Choroby przenoszone drogą płciową

CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ

Choroby przenoszone drogą płciową, dawniej zwane chorobami wenerycznymi, ogólna nazwa chorób, które są przenoszone z partnera na partnera w czasie stosunku seksualnego.
Do najbardziej rozpowszechnionych należą: kiła, rzęsistkowica, rzeżączka, wrzód miękki, AIDS, zapalenie wątroby (typu B, C, D, E), kłykciny kończyste, wirusowe zapalenie cewki moczowej, wszawica łonowa, świerzb. Nazwa "choroby weneryczne" pochodzi od imienia rzymskiej bogini miłości - Wenery. Wskazuje to na związek tych chorób z aktywnością seksualną. Współżycie seksualne z wieloma, często przygodnie poznanymi partnerami niesie ze sobą duże ryzyko zachorowania na choroby przenoszone drogą płciową. Zbyt pochopne zgadzanie się na seks może mieć bardzo poważne konsekwencje. Jedną z nich jest możliwość zarażenia się chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Do zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową dochodzi na drodze kontaktów seksualnych pomiędzy osoba zakażoną i zdrową, gdy zakażone płyny ustrojowe maja kontakt z błoną śluzową (w ustach, pochwie, penisie lub odbycie). Wiele z tych chorób nie daje na początku widocznych i silnych objawów - z tego powodu osoby zakażone mogą nie wiedzieć o tym i zakażać innych. Skutki mogą być bardzo różne, począwszy od krótkotrwałych objawów nawet do bezpłodności - a w niektórych przypadkach nawet do śmierci. Aby uniknąć zakażenia podczas kontaktu seksualnego z osoba zakażoną lub zminimalizować ryzyko infekcji, stosuje się bezpieczniejsze techniki seksualne. Ograniczanie kontaktu błon śluzowych z płynami ustrojowymi jest możliwe dzięki używaniu prezerwatyw dobrej jakości.
Choroby przenoszone drogą płciową to:

AIDS
Angielski skrót AIDS (acquired immune deficiency syndrome) oznacza zespól nabytego niedoboru odporności. W ten sposób określa się zespól objawów chorobowych spowodowanych zniszczeniem układu odpornościowego człowieka. To ciężkie zaburzenie funkcjonowania odporności spowodowane jest przez wirus HIV (human immunodeficiency virus) czyli ludzki wirus upośledzenia odporności.
Nie jest istotne, czy jest to stosunek między osobami różnej płci, czy tej samej. Po dostaniu się do organizmu wirus atakuje pewną grupę białych ciałek krwi - limfocyty T. Upośledzenie czynności i spadek liczby limfocytów T prowadzi do całkowitego załamania się systemu odporności immunologicznej organizmu chorego.
Zakażenie wirusem HIV może nie dawać żadnych objawów przez wiele lat. Szacuje się, ze na świecie zaledwie 1 osoba na 10 zakażonych jest świadoma tego faktu. Osoby zakażone są zdrowe, ale w ich organizmie ciągle trwa walka pomiędzy wirusem a komórkami układu odpornościowego. Z biegiem czasu odporność spada i osoba zaczyna chorować na różne infekcje, z którymi jej organizm nie może sobie poradzić. Jeśli współżyje seksualnie z wieloma partnerami/partnerkami, oni również mogą ulec zarażeniu i zarażać kolejne osoby.
Objawy zakażenia: chroniczne zmęczenie, powiększenie węzłów chłonnych, przedłużająca się gorączka, potliwość, biegunki, infekcje skóry, układu oddechowego, pokarmowego (głównie jamy ustnej), u kobiet - infekcje ginekologiczne. Mogą pojawić się również rzadkie nowotwory i choroby centralnego układu nerwowego.
HIV przenoszony jest przez krew, preparaty krwi, męskie nasienie (spermę), wydzielinę pochwy i szyjki macicy. Jeśli zakażone płyny ustrojowe mają kontakt z błoną śluzową, wtedy istnieje ryzyko zakażenia. Wirusem HIV można zakazić się w następujących sytuacjach:
- podczas kontaktu seksualnego z osoba zakażoną,
- w czasie używania nie sterylnego sprzętu do przekłuwania tkanek, którego wcześniej używała osoba zakażona,
- podczas transfuzji krwi, preparatów krwiopochodnych i przeszczepów tkanek
- zakażona matka może zakazić dziecko w czasie ciąży, porodu oraz podczas karmienia piersią.
Osoby żyjące z HIV podczas stosunków seksualnych powinny zawsze używać prezerwatyw a w przypadku używania narkotyków - jednorazowego sprzętu do iniekcji. W codziennych kontaktach zakażenie nie jest możliwe. Np. wspólne używanie sanitariatów, sztućców, przebywanie w tym samym pomieszczeniu co osoba zakażoną, jest zupełnie bezpieczne.
Rozpoznanie i leczenie:
Zakażenie można stwierdzić tylko przez badanie krwi, w której szuka się przeciwciał anty-HIV. Bardzo ważne jest poddawanie się systematycznym badaniom lekarskimi przyjmowanie leków, które, choć nie powodują wyleczenia, sprawiają, ze udaje się zatrzymać proces rozmnażania się wirusa i dzięki temu rośnie odporność organizmu.
Zagrożenia:
Na razie naukowcom nie udało się wynaleźć leku, który skutecznie eliminowałby HIV z organizmu. Dlatego AIDS jest choroba śmiertelna. Ale życie z HIV trwa nawet kilkadziesiąt lat.
Warto w tym miejscu dodać, ze kobiety, bardziej niż mężczyźni, są narażone na ryzyko zakażenia podczas stosunku seksualnego, szczególnie gdy partner nie używa prezerwatywy. Kobieta ma kontakt z większą ilością wirusa (badania wykazały, ze sperma jest o wiele lepszym środowiskiem dla wirusa i znajduje się w niej większa jego ilość niż w wydzielinie pochwowe). Innym czynnikiem działającym na niekorzyść kobiety jest fakt, iż po stosunku w jej organizmie przez jakiś czas znajduje się sperma a w pochwie jest odpowiednie środowisko dla przebywania wirusów: jest tam wilgotno i ciepło. Ryzyko zakażenia podczas kontaktu seksualnego zwiększa również występowanie infekcji narządów płciowych.
Rozpowszechnienie:
Szacuje się, ze na świecie 1 na 100 dorosłych osób zakażona jest wirusem HIV. Od początku epidemii (od 1980 roku) do końca 2000 zakaziło się ponad 50 milionów ludzi. Z powodu AIDS zmarło ponad 16 mln. W 2000 roku zakażało się dziennie 16 500 osób dziennie: mężczyzn, kobiet i dzieci, z tego prawie polowa to młodzież miedzy 15 a 24 rokiem życia - do zakażenia dochodzi głównie przez kontakty seksualne miedzy kobieta a mężczyzną (w 90 % przypadków).
W Polsce do końca 2000 roku zakażenie stwierdzono u ponad 6 700 osób. Ministerstwo Zdrowia szacuje, ze zakażonych jest od 15 do 25 tysięcy osób.

Zakażenie bakteriami chlamydia:
Zakażenie tymi bakteriami powoduje infekcje narządów moczowo-plciowych.
Objawy
Często zdarza się, ze pojawiające się dolegliwości są niewielkie lub nie występują wcale - z tego tez powodu łatwo ich nie zauważyć. Dowodem zakażenia są: częste parcie na mocz, wydzielina, ewentualnie ból w trakcie lub po stosunku.
Zakażenie może przybrać trzy formy: pierwsza - intensywnie rozmnażające się na błonach śluzowych narządów płciowych bakterie powodują pojawienie się wydzieliny i ból przy oddawaniu moczu, objawy pojawiają się w ciągu 5 do 15 dni od zakażenia. U kobiet mogą pojawić się zaburzenia w miesiączce. W drugiej formie pomimo aktywnego rozwoju bakterii nie pojawiają się żadne objawy. W trzeciej formie zakażenie jest niewykrywalne - chlamydie rozmnażają się w malej ilości lub wcale, infekcja jest uśpiona i prawdopodobnie może być uaktywniona przez inne zakażenia.
Rozpoznanie i leczenie:
W Polsce badania w kierunku wykrycia chlamydii wykonują tylko niektóre akademie medyczne. W leczeniu stosuje się antybiotyki.
Zagrożenia:
Najczęstszym powikłaniem nie leczonej choroby bywa u mężczyzn zapalenie najądrzy a u kobiet zapalenie przydatków. W rezultacie może to doprowadzić do bezpłodności, a w przypadku ciąży do różnych powikłań a nawet poronień.
Rozpowszechnienie:
Zakażenia chlamydiami występują na całym świecie.

