Notatki - rynki finansowe

Rynek finansowy to rynek instrumentów finansowych charakteryzujących się różnym terminem zapadalności, różnym stopniem płynności i różnymi formami zabezpieczeń.

Uczestnicy rynku finansowego:
• państwo
• przedsiębiorstwa
• gospodarstwa domowe
• instytucje finansowe (banki, zakłady ubezpieczeń)

Funkcje rynku finansowego:
• mobilizacja kapitału na cele inwestycyjne
• mechanizm alokacji kapitału
• mechanizm przekształcania kapitału finansowego w produkcyjny (zatrudnienie pracowników)
• wyznaczenie cen kapitału i oszacowanie ryzyka inwestycyjnego (stanowi to podstawę podejmowania decyzji inwestycyjnych)
• wzmocnienie motywacyjnej roli zysku w przedsiębiorstwach i umożliwienie wyceny wartości przedsiębiorstwa
• zapewnienie płynności w gospodarce (wszelkie potrzeby podmiotów gospodarczych w zakresie pieniądza są zaspokojone)

Instytucje rynku finansowego:
• system prawa regulujący obroty kapitałowe (zapewnienie bezpieczeństwa inwestorom)
• giełdy instrumentów finansowych (papierów wartościowych, akcji)
• pośrednicy finansowi (banki, zakłady ubezpieczeń)
• instytucje państwowego nadzoru finansowego (kontrola tego co dzieje się na rynku finansowym)
 nadzór bankowy
 nadzór ubezpieczeniowy
 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd
 nadzór nad funduszami emerytalnymi

Pośrednicy finansowi:
• banki (uniwersalne, komercyjne, inwestycyjne)
• towarzystwa ubezpieczeniowe
• towarzystwa funduszy wzajemnego inwestowania (fundusze inwestycyjne, powiernicze, emerytalne)
• para bankowe instytucje finansowe (kasy oszczędnościowo-pożyczkowe, kasy wzajemnej pomocy, spółdzielnie kredytowe)
• pośrednicy finansowi na giełdzie (biura i domy maklerskie)
Giełdy instrumentów finansowych są to rynki formalne tzn. że obroty instrumentami finansowymi odbywają się w ustalonym czasie, miejscu i w ustalony sposób.

Rodzaje giełd:
• giełdy papierów wartościowych (akcje, obligacje, instrumenty pochodne)
• giełdy towarowe (w tym terminowe giełdy towarowe – kontrakty terminowe)
• giełdy przewozowe (frachtowe)
• giełdy ubezpieczeniowe
• giełdy energetyczne

Struktura rynku finansowego:
Kryterium zasięgu terytorialnego (zagraniczny, międzynarodowy, krajowy, regionalny)
Kryterium formy organizacyjnej (giełdowy, pozagiełdowy)
Kryterium instrumentów finansowych (pieniężny, kapitałowy, instrumentów pochodnych, walutowy, depozytowo-kredytowy)
Kryterium momentu rozliczania transakcji (transakcji natychmiastowych „on the spot”, transakcji terminowych „operacje futures,forward”)
Kryterium horyzontu czasowego inwestycji (transakcji krótko i długoterminowych)

Na rynku kapitałowym wyróżniamy:
• rynek pierwotny (instrumenty finansowe kupujemy po cenie emisji od emitenta)
• rynek wtórny (transakcje odbywają się bez udziału emitenta)

Podaż i popyt instrumentów finansowych:
Czynniki określające podaż:
• skłonność przedsiębiorstw do inwestowania
• możliwość wykorzystania alternatywnych metod finansowania działalności gospodarczej
• zapotrzebowanie państwa na pożyczkowe dochody budżetowe
Czynniki kształtujące popyt:
• stopa oszczędności wewnętrznych w gospodarce
• zwyczaje społeczności związane z formami lokowania oszczędności
• organizacja rynku kapitałowego (to jak działa)

Rynek pieniężny segment rynku finansowego charakteryzujący się tym, że ma najbardziej płynne aktywa finansowe, których okres wymagalności wynosi od 1dnia do 1roku.

