Filozofia

Człowiek w świetle tragedii greckiej:
Człowiek wydobywa się z ziemi-matki (bezpieczeństwo) i rzuca się na morze (pełne niebezpieczeństwa). Człowiek potrafi panować nad tym co rodzi się z ziemi, ale nie siłą fizyczną lecz rozumem. Człowieka od świata zwierząt rózni mowa. Specyfiką człowieka jest ukazywanie swojej przewagi, wielkości, ciągle do czegoś dąży, ale nawet gdy coś osiągnie dalej dąży do doskonałości. Pomimo tego że człowiek jest kruchy stawia czoło przeciwnościom losu, zdobywa się na atak czegoś co i tak jest nieuniknione. Jest istotą podwójnie dzielną. Jest więc istotą ziemską gdyż podlega cykliczności: rodzenie się z ziemi, dojrzewanie i umieranie. Musi więc utrzymywać kontakt ze sprawami ziemskimi, podlega ziemskiemu prawu, ziemskim bóstwom. Jest więc istotą cielesną podlegającą ziemi. Prawa są nakładane na niego przez bogów. Jeśli człowiek je złamie nie będzie mógł żyć jako człowiek. Oprócz tego posiada też duszę. Jednak tylko ten człowiek który będzie żył zgodnie ze swą cielesnością i jednocześnie odnajdzie w sobie duszę będzie górował nad innymi.
GRECKIE OKREŚLENIA FILOZOFII:
-platońska definicja filozofii jako miłości mądrości- Platon po odróżnieniu zmiennych zjawisk od niezmiennego bytu, gdy wiedza rozdzieliła się na 2 rodzje: wiedzę o zjawiskach i o bycie, potrzebował nowego terminu na oznaczenie wiedzy o bycie i to właśnie ja nazwał filozofią
-pitagoras-filozofia jako oglądanie widowiska.
NAJWAŻNIEJSZE DYSCYPLINY FILOZOFICZNE:
-Ontologia-podstawowa dziedzina filozofii=metafizyka, nauka o bycie: *co istnieje? *jakie jest to co isnieje; *jakie są związki pomiędzy różnymi dziedzinami istnienia?
-Epistemologia-teoria poznania: *co jest źródłem poznania(zmysł\y, rozum, intuicja)? *czym różnią się poznanie naukowe od nienaukowego? *jakie jest kryterium prawdziwości poznania?
-Antropologia-nauka o człowieku: *kim jest człowiek(czym różni się od otaczającego go świata?); *czym różni się cywilizacja zachodnia od innych form cywilizacji (jakie spełnia wartości?)
-Estetyka-teoria piękna, dzieła sztuki: *czym jest piękno? *czym różni się dzieło sztuki od innych wytworów człowieka?
-Aksjologia-teoria wartości: *jakie specyficzne wartości należą do świata ludzkiego?; *w jakich relacja znajdują się względem siebie poszczególne wartości?; *czym są dobro, prawda i piękno?(Grecy doświadczali jedności tych 3 wartości)
-Etyka-teoria powinności oralnej: *czym charakteryzuje się dobro moralne?; *jakie warunki wyznaczają działanie moralne?; *skąd wypływa zło?
WARUNKI POWSTANIA REFLEKSJI FILOZOFICZNEJ:
Świat stworzony przez Greków nazywano polis. Gdziekolwiek się znaleźli oceniali go z perspektywy polis.Polis nie była kulturą statyczną. Polis były wspólnotami wojowników.Zostały one wzniesione na kulturze minojskiej. Tworzyły ją zgrupowania mężczyzn. Utworzyły się więc zgrupowania równych i wolnych obywateli(mężczyzn), którzy większość czasu spędzali ze sobą, rywalizowali o miano najlepszego. Panowało tam przekonanie, że człowiek powinien być doskonały (czyli być wolnym mężczyzną-obywatelem). Dotyczyło to całości zarówno wyglądu zew. Jak i charakteru (stąd popularność cechy męstwa). Rywalizacja przekładała się też na działanie polityczne, stąd zwracano uwagę na życie polityczne. W jego ramach odchodzono od wartości fizycznych, a wartość człowieka wyrażano poprzez słowa. KULTURA LOGOSU-opierała się na objawieniu boga poprzez słowo. Kultura słowa zwracała uwagę na rozmowę, która koniecznie musiała wnieść coś do życia. Grecy byli ciekawi świata stąd liczne wyprawy morskie, zakładanie koloni, spotykali ię ze starszymi kulturami i wchłaniali ciekawostki i wiedzę od nich. Tę wiedzę zespajali z tym o czym uz wiedzieli. Tak więc udowadniali tezy, które zostały postawione przez dawne kultury, stąd powstaly pewne dziedziny nauki, np.: matematyka. Nie byli podzieleni na warstwy społ więc eksponowali zdolność i ochotę do myślenia wśród wszystkich ludzi.
