Psychologia kliniczna

WYKŁAD 1
Ad1/ Geneza rozwoju myśli psychologicznej 1896 początek rozwoju psychologii jako nauki. Pod koniec 19 wieku istniały placówki , które pomagały w ramach obiektów 1896 r. w Filadelfii- pierwsza klinika psychologiczna, gdzie pomagano dzieciom i młodzieży. Witner założył tę klinikę w Stanach Zjednoczonych.
Drugim ważnym wydarzeniem było ukazanie się książki Pt: Umysł, który odnalazł sam siebie Clifford Beeyrs. To co napisał wstrząsnęło światem . Wydanie tej książki dało początek ruchowi Higieny Psychicznej miał za zadanie pomoc osobom zaburzonym.
Na przestrzeni dziesiątków lat w różnych krajach powstawały specyficzne programy kliniczne.
Ad2/ Analiza przedmiotu badań p. klinicznej Specyfika zainteresowań badawczych psychologii klinicznej wyraża się w koncentracji uwagi naukowej na opisie i wyjaśnianiu zdrowych i zaburzonych form zachowania się człowieka przeżywania i funkcjonowania somatycznego, oraz na diagnozie przyczyn i objawów zdrowia jak również na pomocy psychologicznej w tym psychoterapii, psychoprofilaktyce, interwencji kryzysowej
Reasumując psychologia kliniczna stawia sobie 2 zadania
1/ zadanie teoretyczne
a/ tworzenie systemu wiedzy naukowej
b/ budowanie koncepcji teorii i hipotez klinicznych
2/ zadanie praktyczne
a/ stosowanie wiedzy klinicznej i umiejętności praktycznych w zakresie rozwiązywania problemów zdrowotnych
b/ wykorzystywanie specjalistycznych form pomocy psychologicznej praktyce społecznej
Ważniejsze problemy badawcze psychologii klinicznej
Ad3/ Ważniejsze problemy badawcze p. klinicznej
a/ problematyka przyczyn i przejawów zdrowia psychicznego
b/ tematyka przyczyn i patomechanizmów powstawania różnorodnych zaburzeń psychicznych
c/ tematyka objawów i syndromów / zespołu objawów/ poszczególnych zaburzeń psychicznych
d/ profilaktyka zachowań zdrowych psychicznie / prozdrowotnych/
e/ problematyka terapii zaburzeń psychicznych
f/ problematyka interwencji kryzysowej
g/ tematyka rehabilitacji psychologicznej
WYKŁAD 2
Temat: Istota i rodzaje zaburzeń psychicznych
I Sposoby definiowanie istoty zaburzeń psychicznych
Zaburzenia psychiczne to rozległy zbiór różnorodnych płytkich lub głębokich , krótkotrwałych lub chronicznych dysfunkcji czynności i zachowania się człowieka, które są przedmiotem zainteresowania psychiatrii, psychopatologii i psychologii klinicznej.
Cechy czynności i zachowań zaburzonych:
1/ zdezorganizowanie
2/ nie ukierunkowanie na świadome cele
Wg DSM-4
Zaburzenia psychiczne to zespół objawów dotyczących zachowania lub funkcji psychologicznych / poznawczych, motywacyjnych/ powodujących:
a/ cierpienia jednostki / fizyczne bądź psychiczne/
b/ zakłócenia co najmniej jednego obszaru funkcjonowania
c/ zwiększone ryzyko odczuwania bólu, pojawienia się inwalidztwa albo śmierci
d/ znaczną utratę swobody działania
Zaburzenia psychiczne to straty wewnętrzne i zewnętrzne , w których równocześnie dostrzegane są takie cechy zachowania jak:
1/ nietypowość
2/ uciążliwość
3/ istotnie iracjonalność
4/ nieprzystosowanie społeczne
Występujące długotrwale przez okres wielomiesięczny
Międzynarodowa Klasyfikacja Zaburzeń obowiązująca w Polsce od 1997 r. składa się z następujących kategorii
1/ zaburzenia organiczne
2/ zaburzenia psychiczne i zachowania wywołane spożywaniem środków psychoaktywnych /alkohol, narkotyki/
3/ Schizofrenie i zaburzenia typu schizofrenicznego
4/ Zaburzenia afektywne
5/ Zaburzenia lękowe i psychosomatyczne
6/ Szczególne zaburzenia zachowania wynikające z chorób somatycznych i fizjologicznych
7/ Zaburzenia osobowości i zachowania
8/ upośledzenia umysłowe
9/ zaburzenia rozwojowe
10/ zaburzenia zachowania i emocji mające swój początek w dzieciństwie i młodości
III Uniwersalne przyczyny zaburzeń psychicznych
Czynniki w wyniku interakcji których powstaje zaburzenie
Endogenne Somatogenne Psychogenne
WYKŁAD 3
Temat: Kontynuacja . Zaburzenia psychiczne
Epidemiologia zaburzeń psychicznych / pojęcie wyjęte z nauk medycznych/ dziedzina, która zajmuje się badaniem podłoża, oraz prawidłowości rozprzestrzeniania się chorób psychicznych lub epidemiologicznych . Epidemii niektórych zaburzeń nie da się opanować mówimy o tzw. Toksykologii przenoszenia społecznego. Specjaliści szacują, że ok. 20% w skali globu to osoby, które były, są lub będą zaburzone psychicznie.