Funkcje rynku pieniężnego:
• przynoszenie dochodów od wolnych czasowo kapitałów
• zapewnienie ciągłości w regulowaniu zobowiązań (funkcja płynności) następuje to przez zaciąganie pożyczek i kredytów przez przedsiębiorstwa i instytucje finansowe
• służy państwu do realizacji określonej polityki monetarnej

Transakcji na rynku pieniężnym dokonują:
• banki
• przedsiębiorstwa
• gospodarstwa domowe
• instytucje ubezpieczeniowe
• państwo
• samorządy terytorialne

Struktura rynku pieniężnego:
Kryterium terytorium działania (lokalny, krajowy, międzynarodowy)
Kryterium wielkości przeprowadzanych transakcji (hurtowy-centralny, detaliczny)

Rynek centralny to rynek obejmujący duże transakcje, pożyczkodawcami mogą tu być wszyscy dysponujący dużymi kwotami gotówki, natomiast pożyczkobiorcami duże banki, Bank Centralny, duże przedsiębiorstwa i rząd.

Rynek detaliczny tworzą banki udzielające krótkoterminowych kredytów i pożyczek swoim klientom.

Cechy instrumentów rynku pieniężnego:
• krótkoterminowe emitowane na okres do 1roku
• mają charakter wierzycielski (papiery dłużne)
• stanowią sposób pozyskiwania krótkoterminowego kapitału
• poprawiają płynność finansową firmy
• dla inwestorów stanowią formę krótkoterminowej inwestycji o dużej płynności

Wierzytelność to zależność finansowa polegająca na udzieleniu kredytu lub pożyczki drugiej stronie.
Rodzaje instrumentów rynku pieniężnego:

• bony pieniężne
• bony komercyjne
• weksle (skarbowe, komercyjne)
• czeki
• certyfikaty depozytowe
• rynek lokat międzybankowych
• operacje repo i reserve repo (operacje otwartego rynku BC)

Termin wykupu (zapadalności, wymagalności, wykonalności, realizacji) to termin po upływie, którego jedna strona kontraktu, czyli kredytobiorca zwraca kredyt drugiej stronie, czyli kredytodawcy, po upływie tego terminu instrument przestaje istnieć. Jest to najważniejsza cecha instrumentów finansowych.

Instrumenty rynku pieniężnego dzielimy wg. kryterium podawania oprocentowania na:
• instrumenty o podstawie procentowej
• instrumenty o podstawie dyskontowej
Instrumenty o podstawie procentowej posiadacz instrumentu udziela kredytu o wartości nominalnej a w terminie wykupu dostaje wartość nominalną i odsetki.
Instrumenty o podstawie dyskontowej posiadacz instrumentu otrzymuje wartość nominalną w terminie wykupu, zaś zakup instrumentu odbywa się po cenie niższej od nominalnej.

Transakcje repo (umowa odkupu) jest to kontrakt polegający na tym, że strona sprzedająca instrument finansowy zobowiązuje się go odkupić od nabywcy w określonym czasie i po określonej cenie.

Operacje revers repo (odwrotna umowa wykupu) jest to kontrakt polegający na tym, że strona która kupuje instrument finansowy zobowiązuje się go odsprzedać sprzedawcy w określonym czasie i po określonej cenie.

Funkcje Banku Centralnego:
• emisyjna (emisja znaków pieniężnych, regulacja ilości pieniądza w obiegu, kreacja podaży pieniądza na rynku)
• banku banków (udzielanie bankom kredytów, ustalanie podstawowych stóp procentowych rynku pieniężnego, ustalanie wielkości rezerwy obowiązkowej, kontrolowanie czy przestrzegane jest prawo bankowe, nadzorowanie działalności banków komercyjnych)
• banku państwa (gromadzenie dochodów i realizacja wydatków budżetu państwa, udzielanie rządowi kredytu na finansowanie deficytu budżetowego, zarządzanie długiem publicznym, dbałość o stabilność kursu waluty narodowej, gromadzenie zasobów złota i walut)

Operacje otwartego rynku czyli sprzedaż i zakup papierów wartościowych i dewiz, emisja własnych papierów dłużnych w celu kontroli/regulacji podaży pieniądza kredytowego w gospodarce poprzez ograniczenie lub zwiększenie zdolności kredytowej banków komercyjnych.

