie sygnału na mocy Karty Królewskiej; jest instytucja użyteczności publicznej (odnawiane co 10 lat). Od 1927 do 2003 BBC zarządzana przez 12 osobową Rade Gubernatorów (powoływani byli przez premiera za zgodą królowej, która słuchała opinii opozycji; w efekcie premier wybierał mądrze a nie politycznie bo opozycja by mu odrzuciła poprzez królową jakby wybrał politycznie)

Radio państwowe – bezpośrednia kontrola rządu
Radio publiczne – pośrednia kontrola parlamentu (np. w Polsce – KRRiT)

• W latach ’60 we Francji i WB pierwsze próby zakładania pirackich stacji radiowych by ominąć monopol publicznych stacji np. radio „Caroline” na kutrze – WB
• W latach ’70 – Włochy -powstaje ruch społeczny „Radio Libre” społeczny protest przeciwko monopolowi państwowemu, powstaje dużo pirackich rozgłośni
1972 – WB
1976 – Włochy  na mocy aktów prawnych sankcjonuje się istnienie lokalnych prywatnych stacji radiowych
1982 – Francja

TYPY stacji radiowych w Europie
1. Ogólnokrajowe stacje radia publicznego (np. BBC)
2. Ogólnokrajowe stacje radia prywatnego (np. ZET)
3. Sieci lokalnych stacji komercyjnych (network’i) (np. koncern Agora)
4. Niezależne lokalne stacje radiowe (nie są finansowane przez reklamy i abonament ale np. przez festyny, sprzedaż gadżetów)
5. Lokalne stacje radia społecznego (nie tworzą sieci)

TENDENCJE ROZWOJOWE radia
1. Rosnące zróżnicowanie programowe
2. Sieciowanie (bardzo opłacalne ekonomicznie – 70& program sieciowy, atrakcyjne warunki reklamowe; wzmacnia koncentrację i zubożenie oferty programowej)
3. Cyfryzacja (bariera techniczna, problem wyboru stacji)
4. Radio internetowe
• Symulcast (stacje „tradycyjne” w Internecie np. RMF w Internecie)
• Webcast (tylko w Internecie radio, popularne w Japonii)
• Podcast (audycje radiowe , nie cała stacja radiowa w Internecie)


TELEWIZJA
• 1874 – Paul Lipkoff – Niemiec, eksperyment z przekazem obrazu na odległość (udało się na kilkadziesiąt cm)
• 1924 – John L. Baird (WB) – opatentowany wynalazek „telewizja mechaniczna” – obraz w pasach, podzielenie obrazu na linie
• 1926 – Wladimir Zwoyka (???) Rosjanin pracujący w USA, skonstruował kineskop – odbiornik z lampą obrazową „telewizja elektroniczna”. Lepszy obraz.
• Do połowy lat ’30 – faza eksperymentalna TV
• 1935 – FR – TV przemysłowa, na potrzeby poczty
• 1936 – WB, Niemcy – próby regularnego nadawania programu TV (WB – BBC – TV informacyjna, nie propagandowa, 1939 – podobno aż 25% ogląda TV ale wg statystyk odbiornik w domu ma niewielu, w pubach były i tam się oglądało) (Niemcy – na olimpiadę w Berlinie, TV propagandowa, 200 odbiorników tylko na terenie Berlina, potem nic się raczej nie rozwija)
• 1939 – USA – (ew. w 1941 bo wtedy legalnie z licencja FCC a w 1939 nielegalnie nadawali; TV tak jak radio (Network’i, lokalność, prywatne)

MODELE telewizji
1. Model TV amerykańskiej
• Dominacja TV prywatnej
• TV publiczna – marginalne znaczenie (3 -4% społeczeństwa)
• Liczne kanały kodowane (Pay TV – płace za możliwość oglądania; Pay Per Viev – płace za tyle ile przeogladałam 2002 WB Free Viev)
• Zaangażowanie ogromnego kapitału
• Wysoki poziom technologiczny
• Bardzo liczna widownia
• Np. w Kanadzie, Japonii
2. Model TV europejskiej
• Dualizm – sektoru publicznego i komercyjnego (równe sobie są)
• Amerykanizacja TV komercyjnej w europie (filmy, licencje na programy)
• Rosnąca aktywność sektora publicznego (1950 – EBU European broadcasting Union; Eurowizja, Euronews (stacja TV)  chce być obecny w innych krajach
• Obecność wielkich grup kapitałowych (np. niemieckich)
• Brak inwestorów wyłącznie telewizyjnych
• Np. w Australii

ETAPY / FAZY ROZWOJU TV
1. Etap TV naziemnej – od eksperymentów do lat ’50, ’60 (USA, Europa)
2. Etap TV kablowej – lata ’60 USA, lata ’70-’80 Europa
3. Etap TV satelitarnej – I satelitarna TV w USA w 1965, Europa w 1988
4. Etap TV komputerowej – od lat ’80, sprzężenie TV i komputera
5. Etap TV cyfrowej - I platforma cyfrowa w 1992 USA, w Europie we FR w 1994

FINANSOWANIE TV
Kwestia finansowania TV – 3 sposoby:
• Klasyczna komercyjna – z reklam
• Pay TV – płatna TV
• Publiczne – z abonamentu i reklam (abonament traktowany jako podatek, stąd krytyka. Australia w latach ’70 zrezygnowała na rzecz dotacji i małej ilości reklam)

NOWE ŹRÓDŁA finansowania TV
• Sprzedaż własnych produkcji na zasadzie umów
• Wydawanie pism telewizyjnych np. w Polsce Antena
• Sprzedawanie praw do użytkowania symboli i postaci do których stacja ma prawo
• Sponsoring filmów np. finansowanie nagród
• Sprzedaż czasu antenowego