W przypadku epidemiologii zaburzeń psychicznych najgłębsze zaburzenia to różne psychozy 1% w skali kraju, czyli w Polsce ok. 380000 ludzi niezdolnych do pracy głęboko i długotrwale psychicznie.
W przypadku zaburzeń osobowości 98,9% osoba podejmuje wiele działań nawet agresywnych, ma długotrwałe pretensje do świata, nie jest w stanie funkcjonować w rodzinie.
Na przestrzeni dziesiątków lat do tendencji epidemiologicznej zaliczamy:
1/ wzrost ilości zaburzeń afektywnych w tym depresyjnych
2/ wzrost ilości w skali globalnej zaburzeń psychicznych wieku dziecięcego i młodzieńczego
3/ wzrost ilości zaburzeń uzależnionych nie tylko alkoholizmem, narkomanią ale uzależnieniami cywilizacyjnymi
Sfera:
Telemania
Komórkomania
Internet
Infomania
Maniactwo koncentrujemy się bez reszty na pewnej sferze, kosztem innych sfer
Jedną z konsekwencji jest zadłużenie
- uzależnienia hazardowe wyrażają się w podejmowaniu wysokiego ryzyka
- zachowania o podłożu seksualnym , mnożenie ilości partnerów i partnerek
- wzrost ilości zaburzeń lękowych i osobowościowych
-wzrost ilości zaburzeń wieku starczego
- wzrost ilości zaburzeń psychicznych związanych z ubóstwem i bezdomnością
WYKŁAD 4
Temat: Psychologiczna diagnoza kliniczna
Ad1/ Pojęcie diagnozy klinicznej
Badania diagnostyczne w psychologii klinicznej powinny być miniaturą klasyczna postępowania naukowego uwzględniającego wszelkie zasady metodologii badań
Np. celowości, zasada obiektywności, rzetelności, trafności
Istotą diagnozy klinicznej jest rozpoznanie i opisanie zachowań zdrowych lub zaburzonych oraz tendencji / dynamiki/ występującej w ich rozwoju na podstawie określonych objawów oraz znajomości ogólnych prawidłowości rządzących zachowaniem się człowieka
Ad2/ Modele diagnozy klinicznej
- diagnoza kliniczna jako wynik efekt badania psychologicznego
- diagnoza kliniczna jako proces postępowania rozpoznawczego
- sformułowanie problemu diagnostycznego na podstawie wstępnych informacji o kliencie, pacjencie i jego środowisku
- stawianie hipotez / przypuszczeń/ dotyczących prawdopodobnego wyjaśnienia problemu zdrowotnego
- weryfikacja hipotez za pomocą dobranych metod , kilku metod / zawsze obserwacja i rozmowa/
- interpretacja wyników badań oraz podjęcie decyzji o zakończeniu badania / sformułowanie diagnozy/ lub kontynuacji badania / stawianie kolejnych przypuszczeń/
- opracowanie wyników diagnozy w formie pisemnego orzeczenia psychologicznego lub ekspertyzy psychologicznej w zależności od potrzeb
- określenie kierunku i metody rozwiązywania problemu zdrowotnego / terapii psychologicznej/
/ co zrobić aby pomóc pacjentowi/
Powyższe postępowanie powinno być poprzedzone etapem przed diagnostycznym, którego celem jest zebranie informacji dotyczących ważnych faktów poprzedzających rozwój problemu zdrowotnego.