Operacje otwartego rynku dzielimy na:
• bezwarunkowe (sprzedaż i zakup papierów wartościowych)
• warunkowe

Operacje warunkowego zakupu polegają na zakupie przez BC od banków komercyjnych papierów wartościowych z jednoczesnym zobowiązaniem banków komercyjnych do odkupienia tych papierów wartościowych w ustalonym czasie i po ustalonej cenie (operacja repo). Kredyt zabezpieczony papierami wartościowymi złożonymi w depozycie, udzielany przez Bank Centralny bankom komercyjnym.

Operacje warunkowej sprzedaży polegają na sprzedaży przez BC bankom komercyjnym papierów wartościowych z jednoczesnym zobowiązaniem banków komercyjnych do odsprzedaży tych papierów wartościowych po określonej cenie i w określonym terminie(operacja reserve repo). Lokata zdeponowana w Banku Centralnym przez banki komercyjne.

Cel prowadzenia operacji otwartego rynku przez BC:
• ograniczenie podaży pieniądza pomocą warunkowej sprzedaży papierów wartościowych (ograniczenie presji inflacyjnej)
• zwiększenie płynności/podaży pieniądza za pomocą operacji warunkowego zakupu papierów wartościowych
Rezerwa obowiązkowa to kwota depozytów jakie banki komercyjne muszą utrzymywać w BC. Stopa tej rezerwy służy do regulacji podaży pieniądza na rynku. Jest to minimalna relacja rezerw gotówkowych banków komercyjnych do wartości depozytów jakie się w nich znajdują.
Operacje kredytowo-depozytowe w sytuacji prowadzenia przez BC operacji otwartego rynku z 7-dniowym terminem zapadalności dochodzi do znaczących wahań krótkoterminowych stóp rynku międzybankowego, zwłaszcza 1-dniowych. Łagodzeniu tych wahań służą operacje depozytowo-kredytowe prowadzone z bankami komercyjnymi z ich inicjatywy: kredyt lombardowy i lokaty terminowe banków komercyjnych w BC. Stopy wykorzystywane w tych operacjach wyznaczają przedział wahań 1-dniowych stóp rynku pieniężnego.

Kredyt lombardowy służy pokrywaniu krótkookresowych niedoborów płynnych środków w bankach komercyjnych. Jest udzielany przez BC na następujących zasadach:
 zastawem są skarbowe papiery wartościowe
 termin spłaty 1 dzień
 warunkiem udzielenia następnego kredytu jest spłata poprzedniego

Stopa lombardowa jako podstawowa stopa BC pełni funkcję stopy maksymalnej wyznaczającej krańcowy koszt kapitału na rynku międzybankowym.

Lokata terminowa to 1-dniowy depozyt w BC, służy do zagospodarowania krótkookresowych nadwyżek płynnych środków banków komercyjnych.

Stopa depozytowa jako podstawowa stopa BC pełni funkcję stopy minimalnej wyznaczającej krańcowy koszt kapitału na rynku międzybankowym.

Rynek lokat międzybankowych to miejsce spotkania popytu i podaży banków na pieniądz, rynek lokat lub pożyczek bankowych. Banki posiadające nadwyżki środków są gotowe je odsprzedawać, czyli udzielać pożyczki innym bankom za określoną cenę. Natomiast banki posiadające niedobór środków gotowe są przyjąć w depozyt środki, od innych banków po określonej cenie.

LIBOR/WIBOR jest to średnia arytmetyczna (roczna stopa procentowa) po której banki są gotowe sprzedać swoje nadwyżki (udzielić pożyczki) innym bankom na rynku londyńskim/warszawskim.

