Poradnictwo opiekuńcze

PORADNICTWO OPIEKUŃCZE WYNIKAJĄCE Z ZADAŃ OPIEKUŃCZYCH RODZINIE I ŚRODOWISKU ZAMIESZKANIA.

Dziecko rozwija się w rodzinie i ona jest dla niego podstawowa komórką zaspokajającą potrzeby, kompensującą braki i stymulującą jego rozwój. Rodzina wypełnia wobec dziecka wiele zadań opiekuńczo-wychowawczych. Należą do nich:
• Ochrona zdrowia dziecka;
• Higiena żywienia, pracy i wypoczynku dziecka;
• Zaspokajanie potrzeb materialnych;
• Zapewnienie wykształcenia;
• Zaspokajanie potrzeb psychicznych i kulturalnych;
• Wdrażanie do życia społecznego;
• Kształtowanie aspiracji i dążeń;
Nauczyciele i rodzice muszą dołożyć wszelkich starań, aby pomóc dziecku np. w utrwalaniu nawyków systematycznej pracy, by w przyszłości łatwiej pokonywało trudności. Ważną rolę odgrywa kształtowanie prawidłowych postaw dzieci. Wymagania w zakresie ubioru, wzajemnych stosunków między koleżankami i kolegami, zagadnienia wobec postaw starszych, słabszych, odchylonych od normy, problematyka wdrażania do życia społecznego. Na wypełnienie zadań opiekuńczo-wychowawczych przez rodzinę istotny wpływ ma organizacja życia rodzinnego, która w znacznym stopniu zależy od charakteru zajęć rodziców, struktury czasowej w ciągu dnia.
W sytuacjach gdy rodzice nie są w stanie zaopiekować się dziećmi po skończeniu przez nie lekcji, z pomocą przychodzą świetlice szkolne. Nie wszyscy rodzice orientują się jaka pomoc może zaoferować im szkoła. Dlatego też wychowawca powinien mieć dobre rozeznanie, jakie potrzeby w tym zakresie mają dzieci, jakie są ich warunki rodzinne, oraz jak spędzają wolny czas. W kontaktach z rodzicami nauczyciel powinien poinformować o możliwościach korzystania przez dzieci z różnych placówek wychowania pozaszkolnego (biblioteki, czytelnie, kluby itp.)
Poradnictwo w uświadamiające, ostrzegające i doradzające może w sposób niezaprzeczalny pomóc współczesnej rodzinie we właściwym wypełnianiu zadań opiekuńczo wychowawczych i uniknięciu błędów w wychowaniu dziecka. Może ono mieć charakter wyraźnie specjalistyczny dotyczący określonej sytuacji lub zagrożenia, jak też ogólny obejmujący całościowo dziecko i jego rodzinę. Może być prowadzone w ramach zadań wykonywanych przez określoną instytucję lub poradnię. Rodzice mogą otrzymywać informacje, wskazówki, rady i porady w następujących placówkach:
• Sąd Opiekuńczy i Rodzinny (w sprawach dotyczących Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego);
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych (w sprawach świadczeń przysługujących dziecku z tytułu ubezpieczeń społecznych);
• Rejonowe przychodnie zdrowia (w sprawach zapobiegania i leczenia dzieci);
• Urzędy zatrudnienia i inspektorzy pracy;
• Szkoły (w sprawach wychowania dziecka);
• Związki zawodowe (w sprawach wczasów i niektórych świadczeń socjalnych);
• Poradnie rodzinne;
Nauczyciel powinien poinformować rodziców, że wszystkie wymienione wyżej instytucje zobowiązane są udzielać niezbędnych porad w spawach dzieci. Porady te najczęściej mają charakter wstępnej konsultacji.
Jeśli jednak okaże się ono niewystarczająca, rodzice powinni wiedzieć, że w bardziej skomplikowanych sytuacjach zwrócić się mogą do poradni specjalistycznych, powołanych do rozpatrywania spraw określonego typu (poradnie prawne, wychowawczo-zawodowe, specjalistyczne poradnie służby zdrowia, ośrodki selekcyjne, poradnie). Zakłada się słusznie, że opieka nad dzieckiem wpływa na zapobieganie i usuwanie sytuacji zagrożenia. Sytuację opiekuńczą tworzy ogół warunków, w jakich zaspokajane są potrzeby dziecka w tym również środowiska zamieszkania. Chodzi tu więc o oparcie szeroko rozumianej działalności na siłach społecznych tkwiących w danym środowisku (wartościowe jednostki, zespoły, placówki) co pozwoliłoby:
• ujawnić potrzeby opiekuńcze o charakterze jednostkowym lub grupowym;
• brać udział w bezpośrednim rozpoznawaniu sytuacji dziecka lub grup dzieci wymagających interwencji opiekuńczej ;
• postulować i prowadzić niektóre formy opieki;
• gromadzić środki społeczne na działalność opiekuńczo wychowawczą;
• organizować różne formy poradnictwa dla dzieci młodzieży i rodziców.
