Kultura starożytnej Grecji

FILOZOFIA
W rozumieniu Greków filozofia jest umiłowaniem mądrości. Chodzi w niej o stałe dążenie do mądrości, o drogę, którą wędruje człowiek ku poznaniu prawdy. Filozofia narodziła się w świecie greckiej polis, gdzie swobodna dyskusja polityczna była podstawowym narzędziem podejmowania decyzji. Pierwsi filozofowie, którzy działali w epoce archaicznej, poszukiwali czegoś stałego w świecie pełnym zmian. Istotą wczesnej myśli filozoficznej jest dążenie do niezależnego od religii wyjaśnienia pochodzenia świata i zjawisk naturalnych. W Grecji pojawili się nauczyciele, którzy wygłaszali nauki przed grupami słuchaczy. Owych nauczycieli nazywano sofistami- mądrymi. Przyjeżdżali do Aten z całej Grecji. Mistrzowie za opłatą uczyli młodzież przemawiania, prowadzenia rozmowy i debaty politycznej. Były to umiejętności niezbędne do życia w społeczeństwie obywatelskim. Sofiści twierdzili, że miarą wszystkich rzeczy jest człowiek, co oznaczało, że dla każdego prawdą jest to, co mu się jawi jako prawda. Nie można zatem nikomu postawić zarzutu, że jego twierdzenia są błędne, gdyż każdy może postrzegać rzeczywistość w inny sposób. Takie poglądy nazywamy relatywizmem. Miarą każdego poglądu miała być jego użyteczność i skuteczność. Druga charakterystyczną cechą nauczania sofistów był sceptycyzm w kwestiach religijnych.
Sokrates- filozof żyjący w Atenach (469-399 przed naszą erą) wystąpił przeciwko relatywizmowi sofistów. Sokrates uznał, że ,,cnota jest wiedzą,, Obowiązkiem każdej jednostki miało być dociekanie prawdy. Jego najsłynniejsze słowa ,,wiem, że nic nie wiem,, postulują za świadomością własnej niewiedzy. Podstawą jego filozofii było odkrywanie w czasie rozmowy błędnych przekonań i dążenie do poznania, czym jest sprawiedliwość czy dobro. Sądził bowiem, że każdy kto wie, czym jest sprawiedliwość, postępuje zgodnie z jej zasadami. Złe uczynki wynikają zatem z niewiedzy, a dobre z wiedzy o dobru. Sokrates został oskarżony o bezbożność i psucie młodzieży i skazany na karę śmierci.
Platon- rozwijał naukę Sokratesa. Jednak w przeciwieństwie do swego mistrza zapisywał on swoje rozważania. Istotą jego filozofii jest próba odpowiedzi na pytanie o zmienną rzeczywistość poprzez wskazanie na istnienie niezmiennych wiecznych idei. Wśród idei najwyższe miejsce zajmuje idea dobra. Platon porównał naszą sytuację w świeci do położenia ludzi siedzących w grocie, odwróconych plecami do wyjścia plecami, a rzeczy nas otaczające do cieni na ścianach, Platon założył pod Atenami szkołę filozoficzną zwaną Akademią.
Arystoteles- był uczniem Platona. Urodził się w 384 roku przed naszą erą jako syn lekarza. Założył własną szkołę w Likejonie (stąd dzisiejsza nazwa liceum). Jego filozofia opiera się na doświadczeniu. Arystoteles badał poszczególne rzeczy, aby odkryć ich ogólną istotę. Nauczał on syna władcy Macedonii Filipa-Aleksandra.

LITERATURA I TEATR
W Grecji pierwotnie podstawową rolę odgrywała muzyka, śpiew i taniec. Chóry były niezbędnym elementem wielu świąt religijnych. Muzykę i słowa pisali najwybitniejsi poeci, którzy tworzyli swe utwory na konkretne święta lub inne uroczyste spotkania. Powstała w ten sposób poezję nazywamy liryką, gdyż była wykonywana przez poetę i chór do wtóry liry bądź innego instrumentu muzycznego.
Wśród pisarzy szczególne miejsce zajmuje Homer. W jego epickich eposach Grecy odnajdywali ideał wychowania. Homerycki heros żyje, by swym postępowaniem urzeczywistnić ideał dzielności. Zasada ,,być zawsze pierwszym i górować nad innymi,, była uznawana przez całe dzieje Grecji jako podstawa wychowania.
Teatr europejski bierze swoje początki z przedstawień gramatycznych, które odbywały sie w Atenach w czasie świat religijnych ku czci boga Dionizosa. Wystawiano dwa rodzaje utworów dramatycznych- tragedie i komedie. Aktorzy grali w maskach a role kobiece odgrywali mężczyźni.
Ateny są także miejscem narodzin historii jako dziedziny badań nad przeszłością. Już starożytni za ojca dziejopisarstwa uznawali Herodota. Tematem jego dzieła były zmagania Greków z Persami. Drugi wielki historyk-Tukidydes, opisywał dzieje wojny peloponeskiej.