Stres
Stres
najogólniej można ująć jako reakcję organizmu na ciągle stawiane mu zadania. Stres należy do najbardziej popularnych haseł współczesnego życia. Ma duży wpływ na wydajność i efektywność działania. Na stan stresu wpływa wiele czynników (stresorów).
Większość ludzi znane jest zjawisko o nazwie stres. Człowiek w pracy przeżywa różne napięcia emocjonalne, które wywołują zarówno zwiększoną chęć do jej wykonania, jak i spadek zainteresowania jej procesem i rezultatami. Te różne napięcia pozytywne i negatywne wywołują u człowieka stres. Na co dzień, wielu ludzi ma do czynienia a szeroką paletą sytuacji stresowych. Najogólniej przyjmuje się, że stres to stan obciążenia systemu regulacji psychologicznych, występujących w sytuacjach zagrożenia, utrudniania lub niemożności realizacji ważnych dla jednostki celów, zadań i wartości lub stan mobilizacji sił organizmu będący reakcją na negatywne bodźce fizyczne i psychiczne, mogący doprowadzić do zaburzeń czynnościowych a nawet schorzeń organicznych. Przyjmuje się również, że stres to zespół powiązanych procesów w organizmie i systemie nerwowym stanowiących ogólną reakcję osobnika na działanie bodźców lub sytuacji niezwykłych, trudnych , zakłócających, przykrych lub szkodliwych.
Kiedy występuje stres? Stres występuje, kiedy ?postrzegamy? brak równowagi pomiędzy możliwościami, a wymogami sytuacji. Jest czysto subiektywnym psychicznie zjawiskiem orientacyjnym, czyli zależnym nie tyle od sytuacji, w której się znajdujemy, co bardziej od stanu naszej psychiki.
Zjawiskiem orientacyjnym, gdyż zazwyczaj stres prowadzi (taki jest jego cel) do podejmowanie zachowań zaradczych, czyli jest próbą przywrócenia równowagi (homeostazy). Stres jest ?postrzeganym? brakiem równowagi, gdyż nie występuje dopóki nie zdajemy sobie sprawy z wymogów sytuacji lub braku możliwości sprostania tym wymogom. Fizjologicznie, stres jest wyrzutem hormonu stresu (adrenaliny, kortyzolu i innych) do krwi, co ma podstawowy wpływ na funkcjonowanie naszego ciała (zwiększone tętno, ciśnienie krwi, spadek odporności immunologicznej, zwiększona krzepliwość krwi czy potliwość).
Jak radzić sobie ze stresem? Po pierwsze leczymy przyczynę - musimy tak zmodyfikować nasze reakcje na stres, aby nie był dla nas problemem.
1. Szukajmy pomocy psychologa, czy psychoterapeuty - aby wroga, jakim jest nasza reakcja na sytuację stresową - poznać i obłaskawić.
2. Ćwiczenia fizyczne ? spacer, pływanie lub inny rodzaj aktywności ruchowej uprawiany co najmniej trzy razy w tygodniu.
3. Biosprzężenie zwrotne ? świadome kontrolowanie fizycznych reakcji na stres, takich jak częstotliwość tętna czy oporność skóry.
4. Techniki poznawcze ? polegają one na analizie swoich reakcji, wykrywaniu w nich pewnych prawidłowości (wzorców) i dochodzeniu do ich genezy (poprzez przypominanie sobie sytuacji, w których po raz pierwszy wystąpiły takie reakcje). Można zmienić swoje reakcje na stres, jeśli ukształtowały się w zupełnie innych okolicznościach i nie są przydatne w aktualnej sytuacji.
5. Techniki odprężenia ?ćwiczenia oddechowe i niektóre rodzaje medytacji.
A oto jakie są oznaki alarmu:
1. pobudzenie emocjonalne
2. wzrost ciśnienia krwi
3. przyspieszenie akcji serca
4. przyspieszenie oddechów
5. suchość w ustach
6. "gęsia skórka"
7. oprócz tego - wzrost poziomu cukru we krwi
Stres najczęściej może powodować:
1. choroby serca,
2. chorobę niedokrwienną ,
3. zawał,
4. zaburzenia rytmu serca,
5. nadciśnienie tętnicze,
6. chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy,
7. nerwice ,
8. bezsenność,
9. zwiększoną zachorowalność na choroby zakaźne przez obniżenie odporności organizmu.
10. zaburzenia miesiączkowania u kobiet i zaburzenia potencji u mężczyzn
Naukowcy wyróżniają stres pozytywny, tzw. eustres motywujący nas do działania i podnoszący poziom energii oraz stres negatywny, tzw. dystres paraliżujący nas, uniemożliwiając konstruktywne działanie, często towarzyszy mu reakcja ucieczkowa.
Pozytywne skutki stresu to: motywacja do pracy, jest siłą napędową, bierzemy na siebie nowe wyzwania, większa wydajność mózgu.
Negatywne skutki stresu to: wzrost ciśnienia krwi, wzrost poziomu cukru, wybuchy złością, drażliwość lub apatyczność, bóle głowy, poczucie winy, zmęczenie, niszczenie pozytywnych motywacji,
Wykaz niektórych wydarzeń życiowych i ich względna wielkość wg Holmsa i Rahe
Zdarzenie /Średnia wartość punktowa
śmierć współmałżonka 100
rozwód 73
separacja 65
więzienie 63
śmierć bliskiego członka rodziny 63
uraz lub choroba własna 53
zawarcie związku małżeńskiego 50
pogodzenie się małżonków 45
przejście na emeryturę 45
ciąża 40
zmiana sytuacji finansowej 38
śmierć bliskiego przyjaciela 37
zmiana rodzaju pracy 36
upływający termin zwrotu pożyczki 30
zmiana zakresu odpowiedzialności w pracy 29
wyraźne osiągnięcia osobiste 28
początek lub koniec roku szkolnego 26
zmian warunków życia 25
zmiana szkoły 20
zmiana sposobu wypoczynku 19
zmiana działalności społecznej 19
zmiana nawyków dotyczących snu 16
urlop, wakacje 13
drobne naruszenia prawa 11