Ad2/ A model nozologiczny / różnicowy/
Postępowanie w tym modelu jest podobne do postępowania ogólno lekarskiego
1/ stwierdza się objawy i symptomy zaburzeń
2/ Po stwierdzeniu określonych objawów następuje zakwalifikowanie tych objawów do określonej jednostki nozologicznej
3/ w tym modelu nie podejmuje się czynności terapeutycznych pomija się też przyczyny
4/ Podejście przedmiotowe nie liczy się człowiek, tylko co mu dolega
B model funkcjonalny
Jego celem jest jakaś forma interwencji psychologicznej / postępowania podmiotowego/
Cechy modelu:
1/ problem zdrowotny formułuje pacjent nie lekarz
2/ Psycholog stwierdza i objaśnia objawy
3/ Psycholog udziela wstępnej porady lub podejmuje inną formę pomocy
4/ Psycholog przystępuje do terapii lub kieruje do innego psychologa
C model psychospołeczny
Główną jego cechą jest to, że należy uwzględnić uwarunkowania środowiskowe , kulturowe, religijne, zawodowe, które mogą mieć związek ze stanem zdrowia
Ad3/ Metody stawiane w diagnozie klinicznej
a/ obserwacja kliniczna
b/ rozmowa kliniczna
c/ wywiad kliniczny
d/ metody kwestionariuszowe / formularze, kwestionariusz osobowości/
e/ metody projekcyjne
f/ testy psychologiczne / psychometryczne/
g/ analiza wytworów działania
h/ eksperyment kliniczny
Obserwacja kliniczna – to celowe świadome i odpowiednio zorganizowane spostrzeganie , określonych zachowań pacjenta , wskaźników, cech i procesów psychicznych :
-Behawioralnych
-Fizjologicznych
-Somatycznych
-Przedmiotowych / rzeczy i wytwory osoby badanej/
Po zarejestrowaniu objawów dokonujemy interpretacji wskaźników i weryfikacji wyników obserwacji przy pomocy innych metod / na które pacjent musi wyrazić zgodę/
Wadą jest subiektywizm
Zaletą stały żywy kontakt
Techniki obserwacji klinicznej:
1/ obserwacja gabinetowa
2/ obserwacja zadaniowa
3/ obserwacja szpitalna
WYKŁAD: 5
Temat: Psychologiczna diagnoza kliniczna
Diagnozie towarzyszy obserwacja. Obserwacja kliniczna jest węższa od obserwacji psychologicznej.
Rozmowa kliniczna to celowy odpowiednio przygotowany i zorganizowany dialog diagnostyka /psychologa/ między psychologiem a pacjentem /klientem/ , którego zamiarem jest nawiązanie kontaktu zbudowania relacji pacjent- klient oraz uzyskanie od pacjenta /klienta/ określonych niezbędnych wiadomości dotyczących celu diagnozy.
Drugorzędnym celem diagnozy klinicznej jest cel terapeutyczny , który osiąga się poprzez stworzenie warunków ekspresji emocjonalnej i umysłowej
Rodzaje rozmów diagnostycznych
a/ dyrektywna lub niedyrektywna
b/ niewystandaryzowana- ma charakter luźny ale kontrolowany przez terapeutę
standaryzowana – ma ściśle określone ramy
c/ aktywna i bierna / pasywna/
W rozmowie pasywnej możemy wyróżnić parafrazowanie. Technika notowania po wyjściu pacjenta.
Rejestracja trwała – tylko do celów gabinetowych, kamerowo
Po zakończeniu danego etapu rozmowy materiał podlega analizie, aby wydobyć co nie jest czytelne wprost. W czasie rozmowy stosujemy pytania otwarte
Wywiad kliniczny niekiedy jest mylony z rozmową, jest odmienną szczególną postacią zbierania informacji o kliencie na podstawie kontaktu z innymi osobami. Jeżeli dziecko jest pacjentem wywiad robimy z rodzicami, nauczycielem.