ZNACZENIE POJĘĆ W TEORII PRESOKRATEJSKIEJ:
-Physis-TALES z Miletu- twierdzil że wszystko jest z wody, z wody powstało i z wody się składa. – physis-to co istnieje, istnieje po to, aby spełnić swoją istotę. Przyroda się spełnia np. kwiat przeradza się w owoc. Oznacza porządek świata, wszystko co pojawia się na ziemi jest po to aby ię ujawnić, zrodzić fizycznie
-Arche-Anaksymander z Miletu-arche była dla niego nie tylko początkiem, ale „zasadą” rzeczy, nie tylko ich pierwotną, ale też właściwą naturą. Uważał że zasadą świata jest APEIRON czyli bezkres, coś co nieposiada granic.Wszystko co posiada granice jest skończone. To co jest zasadą nie ma granic i nie może być skończone. Apeiron wyznacza granice wszystkiego co żyje. Pierwotna materia jest bezgraniczna i nieokreślona ponieważ w bezkresie wszystko jest zmieszne. Z bezkresu przyroda ciągle powstaje, jakby z rezerwuaru materii, bezkres istniał na początku i istnieje nadal, a tylko traci swą nieokreśloność w miarę tego, jak kształtuje się zeń przyroda. Zasada musi być bezgraniczna, bo inaczej wyczerpałaby się. W pierwotnym bezkresie były zawarte wszelkie przeciwieństwa; w przyrodzie zaś są już oddzielone; a więc odzieliły się w proesie powstawania przyrody, proces ten polega na wyłanianiu się przeciwieństw. Proces ten powoduje wieczny ruch który jest nieodłączny od materii.
ANAKSYMENES-Uważał że apeironem jest powietrze, bo nie ma granic, czyli jest bezkresem. Może je uznać za zasadę gdyż wszystko jest powietrzem, z niego się rodzi i przejawia się w jego postaci. Wszystkie zjawiska na ziemi powstają z rozprężeania i rozluźniania powietrza. To co zaś jest bardziej trwałe powstaje z powietrza zagęszczonego. Im bardziej się powietrze zagęszcza, tym bardziej stałe się to coś robi. HERAKLIT z Efezu-Zasadniczą własnością przyrody jest zmienność-obrazem rzeczywistości rzeka, wszystko płynie nic nie trwa, cała rzeczywistośc jest zmienna. „Panta rei”. Wg. Niego światem rządzi LOGOS-czyli prawo rozumu. To prawo rządzi wszystkimi przemianami, zarówno człowiekiem jak i wszechświatem, rozum jest siła kosmiczną. Świat wydarza się jako uporządkowana całość. Logos to coś co zbiera świat w całość w ten sposób że przejawia się on jako piękny. Przeciwieństwa uzupełniają się wzajem i bez nich rzeczywistość nie jest możliwa, przeciwieństwa są potrzebne, zło czyni dobro przyjemnym. Wszystko się ze sobą spiera. Dusza i ciało tworzą całośc, są one jednak przeciwieństwem i ciągle ze sobą walczą o dominację. Nie będą tworzyć doskonałości jeśli któreś z nich zdominuje drogie. Przeciwieństwa muszą się równoważyć jeśli jedno z nich dominuje nad drugim wszystko traci na znaczeniu, harmonia zostaje zburzona. Jednośc ujmuje się w 2 kategoriach: bytu i niebytu czyli „jest” i „niejest” . Jeśli się coś pojawia jest jednocześnie częścią bytu i niebytu. Jeśli ktoś umiera tzn że niebyt wypiera byt, ale jest on ciągle częścią bytu i niebytu. Jeśli ktoś się rodzi to wychodzi on ze stanu niebytu w stan bytu.
