Spółka akcyjna

Spółka akcyjna po raz pierwszy pojawiła się, w XV wieku. Jej prototypem była najpotężniejsza w historii kompania handlowa mianowicie Kompania Wschodnioindyjska założona w 1600 roku, oraz jej główna konkurentka holenderska Kompania Wschodnioindyjska założona w 1602 roku w Amsterdamie. Pojawienie się tej drugiej związane było z bardzo zyskownymi, ale i nie mniej ryzykownymi wyprawami do wysp korzennych. Cynamon, goździki, cukier, jak i porcelana chińska czy tez jedwab należały wtedy do towarów poszukiwanych i drogich. Niestety wyprawy te były bardzo uciążliwe gdyż trzeba było przebyć drogę morska, co bardzo dużo kosztowało, równocześnie wiele statków z tych wypraw nie wracało, jeżeli jednak, który zawinął do macierzystego portu zysk był kolosalny. Niestety rozszerzeniu tego rodzaju handlu stal na przeszkodzie brak kapitału gdyż bankierzy i kupcy woleli bardziej pewne interesy. Założyciele Kompani Wschodnioindyjskiej wpadli na pomysł by mali ludzie, którzy posiadali niewielkie oszczędności i pragnęli zaryzykować dostawali za dokonanie wpłat świadectwa wniesienia majątku, czyli akcje uprawniające do udziału w zyskach Kampani.Za każdym razem, gdy statek wpływał do portu wartość akcji rosła natomiast, gdy miał, choć parę dni spóźnienia wartość malała.
Niestety dopiero po jakimś czasie spółki zyskały sobie popularność i rozprzestrzeniły się po świecie. Dopiero, gdy powstały giełdy papierów wartościowych sprzedaż i kupno akcji stały się bardzo popularne i gwarantowały gromadzenie środków na przeprowadzanie rocznego rodzaju przedsięwzięć. Jednakże każde zdobywanie pieniądza wiąże się z aferami. Dlatego tez w 1807 pierwszy raz uregulowano te przedsięwzięcia w kodeksie handlowym, który zostali wydany przez Napoleona. Kodeks ten zostali przyjęty w wielu krajach, także w Polsce. Jednolite prawo o spółkach wprowadzono w 1928 roku. Zasady te przejął wydany w 1934 roku Kodeks Handlowy, obecnie reguluje to Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych.
Najogólniej spółkę akcyjną można określić jako związek kapitałów zebranych w celu realizacji określonego przedsięwzięcia. Spółka akcyjna jest spółką kapitałową umożliwiającą łączenie kapitału wielu osób. Do spółek akcyjnych zaliczamy w dużej mierze takie organizacje gospodarcze jak: Przedsiębiorstwa przemysłowe, handlowe i transportowe, banki, towarzystwa ubezpieczeniowe i telekomunikacyjne, linie żeglugowe i lotnicze. Podstawą spółki jest majątek, który wiąże tę oto spółkę z jej udziałowcami.Członkiem w spółce akcyjnej może zostać każdy, kto dokona wkładu majątkowego, czyli zakupi akcje danej spółki. Kapitał zakładowy jest zabezpieczeniem wierzycieli spółki gdyż za jej zobowiązanie nie ponoszą odpowiedzialności osobistej akcjonariusze. Z tych też powodów obowiązuje zasada niezmienności kapitału zakładowego, zgodnie, z którą w czasie istnienia spółki kwota, która do niej została wniesiona nie może być podzielona miedzy akcjonariuszy. Żaden z nich nie ma prawa wycofać swoich udziałów, może je natomiast odsprzedać Minimum kapitału akcyjnego wynosi w Polsce obecnie 500 000 złotych. Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 złoty.
Akcje nadają członkowi prawa członkowskie, które zostają rozwiązane poprzez zbycie akcji. Założenie spółki akcyjnej wymaga spełnienia dwóch podstawowych warunków: zebrania kapitału o raz sporządzenia statutu. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Założycieli powinno być, co najmniej trzech, z wyjątkiem sytuacji, gdy założycielem spółki jest skarb państwa lub związek samorządu terytorialnego. Założyciele wspólnie ustalają brzmienie statutu powstającej spółki, po czym każdy z nich obejmuje przynajmniej po jednej akcji. W dalszym ciągu założyciele mogą natychmiast objąć sami wszystkie akcje to jest udziały spółki, tzw. założenie doraźne, lub też akcje mogą być nabywane stopniowo przez innych ludzi, tzw. założenie stopniowe. W założeniu doraźnym obejmują założyciele wszystkie udziały mającej się założyć spółki i zobowiązują się w jej zapłacić za to pewną sumę, stanowiącą kapitał zakładowy spółki. Dla statusu wymagana jest forma aktu notarialnego, który zawiera przepisy, które określają zasady powstania, funkcjonowania i likwidacji spółki.
Jest jeszcze drugi sposób powołania spółki, mianowicie:
Założyciele ustalają i podpisują statut projektowanej spółki. Następnie maja obowiązek złożyć do depozytu sadowego kaucje w wysokości pięciu procent kapitału akcyjnego. Kaucja jest zabezpieczeniem przed wszelkiego rodzaju roszczeniami wobec założycieli z tytułu uchybień przy zawiązywaniu spółki podlega zwrotowi po rejestracji spółki lub gdy nie dojdzie do skutku rejestracja. Następnie zostaje ogłoszone publicznie otwarcie zapisów na akcje. Podaje się tam wszystkie potrzebne dane do zakupu akcji. Zapisy na akcje mogą przyjmować jedynie banki państwowe oraz inne banki upoważnione przez Ministra finansów. Banki wykorzystują do tego celu biura maklerskie. Jeżeli w określonym terminie oznaczonym w prospekcie wszystkie akcje które zostały wystawione przez założycieli nie zostaną sprzedane utworzenie spółki nie dochodzi do skutku. Następnie po wydaniu akcji, zgromadzenie uchwala statut którego nie można zmienić aż do zarejestrowania spółki. Spółka osiąga osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru handlowego. Do zgłoszenia potrzebne SA następujące dokumenty:
1) firmę, siedzibę i adres spółki albo adres do doręczeń,
2) przedmiot działalności spółki,
3) wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji,
4) wysokość kapitału docelowego, jeżeli statut to przewiduje,
5) liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania,
6) wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została pokryta przed zarejestrowaniem,
7) nazwiska i imiona członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki,
8) nazwiska i imiona członków rady nadzorczej,
9) jeżeli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne — zaznaczenie tej okoliczności,
10) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
11) jeżeli statut wskazuje pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki — oznaczenie tego pisma,
12) jeżeli statut przewiduje przyznanie uprawnień osobistych określonym akcjonariuszom lub tytuły uczestnictwa w dochodach lub majątku spółki niewynikające z akcji — zaznaczenie tych okoliczności.