Obok poradnictwa indywidualnego (nauczyciel-rodzina ucznia duża rolę odgrywa poradnictwo grupowe prowadzone w ramach szkół dla rodziców. Irena Judził twierdzi, że podstawowym zadaniem jest pomoc w prawidłowym wychowaniu dzieci przez upowszechnienie wiedzy pedagogicznej i psychologicznej, która może pomóc w przygotowaniu rodziców do pełnienia ról rodzicielskich, utrwalaniu spoistości rodziny i jej trwałości. Wiodąca rola szkoły w poszerzonej działalności opiekuńczo-wychowawczej i doradczej może nabrać szczególnego znaczenia w zakresie pomocy rodzinie, jak samej młodzieży, poprzez organizowanie zajęć, kontrolę oddziałujących na nią wpływów, stwarzanie warunków racjonalnego i kulturalnego wykorzystania czasu wolnego, uczestnictwo w kulturze oraz zaspokajanie różnorodnych potrzeb związanych z aktywnością i udziałem w życiu społecznym. Szkoła współczesna tworzy zorganizowane środowisko wychowawcze, które ma zapewnić warunki prawidłowego rozwoju psychofizycznego dzieci i młodzieży. Realizuje więc, obok funkcji kształcącej i wychowawczej, funkcję opiekuńczą. Szkoła obejmuje swym oddziaływaniem cała populację dzieci i młodzieży w określonym przedziale wiekowym, a dysponując odpowiednia bazą lokalową i kadrą wcześniej niż inne środowiska opiekuńczo-wychowawcze wykryć nieprawidłowości rozwojowe oraz podjąć odpowiednie środki w celu ich likwidacji.
Podstawowymi kierunkami działalności w pracy szkoły są: profilaktyka, kompensacja i stymulacja, przy czym wychodzi się z założenia, że duża rolę w realizacji tych działam odgrywa właściwie rozumiane poradnictwo opiekuńczo wychowawcze, obejmujące swym działaniem uczniów, pracowników szkoły i rodziców.
Rodziców podstaw pozytywnych efektów pracy dydaktycznej leży właściwa realizacja zadań opiekuńczych, przy czym najistotniejszym na terenie szkoły jest ochrona zdrowia.
Ważne miejsce w poradnictwie na rzecz młodzieży z grup dyspanseryjnych zajmują poradnie wychowawczo-zawodowe, które dążą do objęcia opieką całej młodzieży z odchyleniami w stanie zdrowia, poprzez zapobieganie ewentualnym rekwalifikacjom już podczas nauki w szkole ponadpodstawowej i pomoc w wyborze zawodu. Realizacja tych zagadnień wymaga nawiązania kontaktu nauczyciela z pracownikiem poradni (odnosić się to będzie szczególnie do uczniów z klas starszych) i przedstawienia dokumentacji szkolnej (karty zdrowia, arkusza ocen, opinii szkoły) każdego ucznia. Pozwala to ustalić, którzy uczniowie wymagają indywidualnej pomocy poradni. Współpraca szkoły z poradnią odnosi się m.in. do:
• pomocy szkole w poznawaniu uczniów klas I szkół ponadpodstawowych (przekazywanie lekarzom oraz wychowawcom klas informacji dotyczących stanu zdrowia ucznia, jego cech osobowości, sytuacji środowiskowej, ewentualnych przewidywanych trudności);
• pedagogicznego kształcenia rodziców (udział w spotkaniach z rodzicami, prelekcje, indywidualne spotkania);
• nawiązania kontaktu z uczniami klas szkół ponadpodstawowych pomocy młodzieży w pokonywaniu trudności (obserwacja zajęć, badanie adaptacji uczniów, stosunków koleżeńskich w klasie, kontrola postępów w nauce uczniów pozostających pod opieką poradni, indywidualne spotkania z uczniami itp.) w nauce uczniów pozostających pod opieką poradni, indywidualne spotkania z uczniami itp.).