PITAGOREJCZYCY-wykryli i potrafili udowodnić że światem rządzą przemiany liczbowe. Liczba jest zasadą. Liczbę rozumieli jako przestrzenną wielkość, jako realny kształt. Zajmowali się matematyką i geometrią. Jako pierwsi użyli pojęc9a KOSMOSU, wprowadzili refleksję nad liczbami, rozróżnili liczby parzyste i nieparzyste. Wszystko na świecie jest zbudowane z liczb, zarówno parzystych (peras) jaki i nieparzystych (apeiron). Przeciwieństwa te (peras i apeiron) walczą ze sobą, ale nie mogą bez siebie istnieć. Razem tworzą harmonię. PERAS to to co jest zasadą poznawalności, posiada swą granicę i dlatego jest zauważalne, jest stałe. Harmonia polega na tym że przeciwności istnieją ze sobą w odpowiedniej mierze. Mądry człowiek to tn który potrafi zawrzec w sobie te dwie przeciwności. Wszystko musi mieć woją miarę, czyli być harmonijne. Jeśli człowiek obcuje z nimi pogłębia swą miarę.
Jedność przeciwieństw.

SOFIŚCI-zauważyli że mnogośc filozofii (physis) powoduje dezorientację, jednak każdą z nich można właściwie zinterpretować i podać właściwą interpretację. Sofiści poruszają kwestię człowieka. Który jest częścią przyrody, który ma pewne cele do zrealizowania, staje sę istota szczęśliwą. Pojawili się w V w. siedzibę mieli w Atenach. Sofiści odkryli retorykę, logikę, estetykę. Zaczęli je stosować w uprawianiu polityki. Uważali że nie ten zostanie dobrym politykiem który myśli mądrze, ale ten kto potrafi się wypromować. Zajmowali się językoznawstwem badali znaczenie słów. Zajmowali się tez antropologią-człowiek jest wkomponowany w bieg natury. Zaczęli zajmować się religią.
Głównym przedmiotem badań sofistów jako nauczycieli życia publicznego były z natury rzeczy: dialektyka, retoryka, polityka, etyka. Przenieśli punkt zainteresowania z przyrody na człowieka.
-opierali swe tezy, nauki na doświadczeniu, empiryzmie(źródlem wiedzy jest doświadczenie);
-relatywizm-byli przekonani o tym, ze nie mamy do czynienia z jedną prawdą o świecie, ale w ramach rodzaju ludzkiego i prawda i dobro są różnorodnie definiowalne. Prawda jest dla każdego inna.
-Konwencjonalizm-uważali że zasady i reguły wg których człowiek żyje są czymś przyjętym w rzeczach określonych społecznie.
-Praktycyzm-dążyli do tego aby rozważania i wspierające się na nich działania przyniosły człowiekowi korzyści.
Estetyka-była tylko teorią poezji, operowała 3 pojęciami: naśladownictwo, iluzja i oczyszczenie.
SOKRATES-
Zajmował się tylko człowiekiem.
Etyka:
-cnota jest dobrem bezwzględnym, człowiek powinien zabiegać o dobra najwyższe, wynosil dobra moralne ponad wszystkie inne.
-cnota wiąże się z pożytkiem i szczęściem-tylko to co dobre jest naprawde pożyteczne
-cnota jest wiedzą-wszelkie zlo pochodzi z nieświadomości, nikt umyśle i ze świadomością nie czyni zła. wiedza etyczna, opiera się na rozsądku. Intelektualizm etyczny:
-cnoty można się uczyć
-cnota jest jedna
Ludzie dążą do szczęścia i pożytku. Prawdziwe szczęscie i prawdziwy pożytek daje tylko dobro. Prawdziwym dobem jest cnota. Cnota jest 1 bo każda cnota jest wiedzą. Należy szukac wiedzy.