Celem wywiadu jest poszerzenie źródeł informacji oraz korekta zebranych informacji
Techniki wywiadu klinicznego:
-Środowiskowy
-Rodzinny
-Szkolny
-Kryzysowy
-Pracowniczy
Wywiad kliniczny może mieć charakter częściowo wystandaryzowany, niewystandaryzowany
Metody projekcyjne zbiór szczególnych sposobów postępowania diagnostycznego oparty na podejściu psychoanalitycznym dzięki nim klinicysta może poznać ukryte nieświadome przeszłe doświadczenia życiowe klienta oraz interpretować ich treść psychologiczną w tym celu należy odpowiednio zaaranżować sytuację tzn. stworzyć warunki umożliwiające klintowi rzutowanie , projektowanie jego przeżyć, nastawień, konfliktów i nieświadomych treści na sytuację badania.
Najbardziej znane metody projekcyjne to:
1/ METODA ROSCHACHA diagnozuje typ osobowości
2/ TEST apercepcji tematycznej TAT
Wersja CAT dla dzieci obejmują 29 plansz aranżacji sytuacji społecznej
3/ testy rysunku RODZINY MACKORMICA , nadaje się do badania dzieci
4/ Testy zdań niedokończonych : Najbardziej lubię: ………..
5/ Testy psychologiczne / psychometryczne/
To zbiór wystandaryzowanych gotowych specjalnie wcześniej przygotowanych testów mierzących zakres zdolności ogólnych specjalnych oraz deficytów i nadmiarów umysłowych, emocjonalnych i motywacyjnych. Tego rodzaju testy powstają na gruncie określonej teorii osobowości, inteligencji, motywacji itp. Najbardziej popularna postacią testów psychologicznych na świecie są testy WESCHLERA to zbiór 11 podtekstów ujętych w dwie skale:
-Słowną
-Niewerbalną
Jednym z celów tych tekstów jest diagnozowanie dysfunkcji neurologicznych / organicznych/
Kwestionariusze psychologiczne / inwentarze psychologiczne/ dotyczą diagnozowania osobowości
Występują dwa typy kwestionariuszy:
Jednowymiarowe – diagnozują jedną badaną cechę np.:
SPIELBERGERA służą do badania lęku
BECHKA diagnozują stany depresyjne
Wielowymiarowe – diagnozują kilkanaście zaburzeń osobowości
MAKINTEYA
KALETA
MINESOCKI WIELOWYMIAROWY INWENTARZ OSOBOWOŚCI
Używać daną metodę można dopiero po wieloletniej praktyce, szkoleniu i egzaminach .
Kontekst społeczny diagnozy klinicznej
a/ prediagnostyczny
Celem rysunku jest interakcja między klinicystą a klientem wiąże tą relację poziom zaufania obu stron.
Po prawej stronie jest zestaw czynników, które determinują zachowania psychologa. Po lewej stronie zestaw czynników determinujących zachowanie klienta .
biografia życia pacjenta, wiek, usytuowanie rodzinne, zawodowe, doświadczenie, przekonania, wartości biografia życia psychologa- wykształcenie, wiek, jego rozwój zawodowy, wartości, przekonania, stosunek do kodeksu itp.
Cechy sytuacji badanego:stan zdrowia, motywacja, poziom dobrowolności w poddaniu się badaniu Cechy psychologa: jak odbiera klienta, czy jest: oschły, techniczny, empatyczny, postawa , umiejętności komunikacyjne
WYKŁAD 6
Temat: Zaburzenia osobowości
Nr jednostki chorobowej wg WHO ICD -10
Zbiór zaburzeń psychicznych ma charakter epidemiologiczny , co 10 człowiek populacji na świecie, może być, miał lub będzie dotknięty jednym z zaburzeń psychicznych
Pojęcie i rodzaje zaburzeń osobowości
Zaburzenia osobowości: to trwały dysfunkcjonalny wzorzec wewnętrznych doświadczeń i zachowań , który w znaczącym stopniu odbiega od oczekiwań występujących w kulturze społecznej , w której żyje dana osoba
Kryteria diagnostyczne zaburzeń osobowości:
-Wzorzec ten ujawnia się w co najmniej dwóch spośród następujących sfer / poznawczej, emocjonalnej, interpersonalnej, kontrolno- impulsywnej
-Ów wzorzec jest sztywny i przejawia się wielokrotnie w różnych sytuacjach
-Wzorzec ten prowadzi do istotnego zakłócenia w funkcjonowaniu rodzinnym, zawodowym, środowiskowym itp.