Kiła (syfilis, lues)
Ta choroba prawdopodobnie przywędrowała do Europy z Ameryki Środkowej i Południowej wraz z załogą Kolumba. Powoduje ja bakteria zwana krętkiem bladym (Treponema pallidum). Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt seksualny z osoba zakażoną. Ale zdarza się również, ze matka chora na kiłę może zakazić swoje nienarodzone dziecko - to kiła wrodzona.
Objawy:
Pierwsze objawy choroby pojawiają się po 2 - 4 tygodniach - kiła pierwszego okresu. W miejscu wtargnięcia drobnoustrojów pojawia się małe, bezbolesne owrzodzenie, które tworzy owalny ubytek ciągłości tkanki o twardym czystym dnie. Samo po pewnym czasie znika. Jest to tzw. objaw pierwotny. Po około 8 - l0 tygodniach (gdy nie podjęto leczenia) na skórze pojawia się dość dyskretna wysypka, nie swędząca. Łatwo ja z tego powodu przeoczyć jest to drugi okres kiły. Jeżeli i wtedy osoba zakażona nie podda się leczeniu kiła może przejść w stan utajony. Rozwija się wtedy bezobjawowo, chory nie odczuwa żadnych dolegliwości. Jedynie badanie serologiczne krwi może wskazać na istnienie stanu chorobowego. Kila trzeciego okresu (późna) ujawnia się po kilku, kilkunastu latach od chwili zakażenia.
Rozpoznanie i leczenie:
Diagnozę stawia lekarz po zbadaniu pacjenta i po badaniu krwi. Zastosowanie leczenie daje pewność całkowitego wyzdrowienia.
Zagrożenia:
Kiła nabyta jest bardzo poważna, długotrwała choroba, nie leczona może prowadzić do trwałych zmian w różnych narządach (m. in. do ciężkiego uszkodzenia układu nerwowego, do utraty wzroku, choroby psychicznej, chorób serca czy powstania guzów na skórze, kościach i narządach wewnętrznych) a nawet do śmierci. Kiła wrodzona u noworodków może doprowadzić do śmierci bądź w późniejszym czasie wywołać różne objawy.
Rozpowszechnienie:
Kile pozna, od czasów odkrycia antybiotyków, spotyka się rzadko. Konieczne jest badanie i ewentualnie leczenie partnera. W Polsce spotyka się ja coraz częściej ze względu na zaniedbanie badań przesiewowych.

Kłykciny (brodawki genitalne):
Kłykciny kończyste, znane również jaki brodawki genitalne, są efektem zakażenia narządów płciowych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).
Objawy:
Ta choroba ujawnia się w postaci niewielkich brodawek o kalafiorowatej powierzchni umiejscowionych na genitaliach i w rejonie lub wewnątrz odbytu. Pojawiają się najczęściej w 2 do 8 miesięcy po zakażeniu ale mogą rozwijać się do roku.
Rozpoznanie i leczenie:
Możliwe są różnorodne metody leczenia miejscowego, brodawki smaruje się, mrozi lub wycina. Choroba ta charakteryzuje się jednak licznymi nawrotami, należy zatem prowadzić leczenie przez dłuższy czas.
Zagrożenia:
Przypuszcza się, że wirus powodujący kłykciny może być przyczyna rozwoju nowotworów narządów płciowych - wykryto go u wielu kobiet mających zmiany nowotworowe. Dlatego też kobiety, które kiedykolwiek przeszły zakażenie HPV powinny regularnie poddawać się badaniom wymazu szyjki macicy.
Rozpowszechnienie:
Ostatnio odnotowuje się wzrost liczby zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego u obu płci.