LIBID/WIBID to średnia arytmetyczna (roczna stopa procentowa) po której banki są gotowe przyjmować w depozyt (pożyczać) nadwyżki innych banków na rynku londyńskim/warszawskim.

Rodzaje pożyczek na rynku międzybankowym:
• jednodniowe
 O/N – dzień transakcji jest taki sam jak dzień otrzymania pożyczki, a zwrot następuje następnego dnia
 T/N – dzień transakcji jest inny niż otrzymania pożyczki, pożyczkę otrzymuje się następnego dnia po dniu transakcji, a jej zwrot następuje następnego dnia po jej otrzymaniu.
 S/N – dzień transakcji jest inny niż otrzymania pożyczki, pożyczkę otrzymuje się po dwóch dniach od dnia transakcji, a jej zwrot następuje następnego dnia po jej otrzymaniu.
• krótkoterminowe (1W, 3W, 1M, 3M, 6M, 12M)

Czynniki wpływające na poziom stóp procentowych (cenę pieniądza na rynku międzybankowym):
• stopy BC (lombardowa, depozytowa, refinansowa, redyskontowa)
• popyt i podaż pieniądza
• standing finansowy przedsiębiorstw (jakość i sytuacja ekonomiczna odbiorcy środków – kredytobiorcy)

Funkcje rynku lokat międzybankowych:
• funkcja spekulacyjna (zarabianie, sprzedaż)
• zarządzanie płynnością banków (możliwość zasilenia banku w chwilowo brakujące środki, lub korzystne ulokowanie jego chwilowej nadwyżki)
• finansowanie wzrostu akcji kredytowej (dzięki czemu nie jest ona uzależniona od wielkości depozytów)

Bony skarbowe:
• to najważniejsze instrumenty rynku pieniężnego
• emitowane przez Skarb Państwa
• służą do finansowania deficytu budżetowego
• są to instrumenty dłużne emitowane z dyskontem
• ważność od 1tygodnia do 52tygodni
• ich wartość nominalna to 10tys zł
• występują także w formie zdematerializowanej jako zapisy na koncie.

Pierwotny rynek bonów skarbowych:
• agentem emisji jest NBP
• ich sprzedaż odbywa się na cotygodniowych przetargach
• prawo do uczestnictwa w przetargach jest zarezerwowane dla Dealerów Skarbowych Papierów Wartościowych (DSPW) oraz Banków Gospodarstwa Krajowego (BGK)
• przetargi odbywają się w systemie aukcji wielu cen (każdy z inwestorów nabywa papiery po cenie jaką zgłosił w swojej ofercie, jeżeli jego oferta została przyjęta)
• jeśli chcemy nabyć bony skarbowe musimy skorzystać z pośrednictwa DSPW

Wtórny rynek bonów skarbowych:
• możliwość odkupu
• dużą płynność tego rynku zapewnia rynek międzybankowy (dodaje to atrakcyjności inwestowaniu w nie)
• w Polsce handlu je się nimi także na rynku pozagiełdowym

Stopa rentowności przy danej cenie:
r = (P2 – P1) / P1 * 360 / d * 100
r – rentowność, P1 – wartość zakupu (w zł za 1bon), P2 – wartość nominalna bonu (10tys zł), d – liczba dni od daty płatności do momentu wykupienia przez emitenta
Stopa dyskonta przy danej cenie:
dr = (P2 – P1) / P1 * 360 / d * 100
dr – stopa dyskonta (%)
Cena przy danej stopie dochodowości:
P = 360 / (r * d + 360) * 100
P – cena zakupu, r – stopa dochodowości (%), d – liczba dni od momentu zakupu do momentu zbycia
Cena przy danej stopie dyskonta:
P1 = P2 * (1 – ((dr * d) / 360))