-Jest stały, jego przejawianie uwidacznia się w okresie dorastania lub wczesnej dorosłości
-Wzorzec ten nie jest wywołany zaburzeniami somatycznymi / cielesnymi, lub używaniem różnorodnych substancji chemicznych / narkotyków, alkoholu/
3 wiązki zaburzeń osobowości:
Wiązka „A”
/ Nadmierna dziwaczność i ekscentryczność w zachowaniu /
-Osobowość paranoiczna
-Osobowość schizotypowa
-Schizoidalna
Wiązka „B” cechuje się dramatycznością zachowania, lekceważeniem konsekwencji i nadmierną emocjonalnością
-Osobowość narcystyczna
-Osobowość histrioniczna
-Osobowość Socjopatyczna / antyspołeczna/
-Osobowość Borderline - osobowość z pogranicza nerwicy i psychozy
Wiązka „C” cechy: utrwalony lęk, napięcie , częste przerażenie
-Osobowość unikająca
-Osobowość biernozależna
-Osobowość obsesyjno- kompulsyjna
Poza tymi wyróżnia się zaburzenia mieszane osobowości , którego w syndromie występują zaburzenia z kilku zaburzeń osobowości . Większość ludzi z zaburzeniami osobowości nie trafia do oddziałów terapeutycznych . Osoby z zaburzeniem osobowości nie odczuwają żadnego zaburzenia, ale osoby postronne odczuwają. Zaburzeniom osobowości towarzyszą zaburzenia lękowe, bo mają podobny patomechanizm ale odmienne objawy.
Charakterystyka ważniejszych zaburzeń:
Wiązka „A”
Osobowość schizotypowa
Objawy:
-Trudności w tworzeniu i utrzymywaniu bliskich związków interpersonalnych
-Myśli ksobne
-Myślenie magiczne
-Niezwykłe doświadczenia percepcyjne
-Różnorodne manieryzmy
-Podejrzliwość lub paranoiczność
-Wygląd dziwaczny
-Brak osób bliskich , przyjaciół
-Odczuwanie silnego niepokoju w sytuacjach społecznych, w obecności innych ludzi
Osobowość schizoidalna
-Wzorzec zachowania oparty na wycofaniu z relacji społecznych połączony ze słabą lub brakiem ekspresji emocjonalnej w sytuacjach interpersonalnych
-Brak pragnienia i przyjemności w kontaktach z innymi ludźmi
-Samotność wielopłaszczyznowa
-Czerpanie przyjemności o charakterze zredukowanym / źródłem przyjemności dla tego typu osób jest kontakt z 1, 2 osobami sprawdzonymi/
-Obojętność na pochwały i krytykę
-Chłód emocjonalny
Osobowość paranoiczna
-Wzorzec zachowania oparty na braku zaufania i podejrzliwości oraz wrogości wobec innych
-Uporczywe przekonanie o tym, że inni nas wykorzystują i oszukują
-Podważanie wiarygodności osób bliskich
-Niechęć przed zwierzaniem się w związku z obawy przed wykorzystywaniem
-Uporczywe utrzymywanie urazów / komplementy mogą być odbierane jako podejrzane/
-Reagowanie gniewem i atakiem na krytykę lub domniemane ataki
-Permanentne podważanie wiarygodności małżeńskiej lub partnera seksualnego / typu on, ona mnie zdradza/
Wiązka „B”
Osobowość Bordeline
-Gorączkowe wysiłki aby uniknąć domniemanego albo rzeczywistego porzucenia
-Niestabilne relacje z innymi osobami / od idealizacji do dewaluacji/
-Różnorodne zaburzenia tożsamości
-Wyniszczające skłonności do impulsywnego zachowania seksualnego / nadużywanie substancji psychoaktywnych/
-Powtarzające się zachowania samobójcze i samookalaczające
-Nieustanne poczucie pustki, braku sensu
-Wielka zmienność nastroju
-Częste niekontrolowane i nieadekwatne wybuchy gniewu
-Myśli paranoidalne
-Charakterystyczne rozszczepienie struktury osobowości oraz niespójny charakter siebie
-Najbardziej patologiczny przypadek, bardzo trudny do zdiagnozowania
Osobowość antyspołeczna
-Brak poszanowania i gwałcenie norm społecznych i prawnych
-Skłonność do permanentnego kłamstwa, oszukiwania dla zysku i przyjemności
-Nadmierna impulsywność i niezdolność do planowania
-Częste zachowania agresywne wobec innych osób
-Brak troski o bezpieczeństwo własne i innych
-Niedotrzymywanie zobowiązań, odpowiedzialności
-Brak poczucia winy
-Skłonność do racjonowania poczucia winy
Osobowość narcystyczna
-Przekonanie o własnej atrakcyjności
-Lekceważenie innych