Jego celem jest obudzenie w człowieku jego wartości moralnej. Najważniejszą filozofią jest ta która czyni człowieka lepszym, nie jest zamknięta tylko dla elity, ale jest to filozofia obcująca z ludźmi. Uważał że jeśli posługujemy się pewnymi określeniami to mają one wymiar uniwersalny, np. pobożność, bezbożność. Są to pojęcia ogólne. Jeśli istnieje różnorodność rzeczy to rozpoznajemy je za pomocą określeń. Poznać rzeczywitośc to poznać pojęcia, nadać im jak najgłębszy sens. Wolność człowieka wyraża się w panowaniu nad sobą. Wiedza człowieka nie jest niezależna od stanu jego duszy. Jeśli człowiek rozwija swój umysł, rozwija też swoją duszę. Jest to tzw INTELEKTUALIZM ETYCZNY czyli przekonanie że wiedza jest cnotą,a zło wynika z niewiedzy. Wiedza leży też w sercu człowieka.
Jego metoda, to METODA DYSKUSJI, współpracy umysłowej. Składała się z 2 części, negatywnej i pozytywnej, 1 jak uczyła jak usuwać fałszywe przekonania, 2 jak zdobywać prawdziwe. Metoda INDUKCJI.
Cnota jest dla niego celem człowieka a wiedza generalnym środkiem. Wiedzę pojmuje jako pojęciową, a sposób tworzenia pojęć widzi w indukcji. Kto posiada wiedzę i co za tym idzie cnotę, ten posiada największe dobro i jest szczęśliwy. Nierozłączność: szczęści, rozumu i cnoty.
PLATON-
Twierdził że w każdym człowieku jest dążność do mylenia i poznawania. Należy więc doprowadzić do tego aby w polityce przewodzili ci którzy potrafią myśleć, gdyż należy zmienić system rządzenia Atenami. Ci wykształceni mają kierować władzą dla pozostałych, którzy myślenia się nie nauczyli. Posiadać wiedze tzn umieć ją wykorzystać, umiec określić coś za pomocą pojęć, które łączą się ze sobą.
ISTOTA IDEALIZMU PLATONA:
Istnieje coś co istnieje ponad pojęciami, które od tego pochodzą. Jest to IDEA-byt, którego cechą jest niezmienność, czyli taki który bezpośrednio nie jest dany gdyż wszystko co znamy jest zmienne i złożone.
Idea jest czymś co można zobaczyć oczami duszy i intelektu. Świat idei-swiat rzeczywisty. Idea dla Platona jest formą mającą odzwierciedlenie w świecie materialnym. Cechy: -niecielesność; -intelegibilność(poznajemy je przez rozum); -bytowość (są one bytem); -niezmienność; -samoistność(istnieją same przez siebie); -jedność-idea jest jednością jednocząca wielkość rzeczy; -transcendencja-idea jest zawarta w tej rzeczy ale musi wykraczać poz nią, nie jest uwiązana do czegoś; -immanencja-odwrotność transcendencji-idea musi tkwić w tej rzeczy.
Coś co jest widoczne ale i coś co człowiekowi oświetla świat w sposób sprawiający, że staje się on widoczny, poznany. Poznawanie świata sprawia, że pojawiają się idee (eidos, eidia) Na szczycie świata idei jest idea dobra. Pod nią są idea piękna i prawdy. Nie istnieje nic co nie byłoby określone przez nie wszystkie. Idee łączą się ze sobą. Poznać człowieka to rozświetlić idee, które w nim istnieją. Idee są podobne.
Relacje idei i świata rzeczywistego: -relacja wspólnoty-rzeczywistość idei i rzeczywistość świata materialnego tworzą jeden wspólny świat; -relacja naśladownictwa-rzeczy materialne naśladują swoją ideę; -relacja obecności-idea jest obecna w rzeczach.
Bóg-demiurg-sprawia rzeczywistość, robi to wg idei dobra, sprawia że powstaje coś z materii. Kreuje idee, idee są wzorem.
Wiedza nie może być zmienna może się jedynie rozszerzać. Wiedza oparta jest na strukturze, która się niezmienia. Całość wiedzy człowieka powinna zawierać prawdę. Prawdziwe są tylko twierdzenia ogólne. Mniemanie buduje wiedzę na podst doświadczeń. Nie są to pojęcia ogólne lecz kreowane w swym małym, zamkniętym świecie.
