Wersalski traktat pokojowy (1919)
Wersalski traktat pokojowy (1919)
Wersalski traktat pokojowy 1919, właściwie traktat pokoju z Niemcami, kończący I wojnę
światową, podpisany 28 czerwca 1919 przez Niemcy i państwa zwycięskiej koalicji. Wszedł w życie
10 stycznia 1920. Składał się z 440 artykułów. Ustalał nowy porządek terytorialny i polityczny
w Europie, tzw. system wersalski. W wyniku układu Niemcy utraciły ok. 6,5 mln ludności i ok. 70,5 tys. km2, na rzecz: Francji - Alzację i Lotaryngię, Belgii - okręg Eupen i Malmdy, Polski - Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie, Czechosłowacji - Kraik Hulczyński. Utworzono Wolne Miasto Gdańsk. Kłajpeda i okręg Saary zostały poddane pod międzynarodową kontrolę, na terenie Szlezwiku, Górnego Śląska, Warmii i Mazur miały być przeprowadzone plebiscyty, niemieckie kolonie podzielono pomiędzy zwycięzców i przekazano pod opiekę Ligi Narodów. Wprowadzono demilitaryzację strefy nadreńskiej, ograniczono liczebność armii niemieckiej do 100 tys., wprowadzono zakaz posiadania czołgów, lotnictwa, okrętów podwodnych, nakazano zniszczyć fortyfikacje. Na Niemcy nałożono obowiązek wypłaty (do 1951) odszkodowań wojennych w wysokości 132 mld marek w złocie. Wersalski traktat pokojowy był wynikiem obrad paryskiej konferencji pokojowej 1919-1920. System wersalski nakładał na wiele państw, m.in. na Polskę, obowiązek obrony praw mniejszości narodowych, w znacznym stopniu ograniczający suwerenność tych krajów, tzw. mały traktat wersalski.