-Wyolbrzymianie swoich osiągnięć
-Fantazjowanie na temat swojej osoby, wiedzy, umiejętności
-Przekonanie o własnej niepowtarzalności
-Wymaganie podziwu wobec siebie
-Instrumentalne wykorzystywanie innych ludzi
-Brak empatii / odrzucanie potrzeb innych osob/
-Zazdrość w stosunku do innych, ignorancja, wyniosłość
-Poczucie o szczególności swoich praw
Osobowość histrioniczna
-Dyskomfort odczuwany w sytuacji bycia poza centrum uwagi
-Prowokacyjne uwodzące i zabarwione seksualnie zachowania w kontaktach z innymi
-Nagłe zmiany emocjonalne, połączone z płynnością ich ekspresji
-Rzucający się w oczy wygląd zewnętrzny
-Dramatyzowanie i teatralność
-Impresyjny styl mówienia w odróżnieniu od zachowań ekspresyjnych
-Uleganie wpływowi innych ludzi
Wiązka „C”
Osobowość unikająca
-Wzorzec zachowania oparty na zahamowaniu społecznym, nieadekwatność uczuć, nadwrażliwość na negatywną ocenę
-Unikanie działalności zawodowej wymagającej kontaktów z innymi ludźmi, w obawie przed krytyką, dezaprobatą lub odrzuceniem
-Nie angażuje się w relacje z innymi ludźmi, chyba że osoba jest pewna ich akceptacji i życzliwości
-Osoba jest powściągliwa w kontaktach intymnych w obawie przed zawstydzeniem lub wyśmianiem
-Uporczywe myśli o krytyce lub odrzuceniu ze strony innych
-Osoba jest zahamowana w sytuacjach społecznych z powodu poczucia własnej nieadekwatności
-Postrzega siebie jako osobę o niskich kompetencjach społecznych, nieatrakcyjnej i gorszej od innych
-niechętna w podejmowaniu nowych działań bo mogą się okazać zawstydzające
Osobowość biernozależna
-wzorzec funkcjonowania oparty jest na nadmiernej potrzebie opieki ze strony innych, prowadzącej do uległości , oraz odczuwaniu silnych lęków separacyjnych
-osoba biernozależna ma trudności z podejmowaniem decyzji, korzystaniu z wielu porad i zapewnień ze strony innych
-czuje potrzebę kogoś bliskiego, który poczuje się odpowiedzialny za różne sfery życia
-ma trudności w wyrażaniu sprzeciwu wobec innych osób , z obawy przed utratą ich oparcia czy ich dezaprobatą
-brak samodzielnych inicjatyw, nie z powodu braku motywacji, co braku pewności swoich możliwości i umiejętności
-robienie z własnej woli rzeczy nieprzyjemnych w celu uzyskania miłości , troski i wsparcia ze strony innych
-osoba źle znosi samotność z powodu bezradności w obszarze opiekowania się sobą
-kończąc jedną relację z innymi szybko nawiązuje inną relację z obawy przed brakiem wsparcia i opieki
-koncentruje się na lękach z obawy, że w sytuacjach opuszczenia będzie musiała sama o siebie zadbać
Osobowość obsesyjno- kompulsyjwna
-wzorzec zachowania oparty na zaabsorbowaniu podporządkowaniem, perfekcjonizmem, kontrolą umysłową i interpersonalną, kosztem elastyczności, otwartości i skuteczności
-osoba jest pochłonięta planowaniem, ustalaniem szczegółów, wykazuje perfekcjonizm, który upośledza jej efektywność działania
-nadmiernie poświęca się pracy, wyrzekając się rozrywek i kontaktów z innymi
-osoba jest sumienna, skrupulatna i sztywna w kwestiach moralności i zasad
-nie potrafi pozbyć się starych zużytych przedmiotów, nawet gdy nie przedstawiają żadnej wartości sentymentalnej
-niechętnie zleca zadania innym
-bywa skąpa, a pieniądze traktuje jako zabezpieczenie przed ewentualną katastrofą
-przejawia sztywność i upór
WYKŁAD 7
TEMAT: Zaburzenia lękowe
Obie kategorie zaburzenia osobowości i zaburzenia lękowe mają jedną patogenezę
Zaburzenia lękowe zwane fobiami są powszechniejsze niż zaburzenia osobowości
Co 3 osoba będzie, była lub odczuwa dolegliwości zaburzeń lękowych
Istotą zaburzeń lękowych jest obecność obaw, lęku, strachu doświadczanego bezpośrednio lub w sposób wyimaginowany , odczuwanie objawów jako obcych niezgodnych z charakterem , będących źródłem intensywnego cierpienia / pacjent sam głęboko odczuwa zaburzenie/ .