Bony pieniężne:
• emitentem jest NBP
• sprzedawane na przetargach z dyskontem w stosunku do ceny nominalnej
• uczestnikami przetargu są dealerzy rynku pieniężnego
• minimalna wysokość oferty przetargowej wynosi 1mln zł
• nabywcami na rynku wtórnym Ne mogą być podmioty inne niż banki
• emitowane z terminem wykupu (1, 7, 14, 28, 91, 182, 364dni)
• są instrumentami operacji otwartego rynku ściągającymi nadmiar środków pieniężnych z rynku międzybankowego w trosce o stabilność krótkoterminowych stóp procentowych

Krótkoterminowe papiery dłużne (KPD):
• stanowię najważniejszy instrument po bonach skarbowych i pieniężnych
• krótkoterminowe papiery wartościowe o terminie wykupu od 7dni do 12miesięcy
• emitowane przez osoby prawne w celu pozyskania kapitału obrotowego (przedsiębiorstwa prywatne i państwowe, jednostki i związki samorządów terytorialnych, urzędy miast i gmin)
• ich emisja ma często charakter niepubliczny (jest skierowana tylko do wybranych inwestorów i przeprowadzana przez instytucje finansowe – najczęściej banki, w kolejnych transzach jednego programu emisyjnego)
• z racji wysokich nominałów sprzedawane głównie inwestorom instytucjonalnym
• w Polsce mają najczęściej postać weksla własnego, wierzytelności oraz obligacji krótkoterminowej

Funkcje banków podczas emisji:
• funkcja organizatora (sporządzanie regulaminów, umów, ulotek informacyjnych, memorandów)
• funkcja agenta i płatnika (rozprowadzenie emisji, sprzedaż całości lub większej części)
• funkcja powiernika (administrowanie transzą – kontrola nad etapami emisji)
• funkcja gwaranta (gwarantowanie sprzedaży emisji i gwarancje zobowiązań emitenta wobec inwestorów)

Certyfikaty depozytowe:
• to zbywalne dokumenty wystawiane przez banki komercyjne na okaziciela
• potwierdzają złożenie depozytu na określony czas i w określonej wielkości w banku, który wydał certyfikat
• w ustalonym terminie aktualny posiadacz certyfikatu otrzymuje kwotę na jaką opiewa certyfikat powiększoną o należne odsetki
• na ich emisję banki komercyjne muszą otrzymać zgodę BC
• są to papiery o dużej płynności (łatwo je sprzedać na rynku wtórnym)
• największy rynek certyfikatów jest w USA

Rodzaje certyfikatów depozytowych:
• krótkoterminowe (stałe oprocentowanie, okres emisji od 1miesiąca do 12miesięcy)
• długoterminowe (emitowane od 1roku do 5lat, odsetki płacone co 6 lub 12miesięcy)
• dyskontowe
• ze zmienną stopą procentową (emitowane na okres od 3miesięcy do 5lat, wypłacane co 3, 6 lub 12miesięcy)

Weksle komercyjne:
• krótkoterminowe papiery wartościowe
• emitowane przez renomowane spółki prawa handlowego w formie weksla własnego
• najczęstsze nominały to 50 i 100tys
• standardowy termin wykupu do 91dni (bardzo duża płynność)
• emitowane w ramach programu trwającego czasem dłużej niż 1rok (mogą być traktowane w kategoriach instrumentu długoterminowego)

Rynek kapitałowy to segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio- i długoterminowych instrumentów finansowych takich jak akcje i obligacje, przeznaczone na finansowanie inwestycji.

Funkcje rynku kapitałowego:
• mobilizacja kapitału
• alokacja kapitału
• transformacja kapitału
• ocena kapitału

Mobilizacja kapitału – dzięki rynkowi kapitałowemu następuje wzrost liczby potencjalnych uczestników finansowania zadań inwestycyjnych podmiotu gospodarczego. Przekłada się to na większy i łatwiejszy dostęp do kapitału, umożliwia finansowanie bardzo dużych zadań inwestycyjnych oraz sprzyja rozłożeniu ryzyka inwestycyjnego związanego z działalnością podmiotów.

Alokacja kapitału – przemieszczanie się kapitału między segmentami rynku finansowego i działami gospodarki, sprzyjając rozwojowi najbardziej dochodowych jej dziedzin.

