Choroby serca i układu krążenia.
Choroba niedokrwienna serca
(dusznica bolesna, angina pectoris)
Objawy:
· ból w klatce piersiowej nazywany bólem wieńcowym (inaczej bólem dławicowym, dusznicą lub dławicą)
· lokalizuje się on najczęściej za mostkiem, przybierając charakter ucisku, rozpierania lub pieczenia
· ból wieńcowy może promieniować do szyi, żuchwy, do jednej lub do obu kończyn górnych
· ból nasila się przy wysiłku, po obfitym posiłku, w niskich lub wysokich temperaturach lub pod wpływem stresu
· ból ustępuje krótko po zaprzestaniu wysiłku lub po przyjęciu leków
· u niektórych osób objawy związane z chorobą wieńcową mogą manifestować się w inny, mniej typowy, sposób.
Czynniki ryzyka choroby wieńcowej
(czynniki te przyspieszają rozwój miażdżycy leżącej u podłoża choroby niedokrwiennej serca):
1. Niemodyfikowalne czynniki ryzyka (nie mamy na nie wpływu):
· wiek
· płeć
· predyspozycja rodzinna do miażdżycy (podloze genetyczne)
2. Czynniki ryzyka podlegające modyfikacji (poprzez zmianę stylu życia lub przyjmowanie leków):
· podwyższone stężenie cholesterolu i/lub triglicerydów
· nadciśnienie tętnicze
· cukrzyca
· otyłość
· dieta obfitująca w tłuszcze nasycone
· palenie tytoniu
· mała aktywność fizyczna
· nadmierne spożycie alkoholu.
Przyczyny:
· zwężenie światła tętnic wieńcowych zaopatrujących mięsień sercowy , co powoduje ograniczenie dopływu substancji energetycznych i tlenu zawartych we krwi
· najczęstszą przyczyną zwężeń tętnic wieńcowych jest miażdżyca.
Choroba wieńcowa stabilna
Objawy:
· bóle występują w sposób dość regularny i charakterystyczny
· charakter bólów wieńcowych w zakresie lokalizacji, częstości występowania i nasilenia jest stosunkowo stały
· najczęściej takie osoby potrafią przewidzieć, jakie czynności lub jakiego stopnia wysiłek mogą wywołać ból wieńcowy
· w przypadku wystąpienia dolegliwości zażycie leków lub odpoczynek przerywają te bóle.
Choroba wieńcowa niestabilna
Objawy:
· u osób ze stabilną postacią choroby wieńcowej - bóle pojawiają się częściej, trwają dłużej niż zazwyczaj, wywoływane są przez wysiłek dużo mniejszy niż zwykle lub też dużo słabiej reagują na zażywane leki
· u osób dotychczas zdrowych - występowanie po raz pierwszy silnych lub często nawracających bólów zamostkowych.
Nietypowe postacie dusznicy bolesnej
· Dusznica typu Prinzmetala lub dusznica odmienna - wywoływana jest ona przez skurcz naczynia wieńcowego ograniczający dopływ krwi do mięśnia sercowego powodując niedokrwienie.
· Choroba małych naczyń (nazwa angielska - microvascular angina) - niedawno odkryta, nietypowa postać choroby wieńcowej. U chorych z tą postacią dławicy występują typowe bóle wieńcowe, lecz nie stwierdza się u nich zmian w dużych tętnicach wieńcowych. Lekarze odkryli, iż u tych chorych dolegliwości powodowane są zmianami w małych naczyniach odżywiających serce.
Zawał serca
Objawy: zawałowi najczęściej towarzyszą bóle wieńcowe o takim samym charakterze i lokalizacji jak w przypadku stabilnej lub niestabilnej choroby wieńcowej. Mają one jednak dużo większe nasilenie, trwają dłużej niż 20-30 minut i z reguły słabo reagują na leki przeciwdławicowe. Dolegliwości mogą wystąpić bez uchwytnej przyczyny wywołującej.
Bólom towarzyszy czesto:
· złe samopoczucie
· nudności
· wymioty
· pocenie się
· zasłabnięcie.