Dobro góruje nad resztą idej:
DOBRO
|
Poziom idei (nie powstaje, nie ginie, nie zmienia się)-liczby, figury idealne, metaidee
|
Byty materialne(matematyka, astronomia, muzyka, dusza człowieka)
|
Poziom świata zmysłowego(zmienia się i ginie)
PLATOŃSKA KONCEPCJA CZŁOWIEKA I PAŃSTWA:
Celem życia człowieka jest poznawanie prawdy i życie zgodne z nią. Jeśli tego nie robi błąka się po świecie. Jeśli człowiek doświadcza świata idei może powiedzieć innym jak żyć. Ruch dusz ku ideom rodzi aktywność, dynamikę, chęć poznania, doskonalenia się.
Dusza zawier 3 poziomy dążenia do celów rozciągających się przed człowiekiem.
Pożądliwość-zaspokajanie pierwotnego popędu skierowanego ku zabezpieczeniu życia, utrwalaniu życia w którym może się pojawić potomstwo, umiejscowione to zostaje na poziomie pobudzenia.
Popędliwość-skłonność ludzi do rywalizacji, przewyższania innych, poczucia wartości. Czasami za popędliwośc można mieć siłę niszczącą a nie budującą.
Rozumność-dążenie do wiedzy, poznania świata, nabywania doświadczeń.
Wszystkim tym poziomom należy nadać właściwą miarę, którą okraślają cnoty:
-umiarkowanie-oganiczanie naszej pożądliwości, aby nie stała się ona siłą niszczącą
-męstwo-odpowiednio ukształtowana odwaga skierowana ku dobru.
-mądrość-należy posiąść wiedzę, która jest istona, która oswietla świat człowieka, to co jest najważniejsze.
Rozbieżność między częściami duszy może powodować chaos. Dolatego ważna jest sprawiedliwość-umiejętność zapewnienia poszczególnych części duszy człowieka właściwego udziału. Ten właśnie udział zależy od tego która cnota dominuje w duszy konkretnego człowieka. Jeśli dominuje np. umiarkowanie to wie pozostałe muszą być jej podporządkowane.
PAŃSTWO:
-Państwo skonstruowane wg idei dobra i sprawiedliwości. Państwo doskonałe ma 1 cel obowiązujący wszystkich, nie jest dopuszczalne aby każdy obywatel dażył na swoją rękę do swojego dobra. Ma być zbudowane jak organizm. Części państwa muszą zależeć od całości a nie całość od części, wtedy tylko będzie w nim ład;
-musi być oparte na wiedzy, bo aby dobro czynić trzeba dobro znać. Władzę sprawować powinni filozofowie -bo są przedstawicielami największej wiedzy;
-do państwa mogą należeć tylko ci którzy są dlań potrzebni: czyli-władcy=filozofowie; -strażnicy prawa czyli wojsko; -rzemieślnicy->państwo idealne ma być państwem stanowym-3 stany odpowiadają 3 częściom z których składa się dusza.
Dla Platona ważna jest 3 dzielność. W społeczeństwie powinni być ci którzy odpowiadają za:
-pracę-rzemiesliny, kupcy=panowanie nad sobą
-wojnę-wojsko=męstwo
-myślenie-zarządzający=mądrość
A więc musi być hierarchiczne; -jest ascetyczne-dąży bowiem do idealnego celu, obowiązuje tam ustrój komunistyczny w którym wspólne nie jest posiadanie lecz wyrzeczenie się. Stan najniższy niepodległa rygorom, bo nie bierze udziału w dążeniu do doskonałości.
Państwo jest bytem ogólnym. Każda jednostka powinna być mu podporządkowana tak jak rzeczywistość ideom. Jednostka powinna kierować się dobrem całości nie smego siebie. Ta myśl dbania o sibie pojawia się dlatego, że jego natura jest sharmonizowana. Tylko w państwie zostają zaspokajane pożądania człowieka. Poza tym zrównał on kobiety z mężczyznami, gdyż uznał, że kobieta jako jednostka współtworząca doskonałość państwa wraz z mężczyzną powinna również brać udział w życiu politycznym i dać od iebie to co ma najlepsze. Tą harmonię pańtwa zaburza dobro własne,a nie dobro państwa.