Transformacja kapitału – przekształcenie niewykorzystanych środków finansowych (oszczędności) w środki finansujące rozwój.

Ocena kapitału – sprzyja kierowaniu kapitału do najbardziej firm (ocena strategii rozwoju tych firm)

Normy obrotu rynku kapitałowego w Polsce (ustawy z 29.07.2005r):
• Ustawa ofercie publicznej, o warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, reguluje:
 zasady i warunki dokonywania oferty publicznej papierów wartościowych
 obowiązki emitentów papierów wartościowych
 obowiązki podmiotów uczestniczących w obrocie
• Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi, reguluje: zasady tryb i warunki podejmowania i prowadzenia obrotów instrumentami finansowymi
• Ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, określa: organizację oraz tryb wykonywania nadzoru

Dematerializacja obrotu:
Papiery wartościowe dopuszczone do obrotu nie mają formy dokumentu. Posiadanie dokumentu jest zastąpione ewidencjonowaniem w postaci zapisu komputerowego stanu posiadania instytucji finansowych w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych (KDPW). Stan posiadania klienta jest ewidencjonowany bezpośrednio w instytucjach finansowych. Konsekwencja dematerializacji obrotu jest konieczność posiadania przez inwestora rachunku inwestycyjnego.

Bezpieczeństwo obrotu publicznego:
• obowiązkowy system rekompensat (jego celem jest zapewnienie posiadaczom rachunków papierów wartościowych i rachunku pieniężnego wypłaty środków zgromadzonych na tych rachunkach, wypłata środków do kwoty gwarantowanej następuje w przypadku ogłoszenia upadłości podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie)
• obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej
• zakaz wykorzystywania informacji poufnych
• zakaz manipulacji (np. składanie zleceń lub zawieranie transakcji wprowadzających w błąd co do rzeczywistego popytu lub podaży instrumentu finansowego czy powodujących sztuczne, nienaturalne ustalenie się ceny; rozpowszechnianie w środkach masowego przekazu fałszywych lub nierzetelnych informacji mogących wprowadzić w błąd inwestorów)
• obowiązki informacyjne dotyczące posiadaczy znaczących pakietów akcji
• system obowiązków informacyjnych spółek publicznych

Instytucje i uczestnicy rynku kapitałowego:
• Centralna Tabela Ofert (CeTO)
• Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiG)
CeTO – instytucja zajmująca się obrotem (rynkiem) pozagiełdowym w Polsce. Zadania: wspomaganie rozwoju firm z sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw (MŚP), zapewnienie im dostępu do inwestorów działających na rynku kapitałowym oraz tanich mechanizmów pozyskiwania kapitału. Oferta CeTO jest szczególnie atrakcyjna dla młodych, dynamicznych firm mających dobre perspektywy rozwoju, poszukujących środków na poszerzenie działalności oraz w celu wzmocnienia pozycji rynkowej wobec konkurencji. Drugim rodzajem działalności CeTO jest budowanie rynku obligacji komunalnych i obligacji przedsiębiorstw. Rynek CeTO został założony w 1996r przez kilkadziesiąt domów maklerskich i innych instytucji. W listopadzie 2000r inwestorem strategicznym i głównym akcjonariuszem została Giełda Papierów Wartościowych (GPW) w W-wie. 14.05.2004r nowym inwestorem została włoska spółka akcyjna MTS obejmująca 25% udziałów. Rynek pozagiełdowy nie ma jednego miejsca zawierania zleceń. Transakcje zawierają między sobą bezpośrednio biura maklerskie będące członkami CeTO.
• podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku kapitałowego
• sprawowanie nadzoru nad działalnością podmiotów i wykonywanymi przez nie obowiązkami wynikającymi z ich uczestnictwa w obrocie kapitałowym
• prowadzenie działań edukacyjnych i informacyjnych
• przygotowywanie projektów aktów prawnych
19.09.2006r KPWiG przestaje istnieć, zostaje przekształcone w KNF, 01.01.2008r KNF i KNB tworzą KNF.
PUNU  (KNF + FE) + KPWiG  KNF +KNB  KNF

