Wartość metody fenomenologicznej

Twórcą słynnej metody, opisującej jak pójść wzdłuż drogi nie zbaczając z niej nawet na chwilę, był urodzony dwa wieki temu Edmund Husserl. Nazwa owego kierunku pochodzi od greckiego słowa phainomenon oznaczającego to, co się jawi. Fenomenologia to opis wszelkiego możliwego spotkania z bytem. Metoda fenomenologiczna to metoda opisowa zmierzająca do ujrzenia realności rzeczy. Wartością jej jest redukcja, branie w nawias uprzedzeń teoretycznych, to jedna z najlepszych dróg ujawnienia naszych spontanicznych, przedrefleksyjnych sposobów radzenia sobie ze światem. Metoda fenomenologiczna to poszukiwanie rozwiązań poprzez swobodne wyobrażeniowe uzmiennienie oraz intencjonalność, czyli świadomość zawsze skierowaną ku czemuś. Jest ona całkowicie niezbędnym punktem wyjściowym. Postulat Husserla brzmiał: "Zruck zu den Sachen" — „Z powrotem do rzeczy samych". Oznacza to, że bezpośrednio doświadczamy nie przedmioty, lecz fenomeny. Fenomen jest tym, co ukazuje się w sobie samym - "das Sich an sich selbst zeigende". Fenomenem jest wszystko, co jawi się świadomości jako dane, wszystko, co może być przez nią wyjaśnione i ujęte przedmiotowo. W tej roli mogą wystąpić przedmioty jednostkowe materialne, wytwory kultury, wartości, przedmioty idealne oraz akty i stany świadome, sposoby ujawniania się przedmiotu, sposoby jego ujmowania, wreszcie sama świadomość w jej charakterze i funkcjach. W fenomenologii nigdy nie wyjdziemy poza fenomeny, bo widzimy tylko to, co jest dane, a więc interesuje nas tylko ich treść, z wykluczeniem tego, co mało istotne. Metoda ta w tradycyjnym sensie rozpoczyna się nie od poznania zmysłowego czy fenomenu ale istoty ogólnej w stosunku do przedmiotu. Jest to metoda filozofowania, która odbiega od codziennych sposobów orientowania się w rzeczywistości. Postawa fenomenologiczna charakteryzuje się zawieszeniem tego, co subiektywne: praktycznością, obiektywnością, brakiem uwikłania w związki przyczynowo - skutkowe, zdobywaniem bezpośredniego doświadczenia, aktami całościowymi czy symbolicznymi. Dopiero tak oczyszczony umysł może poznawać. Naszym celem powinno być więc skupienie się na świadomości rzeczy, a nie samym przedmiocie. Metoda fenomenologiczna jest metodą patrzenia, oglądowo - opisową z podkreśleniem oglądu. Fenomenologia ma wartość bezpośredniego doświadczenia i intuicji. Podkreśla jej niebagatelność i pogłębia nasze pragnienie opanowania poprawnego pójścia wzdłuż drogi. Bezpośrednie widzenie jest ostatecznym źródłem zobaczenia wszelkich rozumnych twierdzeń. Ponadto, to metoda „arystokratyczna". Fenomenologia zaczyna się w ciszy. Odkrywanie świata w jego istocie to jak przebudzenie się ze snu. Droga, którą Husserl wskazywał, była już nie tylko drogą „do rzeczy”, ale drogą do poznania samego siebie, swojego własnego człowieczeństwa. „Poznaj siebie”, a nie „dowiedź, że świat istnieje” - taki właśnie był program Husserla. Metoda ta ma wartość świadomości czegoś, np. spełniając przeżycie poznawcze jesteśmy świadomi, co poznajemy, że poznajemy i jak poznajemy. Ta ścisła korelacja przeżycia, przedmiotu przeżycia oraz sposobu odnoszenia się przeżycia do przedmiotu zakreśla pole poznania fenomenologicznego. Metoda fenomenologiczna to przede wszystkim specyficzna metoda poznania: jest to nowa teoria dotarcia do „rzeczy samych”, metoda dająca bezpośrednią wiedzę o „istotach rzeczy”, wiedzę niezależną od wszelkich ustaleń nauk indukcyjnych. Wartością ponadczasową jest to, że człowiek jak najbardziej poznaje świat. Robi „selekcję” faktów, pozostawia tylko te najważniejsze, najistotniejsze, złe fakty odrzuca, „wtrąca” w niepamięć. Człowiek nigdy nie zdoła przezwyciężyć niepewności, nie doścignie nigdy prawdy, może dosięgnąć jedynie jej subiektywnego poczucia.