Platon porównuje żyicie człowieka do życia w mroku, natomiast światło symbolizuje idee które rozświetlają drogę życia. Ci którzy zostaną oświeceni wyjśc z mroku i oświecać pozostałych.
ARYSTOTELES:
-uczeń Platona, zwalczał jego zasadniczą doktrynę idej, wypracował filozoficzną formę wypowiedzi czyli traktat. Jego filozofia ma char empiryczny. Byt to to co istnieje jest pojęciem ogólnym, jest wieloznaczny. Mówił że bytem jest to co samoistne, indywidualne. Jednak wszystko jest ze sobą powiązane,w jakiś sposób do sibie podobne. Coś co my wyróżniamy jako podmiot, to SUBSTANCJA czyli byt samoistny, który stoi pod czymś, dalej jest ousia czyli orzeczenie tego podmiotu ( to w jaki sposób wygląda), kolejną kategorią jest relacja która odnosi się do innych bytów i określa je.
Jeżeli bierzemy to co jest to możemy to określić za pomocą 4 przyczyn:
-co to jest? (istota rzeczy, przyczyna formalna); -z czego to jest?; -jak to się stało że to powstało?(przyczyna sprawcza, która różnicuje rzeczy); -po co to jest? (przyczyna celowa)
To co powoduje że coś zachowuje tożsamość w czasie to FORMA, gwarantuje jego samoistność. Forma nie ulega zniszczeniu, choć zmieniają się pewne jej własności. Mimo tego to coś dalej zostaje tym czymś. Podłożem formy jest MATERIA. Materia pozwala te pewne własności zmieniać. Materia ty HYLE, natomiast forma- MORFE, eidos.
HYLEMORFIZM-to co istnieje w rzeczywistości, składa się jednocześnie z formy (to co nadaje tożsamość) i materii, która stanowi podłoże dla zmieniających się własności.
Tajemnica indywidualności leży w proporcjach w jakich forma i materia się konstytuują.
MATERIA jest nośnikiem własności, jest niepoznawalna(tylko materia pierwsza), materia jest POTENCJĄ, natomiast FORMA gwarantuje tożsamość.
Jeżeli coś jest substancją tzn że coś jest samoistne. Forma jest ISTOTĄ rzeczy, jest czynnym pierwiastkiem substancji, jest energią. Forma organizuje materię w niepowtarzalną całość. Materia może się mieniać ale forma nie zmieni postaci rzeczy.
Materia to ciało, a forma-człowieczeństwo.
AKT-forma w jakiej w danym momencie pojawai nam się określona rzecz.
POTENCJA-dna rzecz może przybierać różne określenia, posiada rózne możliwości określenia rzeczywistości. Forma może ograniczyć w jakiś sposób potencję, nie zawze ujawniamy wszystkich swych potencji, ale nie możemy ujawnić tej cechy której nieposiadamy.
ARYSTOTELESOWSKA ETYKA ZŁOTEGO ŚRODKA:
Trzeba zachować umiar we wszystkim co się robi. Twierdził, że aby móc osiągnąć szczęście, nie wolno popadać w skrajności. Cnota była dla niego środkiem między skrajnościami, które są wadami
DUCHOWOŚC HELLENISTYCZNA -DĄŻENIE DO SZCZĘŚCIA:
-filozofia zajmowala się głównie naukową teorią życia.
STOICYZM-Zenon z Kation – przekonanie o łącznoci szczęścia i cnoty. Szczęścia nie można być pewnym, póki jest zależne od zewnętrznych okoliczności. Są tylko 2 drogi by je sobie zapewnić: albo zewnętrzne okoliczności opanować, albo uzależnić się od nich. Opanować ich całkowicie niepodobna, pozostaje więc jedno-uniezależnić się. Skoro niepodobna zapanować nad światem, trzeba zapanować nad sobą. Aby wszystko mieć trzeba się wszystkiego wyrzec. Ten jest mędrcem, kto tego dokona.Ceniąc cnotę i tylko cnotę, mędrzec uniezależnia się od wszelkich niepomyślnych okoliczności, jakie by zajść mogły i zapewnia sobie szczęście. Uważając że cnota,i ona jedna, jest warunkiem dostatecznym szczęścia, utożsamiali ją wręcz ze szczęściem i mieli za dobro najwyższe a nawet jedyne prawdziwe dobro. Życie zgodne z naturą, rozumne, szczęśliwe, cnotliwe, wolne-to zatem było dla stoików jedno i to samo.