Zadania firm inwestycyjnych (domy maklerskie i powiernicze, banki, fundusze inwestycyjne):
• przyjmowanie i przekazywanie zleceń zbycia lub nabycia Maklerskich Instrumentów Finansowych (MIF) również nabycie na własny rachunek
• zarządzanie portfelami (w których są różne MIF)
• oferowanie MIF
• prowadzenie rachunków inwestycyjnych i pieniężnych
• doradztwo inwestycyjne w zakresie MIF
• organizowanie alternatywnego systemu obrotu
• przechowywanie MIF i rejestrowanie zmian stanów ich posiadania
• udzielanie pożyczek pieniężnych na drodze transakcji
• doradztwo dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej i strategii przedsiębiorstwa
• doradztwo oraz usługi związane z łączeniem, podziałem i przejmowaniem przedsiębiorstw

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW) to izba rozliczeniowa na rynku kapitałowym, spółka ta nie ma charakteru zarobkowego (akcjonariuszom nie przysługuje prawo do dywidendy), nadzór nad nią sprawuje KNF, jej akcje są akcjami imiennymi. Akcjonariuszami mogą być wyłącznie: NBP, firmy inwestycyjne, skarb państwa, spółki prowadzące giełdę. Zadania KDPW:
• rejestracja zdematerializowanych papierów wartościowych i innych instrumentów dopuszczonych do obiegu
• nadzorowanie zgodności wielkości emisji z liczbą papierów wartościowych zarejestrowanych w depozycie
• obsługa realizacji zobowiązań emitentów wobec uprawnionych
• rozlicznie transakcji zawieranych na rynku regulowanym, nieregulowanym i w alternatywnym systemie obrotu
• dokonywanie rozrachunku w instrumentach finansowych i w środkach pieniężnych w związku z ww. transakcjami
• zapewnienie prawidłowego funkcjonowania obowiązkowego systemu rekompensat

Fundusze inwestycyjne to osoby prawne, których działanie reguluje ustawa z 24.05.2004r. Wyłącznym przedmiotem ich działalności jest lokowanie środków pieniężnych gromadzonych na drodze publicznego i niepublicznego proponowania nabycia jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego oraz inne prawa majątkowe (złoto, dzieła sztuki). Może być utworzony wyłącznie przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (TFI), które pełni funkcję organów funduszu, zarządza nim oraz reprezentuje w kontaktach z osobami trzecimi – inwestorami. Akcje funduszu są wyłącznie imienne, wyjątek stanowią akcje na okaziciela w przypadku akcji dopuszczonych do obrotu publicznego.
TFI może utworzyć więcej niż jeden fundusz. Rachunkowość funduszu jest odseparowana od rachunkowości towarzystwa. W przypadku bankructwa towarzystwa akcje funduszu nie wchodzą do masy upadłościowej. Zgodę na funkcjonowanie TIF wydaje KNF.
Zadania TFI:
• tworzenie i zarządzanie funduszami inwestycyjnymi
• pośrednictwo w zbywaniu i nabywaniu jednostek uczestnictwa
• zarządzanie zbiorczym portfelem papierów wartościowych
• reprezentowanie funduszu wobec osób trzecich

Cele funduszy inwestycyjnych:
• ochrona realnej wartości aktywów funduszu
• osiąganie przychodów z lokat netto funduszy inwestycyjnych
• wzrost aktywów funduszu w skutek wzrostu wartości lokat

Bezpieczeństwo wkładów uczestników funduszu:
W procesie inwestowania bezpieczeństwo jest realizowane przez instytucję banku powiernika. Jest to bank niezależny od TFI i przez to, że przechowuje aktywa funduszu jest zagwarantowane bezpieczeństwo wkładów. Fundusz inwestycyjny zarządza jedynie powierzonymi mu aktywami realizując odpowiednią strategię inwestycyjną.