Przyczyny:
· występuje w sytuacji, gdy dopływ krwi do określonej części serca zostaje całkowicie i trwale przerwany powodując obumieranie komórek mięśnia sercowego
· dochodzi do tego najczęściej na skutek pęknięcia blaszki miażdżycowej i wytworzenia się zakrzepu, który zamyka światło naczynia wieńcowego
· zawał serca może wystąpić zarówno u chorego ze stabilną lub niestabilną chorobą wieńcową, jak również u osoby, która nigdy wcześniej nie miała objawów choroby niedokrwiennej serca.
Zapobieganie dietą
· Dieta niskotłuszczowa, polegająca na ograniczeniu tłuszczów zwierzęcych (tłuszczów nasyconych), które należy zastępować tłuszczami roślinnymi.
· Należy ograniczyć spożywanie cukru i słodyczy, soli kuchennej i alkoholu. Mięso "czerwone" należy zastąpić mięsem drobiu i ryb, szczególnie morskich.
· Codzienna dieta powinna uwzględniać warzywa, owoce i ciemne pieczywo.
· Dietę należy prowadzić pod kontrolą poziomu cholesterolu.
Zwężenie zastawki dwudzielnej (mitralnej)
Objawy:
· duszność wysiłkowa, a następnie spoczynkowa
· łatwe męczenie się
· kołatania serca i ból w klatce piersiowej
· krwioplucie i kaszel
· przy zaawansowanej wadzie: wodobrzusze, obrzęki kończyn dolnych
Przyczyny:
· następstwo choroby reumatycznej
Niedomykalność zastawki dwudzielnej (mitralnej)
Objawy:
· duszność wysiłkowa, a następnie spoczynkowa
· kołatanie serca
· zmęczenie.
Przyczyny:
· choroba reumatyczna
· bakteryjne zapalenie wsierdzia
· okołozawałowe pęknięcie mięśnia brodawkowatego lub struny ścięgnistej "podtrzymujących" zastawkę.
Zwężenie zastawki aorty
Objawy:
· zawroty i bóle głowy ( związane z niedokrwieniem mózgu)
· omdlenia, zaburzenia widzenia
· ból wieńcowy
· duszność.
Powikłania:
· ostra niewydolność krążenia
· napady MAS (zespól Morgagniego-Adamsa-Stokesa: zespół objawów będący efektem zatrzymania krążenia
wywołanego zaburzeniami przewodnictwa lub arytmiami serca)
· nagła śmierć.
Przyczyny:
· choroba reumatyczna
· bakteryjne zapalenie wsierdzia
· miażdżyca
· może być także wadą wrodzoną.
Niedomykalność zastawki aorty
Objawy:
· zawroty i bóle głowy ( związane z niedokrwieniem mózgu)
· omdlenia, zaburzenia widzenia
· ból wieńcowy, duszność.
Przyczyny:
· przebyta choroba reumatyczna
· bakteryjne zapalenie wsierdzia
· autoimmunologiczne choroby tkanki łącznej
· dawniej po przebyciu kiły
· może być również wadą wrodzoną.
Niedomykalność zastawki trójdzielnej
Objawy:
· duszność ( związana z zastojem w płucach )
· powiększenie wątroby i jej bolesność
· wodobrzusze
· obrzęki obwodowe.
Przyczyny:
· zaawansowane wady innych zastawek serca, związane z obecnością nadciśnienia płucnego
Zapalenie mięśnia sercowego
Objawy:
· może przebiegać prawie bezobjawowo, jak również mogą wystąpić objawy niewydolności serca o znacznym nasileniu.
· niekiedy występują bóle w klatce piersiowej, uczucie bicia, kołatania serca.
Przyczyny:
· często występuje po infekcji wirusowej. Oprócz wirusów, może być wywołane przez bakterie lub inne czynniki infekcyjne,
· autoimmunologiczne,
· z nadwrażliwości (leki, toksyny),
· o niejasnej przyczynie.