Podatek dochodowy od osób prywatnych
1. Podatek: obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia wzajemnego.
2. Podatek dochodowy: obowiązkowe świadczenie osoby fizycznej lub osoby prawnej na rzecz państwa, zależne od dochodu i wykorzystanych odliczeń.
3. Osoba prawna: trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposażonej przez prawo (przepisy prawa cywilnego) w osobowość prawną. Taka jednostka organizacyjna ma wtedy pełnię podmiotowości prawnej, w szczególności nabywa zdolność prawną oraz zdolność do czynności prawnych.
Podatek dochodowy od osób prawnych
-rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskiwane przez osoby prawne,
-po raz pierwszy w Polsce został on wprowadzony ustawą z dnia 31 stycznia 1989 r.,
-nowa ustawa dotycząca tego podatku została uchwalona 15 lutego 1992 r., akt ten obowiązuje do dnia dzisiejszego.
Podstawa opodatkowania
-Podstawę opodatkowania stanowi osiągnięty przez osobę prawną dochód (przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania) w danym roku podatkowym, z możliwością dokonania pewnych odliczeń.
Zakres podmiotowy podatku dochodowego od osób prawnych
-Podatnikami tego podatku są wszelkie osoby prawne, niezależnie od faktu w jaki sposób osobowość tę nabyły oraz spółki kapitałowe w organizacji.
-Podmiotami tego podatku mogą też być jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek nie mających osobowości prawnej (np. spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych).
Rozdział 1
Podmiot i przedmiot opodatkowania
Art. 1.
1. Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych i spółek
kapitałowych w organizacji, zwanych dalej "podatnikami".
2. Przepisy ustawy mają również zastosowanie do jednostek organizacyjnych nie mających
osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek nie mających osobowości prawnej, z zastrzeżeniem
ust. 1 i 3.
3. Przepisy ustawy mają również zastosowanie do spółek nie mających osobowości prawnej
mających siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa
podatkowego tego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie
opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania
Podmiotami zwolnionymi z tego podatku są:
· Skarb Państwa,
· Narodowy Bank Polski,
· jednostki budżetowe, fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw,
· przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami,
· gminy w zakresie dochodów własnych,
· Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego,
· Zakład Ubezpieczeń Społecznych, fundusze emerytalne i inwestycyjne.
Przy ustalaniu istnienia obowiązku podatkowego i jego zakresu duże znaczenie ma stwierdzenie czy podatnik lub zarząd mają swoją siedzibę na terytorium RP. Podatnicy mający siedzibę lub zarząd na terytorium RP podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (jest to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy). Jeżeli podatnik nie ma siedziby lub zarządu na terytorium RP wówczas będzie on podlegał obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiągniętych w RP (tzw. ograniczony obowiązek podatkowy).
Art. 3.
1. Podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce
ich osiągania.
2. Podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu,
podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
Zakres przedmiotowy podatku dochodowego od osób prawnych
-Przedmiotem opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych jest dochód bez względu na rodzaj, źródło przychodów, z jakich ten dochód został osiągnięty,
-Czasami przedmiotem opodatkowania może być przychód
Dochód: nadwyżka sumy podatkowej nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.
Przychód: wszystkie otrzymane przez podatnika pieniądze, wartości pieniężne (w tym również różnice kursowe walut, wartość otrzymanych nieodpłatnie świadczeń, wartość przychodów w naturze, wartość umorzonych zobowiązań, wartość zwróconych wierzytelności.
Rozdział 2
Przychody
Art. 12.
1. Przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności:
1) otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe,
2) wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także
wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem
świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady
budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności
publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków
od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w
nieodpłatny zarząd lub używanie,
Aby obliczyć dochód podlegający opodatkowaniu od przychodów należy odliczyć koszty ich uzyskania.
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych przez ustawę.
Do kosztów uzyskania przychodu zalicza się także poniesione przez spółkę wydatki na cele produkcyjne, których produkcja nie została zakończona wyprodukowaniem wyrobu fiskalnego z uwagi na brak zbytu.
Rozdział 3
Koszty uzyskania przychodów
Art. 15.
1. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów
lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów
wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na
złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego
dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.
Przedmiotami zwolnionymi z tego podatku są:
· działalność organizacji pracodawców i partii politycznych,
· dochód z tytułu prowadzenia szkół - w części przeznaczonej na cele szkoły,
· dochody narodowych funduszy inwestycyjnych,
· dochody sportowych spółek akcyjnych w części przeznaczonej na ich działalność sportową,
· dochody Narodowego Funduszu Zdrowia w części przeznaczone na cele statutowe
· dochody osób prawnych, których celem statutowym jest działalność w sferze pożytku publicznego,
· dochody kościelnych osób prawnych,
· dochody ze sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych.
Stawki podatkowe
Stawka podatku od osób prawnych wynosi obecnie 19%. Ustawa przewiduje też 50% stawkę sankcyjną w przypadku zaniżenia przez podmioty powiązane wysokości zobowiązania podatkowego. Rozliczenie podatku następuje po zakończeniu roku podatkowego. Podatnicy składają wtedy wstępne zeznanie podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu (straty) do końca trzeciego miesiąca roku następnego i w tym terminie wpłacić podatek należny albo różnicę pomiędzy podatkiem należnym a sumą wpłaconych zaliczek. Zeznania o ostatecznej wysokości dochodu podatnicy są obowiązani złożyć w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania, nie później jednak niż przed upływem dziewięciu miesięcy od zakończenia roku podatkowego. Podatnicy z reguły obowiązani są również do dołączenia do zeznania rocznego bilansu i rachunku wyników wraz z opinią i raportem audytora oraz odpis uchwały walnego zgromadzenia.
19% Dochód ustalony na zasadach ogólnych.
19% Dochód z dywidend oraz inny przychód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
20% Przychody podatników nie posiadających na terytorium Rzeczypospolitej Polskie siedziby lub zarządu*: · z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how), · z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, · z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.
10% Przychody podatników nie posiadających na terytorium Rzeczypospolitej Polskie siedziby lub zarządu*: · z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych, · uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej.
Stawki podatku dochodowego, choć sięgające przed dziesięciu laty 40%, były sukcesywnie zmniejszane.
Od 1 stycznia 2004r.obowiązuje korzystna stawka 19%, która pozwala na znacznie tańsze inwestowanie.
Podatek dochodowy od osób prawnych jest nierozerwalnie związany z prowadzeniem rachunkowości na zasadach określonych w ustawie z 29 września 1994r. o rachunkowości (t. jedn. Dz. U. z 2002r., Nr 76, poz.694 z późn. zm.), toteż zasady te mają bardzo istotny wpływ na ostateczny wymiar podatku dochodowego. Jednak zwiększająca się ilość rozbieżności pomiędzy kwotami stanowiącymi koszt podatkowy i koszt rachunkowy wymusza na księgowych obowiązek prowadzenia bardziej szczegółowych ewidencji, niż dawniej.