Rodzaje funduszy inwestycyjnych:
• otwarte (FIO)
• zamknięte (FIZ)
• mieszane
FIO zbywa jednostki uczestnictwa i dokonuje ich odkupienia na żądanie uczestnika funduszu. Z chwilą odkupienia jednostki te zostają prawnie umorzone. Jednostki uczestnictwa są zbywane i odkupowane po cenie wynikającej z podzielenia wartości netto aktywów funduszu przez liczbę jednostek ustalaną na podstawie rejestru uczestników funduszu w dniu wyceny. W ramach FIO działają specjalistyczne fundusze inwestycyjne (SFIO) na tych samych zasadach z zastrzeżeniem, że ich uczestnikami mogą zostać podmioty określone w statucie lub spełniające warunki statutowe.
FIZ emituje certyfikaty inwestycyjne, a pozyskane środki inwestuje w aktywa określone w polityce funduszu. Nie może nabywać certyfikatów, które sam wyemitował. Certyfikat inwestycyjny jest papierem wartościowym na okaziciela lub imiennym, jest on niepodzielny. FIZ może emitować certyfikaty dopuszczone i niedopuszczone do publicznego obrotu papierami wartościowymi.

Fundusze Venture Capital (podwyższonego ryzyka):
• to forma zewnętrznego finansowania rozwoju przedsiębiorstw
• FVC inwestują w firmy niewielkie ale posiadające szansę na ponadprzeciętny rozwój i dynamiczny wzrost wartości (sprowadza się to w praktyce do finansowania firmy w zamian za udziały w niej)
• fundusze wchodzą do spółki jako inwestor finansowy ze z góry określonym momentem (5-10lat) i sposobem wyjścia z inwestycji (wprowadzenie firmy na giełdę, sprzedaż inwestorowi strategicznemu lub kierownictwu firmy)
• FVC biorą czynny udział w zarządzaniu spółki jako podmiot doradczy
• ze względu na ponadprzeciętne ryzyko tych inwestycji część z nich przynosi ponadprzeciętny zysk, który z nadwyżką pokrywa straty



Rodzaje FVC:
• komercyjne
• pomocowe
Fundusze komercyjne mają na celu maksymalizację zysku poprzez kupno i sprzedaż udziałów.
Fundusze pomocowe nie mają na celu głównie osiągania maksymalnego zysku lecz pomoc przedsiębiorstwom krajów rozwijających się udzieloną od krajów rozwiniętych na różnym etapie ich działalności (np. założenie firmy, finansowanie jej rozwoju, zmianę strategii, restrukturyzację czy wprowadzenie inwestora strategicznego).

Etapy procesu inwestycyjnego FVC (analiza projektu):
• analiza selekcyjna obejmuje aspekty formalno-prawne (strukturę własności, historię, organizację i opis działalności firmy, analizę rynku, podstawowe dane finansowe, ocenę pozycji i konkurencyjność firmy oraz zarys projektu inwestycyjnego). Dokonywana jest podczas kontaktu z przedsiębiorstwem na bazie podstawowych informacji.
• analiza szczegółowa to ocena kondycji finansowej firmy, weryfikacja przedstawionych prognoz i założeń projektu inwestycyjnego. Na tym etapie określana zostaje koncepcja udziału funduszu w projekcie. Podstawowym kryterium zakwalifikowania projektu do dalszego etapu jest wysokość przewidywanej stopy zwrotu z projektu w stosunku do założonej stopy zwrotu oraz poziom ryzyka inwestycyjnego.
• weryfikacja projektu w ramach której określana jest szczegółowa struktura transakcji, audyt prawny i księgowy, dochodzi do ostatecznej wyceny projektu oraz ustalenia ścieżki wyjścia z inwestycji. Na koniec ustalane jest memorandum inwestycyjne. W trakcie inwestycji przeprowadzany jest monitoring pozwalający weryfikować wyniki z założeniami. Inwestycja kończy się najczęściej przejęciem akcji, udziałów lub obligacji zamiennych gwarantujących odpowiedni udział w spółce.