Opryszczka:
Opryszczka to choroba wywołana przez wirus opryszczki zwykłej. Wyróżniono dwa typy tego wirusa: pierwszy powoduje opryszczkę na wargach i twarzy, drugi - na narządach płciowych i w okolicy odbytu. Ten pierwszy wirus może być przekazywany w różny sposób, lecz wirus opryszczki genitaliów przenosi się tylko poprzez kontakt seksualny.
Objawy:
Objawy pojawiają się w ciągu 20 dni. Początek choroby objawia się drobnymi pęcherzykami w obrębie narządów płciowych. Są one wypełnione płynem surowiczym, szybko pękają i w ich miejscu tworzą się nadżerki, które pokrywają się strupkami.. Towarzyszy temu swędzenie i pieczenie. Czas gojenia wynosi 2 - 3 tygodnie.
Rozpoznanie i leczenie
Rozpoznanie:
Rozpoznanie opryszczki jest możliwe tylko wtedy, gdy pojawiają się objawy. Leczy się ja lekami (maściami lub tabletkami), które maja zapobiegać nawrotom choroby.
Zagrożenia:
Nie jest to choroba bardzo niebezpieczna, lecz z pewnością nieprzyjemna. Ponadto istnieje możliwość przeniesienia zakażenia z matki na dziecko podczas ciąży lub porodu.
Rozpowszechnienie:
Wiele osób na całym świecie jest zakażona wirusem opryszczki. Nie u wszystkich jednak pojawiają się objawy.

Rzeżączka:
To najwcześniej znana choroba przenoszona droga płciową. Jej przyczyna jest bakteria, zwana dwoinka rzeżączki lub gonokokiem Rzeżączka jest przenoszona prawie wyłącznie przez kontakt seksualny, ale do zakażenia może dojść, co prawda rzadko, przez ręcznik lub gąbkę.
Objawy:
Dolegliwości pojawiają się zwykle po 2 - 7 dniach od stosunku, objawiając się pieczeniem przy oddawaniu moczu. U mężczyzn pojawia się też często obfita wydzielina sluzowo-ropna z cewki moczowej. Natomiast u kobiet, u których okres wylegania jest dłuższy (może bowiem trwać do 2 tygodni), oprócz pieczenia i swędzenia pojawiają się upławy z pochwy. Bakterie umiejscawiają się bowiem na błonie śluzowej cewki moczowej czy szyjki macicy. Połowa kobiet i co piąty zakażony mężczyzna nie maja objawów zakażenia.
Rozpoznanie i leczenie:
Zakażenie stwierdza się poprzez badania laboratoryjne próbek pobranych z cewki moczowej, szyjki macicy lub gardła i ewentualnie odbytu. Chorobę tą można wyleczyć przez zastosowanie kuracji antybiotykowej.
Zagrożenia:
Nie leczona rzeżączka może doprowadzić u mężczyzn do niepłodności. Natomiast kobiety chorują na zapalenie przydatków, czyli jajników i jajowodów - co tez może być przyczyna bezpłodności.
Rozpowszechnienie:
W Europie Zachodniej zachorowań na rzeżączkę jest coraz mniej. Natomiast w innych częściach świata występują powszechnie.

Zakażenia rzęsistkiem
Zakażenie tym pierwotniakiem jest możliwe przede wszystkim poprzez kontakty seksualne ale także przez wspólne używanie np. przyborów toaletowych, sanitariatów oraz poprzez wodę w basenach kąpielowych.
Objawy:
Najczęściej chorują kobiety, u których schorzenie przebiega pod postacią zapalenia pochwy zewnętrznych narządów płciowych. Odczuwa się wtedy swędzenie w pochwie, któremu towarzysza obfite pieniste upławy wydzieliny o nieprzyjemnej woni. U mężczyzn choroba ma przebieg z reguły łagodny - objawia się zapaleniem cewki moczowej, niewielkim swędzeniem, może dojść do zapalenia gruczołu krokowego. Czasami u mężczyzn w ogóle nie występują dolegliwości.
Rozpoznanie i leczenie:
Pobrane próbki wydzielin z pochwy, lub cewki moczowej obserwuje się pod mikroskopem. W leczeniu stosuje się leki przeciwpierwotniakowe.
Zagrożenia:
W przypadku rzesistkowicy nie występują żadne zagrożenia.
Rozpowszechnienie:
Zakażenia różnymi odmianami rzęsistka występują na całym świecie.

Wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka):
Zapalenie wątroby to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby. Wirus przenoszony jest m. in. przez kontakty seksualne oraz przez niewysterylizowany sprzęt medyczny.
Objawy:
Samo zakażenie może nie powodować żadnych objawów zewnętrznych poza pojawieniem się we krwi osoby zainfekowanej przeciwciał anty-HBV. Po zakażeniu wirus przebywa często w ciele człowieka w stanie utajonym. Ten okres nosicielstwa może trwać bez objawów 10 i więcej lat. Natomiast ostre wirusowe zapalenie wątroby objawia się bólami mięśni, wymiotami, zmęczeniem oraz symptomami żółtaczkowymi: ciemnym moczem, jasnym stolcem i zafarbowaniem skóry i białek ocznych na żółto - popularnie określanymi jako żółtaczka. Całkowite wyzdrowienie dotyczy około 90 % chorych.
Rozpoznanie i leczenie:
W większości przypadków zakażenia HBV dochodzi do samowyleczenia i nie pozostawia ono żadnych skutków ubocznych. W sytuacji pojawienia się powyższych objawów przeciwciała anty-HBV wykrywa się we krwi osoby zakażonej. Leczenie polega na podawaniu leków, stosowaniu odpowiedniej diety i pozostaniu w łóżku.
Zagrożenia:
Nieleczone zapalenie wątroby może doprowadzić do przewlekłego zapalenia wątroby, które z kolei może skończyć się marskością i nowotworem tego narządu. Dotyczy to od 5 do 10 % chorych.
Rozpowszechnienie:
Szacuje się, ze na świecie zakażonych jest ponad 2 miliardy osób. W Polsce dzięki szczepieniom liczba nowych zakażeń systematycznie spada.

Drożdżyce
Drożdżyce wywoływane są przez grzyby drożdżaki, który u zdrowych ludzi przebywa w
organizmie nie wywołując choroby. Pod wpływem zmian hormonalnych, leków, różnych chorób, podrażnienia przez wodę, detergenty, miejscowe tarcie, rozwija się choroba - stan zapalny, u kobiet z upławami, a u mężczyzn na żołędzi i wewnętrznej powierzchni napletka (rumień, pęcherzyki lub nadżerki).

Mięczak zakaźny
Czynnikiem etiologicznym jest wirus mięczaka. Przebieg jest łagodny i dlatego często chorzy
nie szukają pomocy lekarskiej. Niekiedy nie występują żadne objawy, czasem odczuwa się
swędzenie, pojawiają się małe grudki.

Ziarnica weneryczna
Objawy:
Objawem są pęcherzyki lub grudki na narządach płciowych, stany zapalne węzłów chłonnych, ropnie, bóle stawowe;
Rozpowszechnienie:
Ziarnica weneryczna najczęściej występuje w krajach tropikalnych.

Wrzód weneryczny (miękki)
Objawy:
Głównym objawem jest owrzodzenie na narządach płciowych. Może być pojedynczy lub mnogie.
Rozpowszechnienie:
Wrzód weneryczny rzadko występuje w Europie, często w krajach tropikalnych.

Pasożytnicze choroby przenoszone drogą płciową:

Świerzb jest rozpowszechniony na całym świecie, wywoływany przez roztocza. Charakterystycznym objawem jest świąd, nasilający się w nocy i cieple. zmiany dotyczą bocznych powierzchni palców, pośladków, pachwin, rzadziej narządów płciowych;

Wszawica łonowa - wywołuje ją wesz łonowa. Zakażenie jest przenoszone podczas kontaktu seksualnego, ale również przez prześcieradła, odzież, ręczniki, przybory toaletowe. Objawem jest świąd skóry.

Jak można uniknąć zakażenia
chorobami przenoszonymi droga płciową:
1. Bezpieczeństwo zapewnia abstynencja seksualna.
2. Jeśli prowadzisz aktywne życie seksualne to tylko z jednym, wzajemnie wiernym i zdrowym partnerem.
3. Jeśli zmieniasz partnerów seksualnych - zawsze używaj prezerwatywy ze środkiem nawilżającym na bazie wodnej.