EPIKUREJCZYCY:
Epikur. W etyce głosili hedonizm. Punktem wyjścia tej filozofii było to samo co w innych systemach hellenizmu: pkt wyjścia było założenie, że szczęście jest największym dobrem, celem zaś wyjaśnienie, na czym szczęście polega i jak je można osiągnąć. Wg Epikura szczęście polega na doznawaniu przyjemności, a nieszczęście na doznawaniu cierpień. Szczęscie (eudaimonię) Grecy rozumieli jako Zycie możliwie najlepsze, w którym osiągnięta została dostępna człowiekowi doskonałość. Podst myśla Epikura było, że do szczęścia wystarcza brak cierpienia, brak cierpienia jest bowiem odczuwany już jako przyjemność. Naturalny stan człowieka gdy nic dobrego ani złego go niespotyka, jest stanem przyjemnym, sam proces życia,samo Zycie jest radością. Jest to radość wrodzona, o którą niemusimy zabiegać. Hedonizm łączył się z kultem życia. Oprócz tej wew radości (radości życia) istnieją jeszcze przyjeości powodowane przyczynami zew. Wymagają one działania pozytywnych przyczyn, które zależne są od okoliczności, przez to niepewne. Dla osiągnięcia pozytywnych przyjemności muszą być spełnione 2 warunki:-trzeba mieć potrzeby i –trzeba żeby były one zaspokojone. Najwięcej przyjemności ma ten kto ma najmniej potrzeb. Przyjemnici pozytywne SA dwojakiego rodzaju: fizyczne lub duchowe. Są 2 zasadnicze sposoby na szczęście: cnota i rozum. Wg niego cnotę należy pielęgnować dlatego, że jest środkiem o szczęścia, tak samo cenna jest przyjaźń- nie można żyć przyjemnie, nie żyjąc spokojnie i bezpiecznie. Egoizm. Rozum jest potrzebny do szczęścia, aby trafnie wybierać przyjemności i aby kierować myslami. 4obawy unieszczęśliwiające człowieka: -przed niemożnością osiągnięcia szczęścia; -przed cierpieniem; -przed bogami; -przed śmiercią. Nie cierpienie naprawdę dokucza ludzom lecz lęk przed cierpieniem.
SCEPTYCYZM
-Pirron zajął w filozofii postawę sceptyczną w przekonaniu że ona zapewni szczęście, zapewnia bowiem spokój, a szczęście jest w spokoju.
ROZWÓJ FILOZOFII CHRZEŚCIJAŃSKIEJ:
-patrystyka(filozofowie, tzw ojcowie kościoła)
-gnostycy
-apologeci-I pisarze, 1 filozofowie chcescijanscy
ĆŻŁOWIEK I BÓG W MYŚLI ŚW. AUGUSTYNA:
-Dla CZŁOWIEKA celem jes szczęście a filozofia Am je znaleźć, sądził że szczęście może dać jedynie Bóg. Przewaga duszy nad ciałem, przewaga uczucia i woli nad rozumem; jedynie zespolenie z Bogiem może dac człowiekowi szczęście.
-BÓG-świat idealny jest złączony z Bogiem, tylko jemu jest właściwe wieczne istnienie, iluminizm-zdobywanie wiedzy za pomocą oświecenia; Bóg jest źródłem prawdy, jest ośrodkiem myśli filozoficznej.Ma on przewagę nad stworzeniem i całkowitą zależność stworzenia od Boga, jest najwyższym bytem, jest przyczyną wzelkiego bytu, wszelkich jego przemian, stworzyl świat i nieustannie zachowuje go, jakby tworzyl na nowo, kieruje światem i to w najdrobniejszych szczegółach, jest najważniejszym przedmiotem poznania, udziela prawdy umysłom ludzkim bo człowiek sam prawdy niezaznałby; jest on najwyższym dobrem i zarazem przyczyną wszelkiego dobra..
