Rola jednostki w polityce

1. Kreatywna rola jednostki w polityce:
Pojęcie człowieka jaki istoty społecznej związane jest z pojęciem jednostki jako podmiotu polityki. Człowiek jest istota polityczną z natury, gdyż samo społeczeństwo jest upolitycznione, nękane antagonistycznymi sprzecznościami potrzeb i interesów grupowych oraz konfliktami systemów wartości.
Każda jednostka jest obywatelem państwa, pewnej klasy lub wartswy społecznej, są to role naruzcone na jednostkę i wymuszają na niej współistnienie w sferze polityki. Jest też każda jednostka podmiotem społecznym, jako nosicielka cech społecznych ważnych dla swej grupy i zbiorowości, jako wyrazicielka potrzeb tych grup.
Rola jednostki w polityce zależy od ośmiu elementów. Najważniejszym z nich, jest jej (1)status społeczny, przynależność klasowa, następnym warunkiem jest (2)uwikłanie (bądź nie) w konkretne konflikty społeczne czy sprzeczności, (3)zależy także od mechanizmów społecznych i okoliczności społ.-historycznych, uruchamiających lub powstrzymujących działalność społeczną. Zależy wreszcie od (4)zakresu społecznej „doniosłości” pełnionych ról społecznych przez jednostkę, jej efektywności, (5)stopnia i zakresu aktywności, konsekwencji, z jaką wykonuje powierzone jej zadania, (6)stopnia uczestniczenia w życiu politycznycm wykraczającego poza powszechnie uznane minimum, (7)jej własnych starań i umiejętności i (8)od stanu/poziomu jej świadomości.
Rola jednostki rośnie wraz z jej możliwościami działania i wzrostem świadomości, wyznaczają ją:
a) bieżące potrzeby ogółu
b) system normatywnej reglamentacji

2.Problem wybitnych jednostek w historii i polityce:
Wg. Marksa:
Według niego wybitne jednostki mogą realizować przyświecające im cele, gdyż mają wrodzoną zdolność do lepszego wykorzystania sprzyjających warunków w danym momencie, co tyczy się zarówno decyzji o charakterze ekonomicznym, co politycznym. Istnienie nierówności społecznych sprzyja dominacji takiej jednostki nad innymi (tu też aspekt ekonomiczny). Dzięki regulacji powszechnych środków produkcji w społeczeństwie komunistycznym nikt nie ma wyłącznego kręgu działania – dzięki temu wyzwala on jednostkę ze zniewolenia, które wiąże się z ograniczeniem jej do jednej sfery aktywności. Marks twierdził, iż jedostki wraz ze społeczeństwem kształtowane są głownie poprzez stosunki ekonomiczne z racji konieczności zaspokajania własnych potrzeb fizycznych. Ewolucja komunizmu ma na celu wyzwolenie jednostki, dając jej pełną kontrolę nad dziejami, ludzie przestaną być bezwolnymi marionetkami.
Wg. Carleya:
Twierdził, że historię tworzą wyłącznie bohaterowie (woluntaryzm) i wyłącznie oni są istotni w dziejach świata. Rola jednostki miała być według niego głownym czynnikiem kształtującym poznanie i jej przedmiot – rzeczywistość. Tak też tłumaczył nadrzędną rolę jednostki w społeczeństwie. Głosząc ideę indeterminizmu, twierdził, że jednostka nie jest w żaden sposób zniewolona, gdyż posiada wolę i świadomość w działaniu politycznym, dzięki czemu może kontrolować innych, a jej wola jest niezależna od czynników zewnętrznych.

3.Typy przywództwa politycznego:
O „przewodzeniu” możemy mówić, gdy osoby o okreslonych celach i motywach są w stanie zmobilizować czy to instytucjonalnie, czy politycznie, psychologicznie jednostki do działania – pokierować działaniami swych zwolenników, zaspakajając tym samym ich ambicje i motywacje. Samo „przywództwo” jest funkcją kultury politycznej i ustroju.
Możemy wyróżnić następujące typy przywództwa:
- transakcyjne: zainicjowany kontakt z innymi, w celu wymiany wartościowych dla obu stron rzeczy (charakter: ekonomiczny, polityczny lub psychologiczny)
- despotyczne: występuje w ustrojach fatalistycznych, przymiotnikami dla niego będą: totalny, nieustanny, ciągły, nieograniczony, nieuprawniony
- autokratyczne: dominacja liderów nad podelgłą im sferą ludzi (w ograniczonym zakresie), cechuje ją ciągłość i lokalizacja. Każdy zgodnie z hierarchią ma określone miejsce w społeczeństwie. Liderzy mogą modyfikować zastane prawo, lecz nie tworzyć nowego.
- meteoryty: występuje w systemach rynkowych. Charakterystyczną cechą dla tego typu liderów jest krótkotrwałość ich kariery: szybko zdobyta, równie szybko utracona (wygasła).. Tzw. właściwe osoby we właściwym miejscu i czasie, cechują się ograniczonością (nie: umysłową!) i brakiem ciągłości.
- charyzmatyczne: cechuje je solidaryzm, nieciągłość i nieograniczoność, wynika z naturalnych predyspozycji i tzw. charyzmy władcy/rządzącego. Porządek ustala się wedle osobistego uznania suwerena, którego wspomaga Duch Boży, stąd nieograniczony charakter władzy takiego wodza.
- rutynowe: pasywne zachowanie lidera reagującego na zmieniające się sytuacje, lecz nie podejmującego pragmatycznego, przewidywania wydzarzeń. Jego cel to kontynuowanie polityki i zajmowanie się bieżącymi sprawami.
- integrujące: lider przejawia wolę adaptacji do zmieniających się warunków, choć jest związany i uzalezniony od otoczenia społecznego. Próbuje uzyskać wpływ i kontrolę nad zmianami – idealny styl w warunkach demokracji liberalnej i stabilnej.
- katalityczne: aktywny i kreatywny lider, charakteryzujący się autonomicznością swej pozycji wobec ogółu. Często próbuje zainicjować poważne reformy, jednak bez kwestionowania zastanych przez niego norm wedle których funkcjonuje aparat państwowy.
- transformacyjne (kryzysowe): lider stanowi pozycję niezależną wobec ogółu i państwa, stanowi głowny kierunek działań politycznych i transformacyjnych, cechuje go dynamika działania i wchodzenie w aktywne związki z innymi liderami, co motywuje dodatkowo do działania.

4.Mechanizm kreacji jednostki w systemie politycznym:
Przekonanie o wadze celów i pozyskanie zwolenników dla swych działań to cele przywódcy, dla których urzeczywistnienia wykorzystuje on swoje osobiste cechy i przymioty. Warunki społeczne mogą znacząco wpływać na efektywność działań przywódcy, skutecznie je osłabiając, dezintegrując lub spajając. Nie każdy decydent może zyskać miano przywódcy. O stopniu w jakim mogą zostać zrealizowane działania/reformy informuje sytuacja społeczna, kryzys polityczny, a także charakter i zakres działań reformatorskich. Wymaga to umiejętności balansowania pomiędzy odpowiednimi metodmi rozwiązywania sporów i uzyskiwania kompromisów przez przywódcę, gdyż nie istnieją modelowe sytuacje, każda wymaga wykorzystania odmiennych umiejętności.