Osoby odczuwające zaburzenia lękowe wymagają i zwykle z determinacją poszukują pomocy u psychologa czego nie robią tego osoby z zaburzeniem osobowości.
Zaburzenia lękowe mogą wystąpić w każdym wieku. Lęki mają charakter epizodyczny, tzn. występują wtedy gdy człowiek ma kontakt z określonym bodźcem lękotwórczym np. pająkiem, lęk prze zamkniętą przestrzenią itp.
Aspekty odczuwania lęku:
-aspekt poznawczy / percepcja i rozpoznawanie bodźców jako zagrażających poczuciu bezpieczeństwa
-aspekt somatyczny / reakcja pogotowia/ do ucieczki lub do walki/
-aspekt emocjonalny / uczucie grozy, paniki, przerażenia, niekiedy paraliż emocjonalny/
-aspekt behawioralny / zindywidualizowane reakcje mimowolne lub reakcje sprawcze próby radzenia sobie z lękiem np. niska samoocena z nie przygotowania się do egzaminu.
Reakcje lękowe mogą się pojawić pod wpływem:
1.bodźców nieokreślonych
2.bodźców określonego rodzaju ale obiektywnie niezagrażających
Analiza ważniejszych rodzajów lęku:
A/ Fobie specyficzne stały, nieuzasadniony strach przed obecnością lub upływem wyobrażenia określonego przedmiotu, sytuacji, zwierzęcia, rzeczy itp. / widok krwi/
B/ Lęk paniczny nawracające i nieoczekiwane nawroty napadów paniki, obecność obaw przed nawrotem wywołująca różnorodne zmiany w zachowaniu zwłaszcza w trakcie napadu lęku
C/ agrofobia -lęk przed przebywaniem w miejscach , w których trudno o pomoc i o ucieczkę
D/ uogólnione zaburzenia lękowe / lęk i niepokój odczuwany przez większą część dnia wraz Z następującymi objawami:
-bezradność i poczucie osaczenia
-szybkie męczenie się
-trudności w logicznym myśleniu
-nadmierna drażliwość
-duże napięcie mięśniowe i zaburzenia snu
-muszą wystąpić co najmniej 3 objawy aby stwierdzić agrofobię , skutkiem jest dyskomfort
D/ Zaburzenia obsesyjno- kompulsyjne/ zespół natręctw:
-aby stwierdzić tego typu zaburzenia trzeba rozpoznać obsesje, czyli nawracające uporczywe myśli, obrazy lub impulsy odorane przez chorego jako niepożądane i bezsensowne , trwające co najmniej 1 godz. dziennie
-elementem tego zaburzenia są kompulsje, czyli powtarzające się przymusowe czynności , będące punktem obsesji
-obsesje i kompulsje muszą występować w stopniu nadmiernym i być nieadekwatne do sytuacji
-częstym objawem towarzyszącym chorobie jest depresja
-obsesje i kompulsje mają najczęściej przebieg chroniczny i znacznie pogarsza się funkcjonowanie danej osoby
Najczęstsze objawy to:
1/ nadmierne częste mycie
2/ poczucie życia w grzechu, wątpienia
3/ kontrolowanie, ciągłe sprawdzanie
4/ ciągłe liczenie ,
5/ nadmierna sumienność
6/przesadny perfekcjonizm stanowi w przypadku niektórych chorych czynnik zwiększający
ryzyko samobójstwa
7/chorego nie opuszczają uporczywe myśli dotyczące zabrudzenia, częste samooskarżanie się.