HISTORIOZOFIA ŚW. AUGUSTYNA:
-czyli zmaganie państwa bożego (civitas dei) z państwem ziemskim (civitas terrena), czyli dobra ze złem. Ludzkość dzieli się na 2 kategorie: zbawionych i potępionych, zmagania obu państw stanowią dzieje świata. Augustyn dzielił je na 6 okresów, dzieje kończą się rozdziałem ostatecznym i nieodwołalnym. Pojmowanie dziejów jako walki dobra ze złem.
DOWODY ISTNIENIA BOGA:
-Sw. ANZELM-„ojciec scholastyki”-do poznania prawdy potrzebna jest wiara i rozum. Zadaniem rozumowania nie jest sprawdzać, lecz uzasadniać wiarę; nie dochodzić prawdy, lecz prawdę objawioną objaśniać.
ONTOLOGICZNY DOWÓD NA ISTNIENIE BOGA:
Jeśli posiadamy pojęcie istoty najdoskonalszej, to istnieje ona w naszej myśli. Ale czy istnieje tylko w naszej myśli czy również w rzeczywistości? Jeśli istota najdoskonalsza istnije w rzeczywistości, to posiada własność, której pozbawiona byłaby istota najdoskonalsza istniejąca tylko w naszej myśli, mianowicie własności istnienia rzeczywistego; jest więc od niej o tę własność doskonalsza. Przeto istota najdoskonalsza, gdyby istniała tylko w myśli, niebyłaby najdoskonalsza; byłaby więc czymś sprzecznym. Zatem istota najdoskonalsza nie może istnieć tylko w myśli, lecz musi istnieć w rzeczywistości: wynika to z pojęcia Boga.
DOWODY SW. TOMASZA:
5 dowodów:
-z istnienia ruchu, wnosi, że istnieje pierwsza przyczyna ruchu;
-niesamowitość świata-istnieje istota samoistna będąca przyczyną świata;
-przypadkowość rzeczy, istnieje poza nimi istota konieczna;
-istnieją istoty różnej doskonałości, istnieje więc istota najdoskonalsza;
-powszechna celowość przyrody, istnije istota najwyższa, rządząca przyrodą a działająca celowo.
Wszystkie te dowody są typu kosmologicznego.
TOMISTYCZNA KONCEPCJA BYTU I CZŁOWIEKA:
BYT-jednostkowe rzeczy, i tylko one, są substancjami, czyli samoistnymi bytami. Składniki bytu: -istota i istnienie; istota każdej rzeczy jest to, co wspólne jej gatunkowi i zawarte w definicji. Bóg jest eden bytem koniecznym i niezależnym, dlatego jest bytem prostym,a stworzenie-złozonym, bo składa się przynajmniej z istoty i istnienia.;
-istota substancji cielesnych jest znów złożona z formy i materii.
-hierarchiczne stopnie bytu;
CZŁOWIEK-nie jest samą duszą a dusza jest formą ciała, a nie samoistną substancją;
-człowiek nie posiada idei wrodzonych; wszelkie poznanie jest pochodzenie empirycznego;
-władze poznawcze człowieka są bądź zmysłowe, bądź umysłowe;
-rozum jako władza duszy;
Właściwości tomizmu:
-dualizm Boga i swiata; - hylemorfizm; -obiektywizm; -empiryzm; -uniwersalizm; -realizm; -intelektualizm
ŚREDNIOWIECZE:
Uniwersytety składały się z 4 fakultetów:
-sztuki wyzwolone-filozofia;
-prawo;
-medycyna;
-teologia
SCHOLASTYKA-jest dążeniem do rozumowego wyjaśnienia prawd wiary a tym amym dążeniem do uczynienia ich bardziej przekonującymi.
sposób interpretowania tekstu: -czytanie tekstu; -komentowanie tekstu (zastanawiano się o co chodzi); -dyskutowano(stawiano do niego tezy i starano się je badać.