Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że biznes nie może być etyczny.

Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że biznes nie może być etyczny.

Rozważania kwestii etycznych z reguły dotyczą treści powinności- jakie przypisane są pełnieniu określonej roli- oraz stopnia respektowania tych powinności. O ile jednak nie ma wątpliwości jakie są powinności pozwalające określić etyczne zachowanie lekarza, policjanta , sędziego czy kasjera- w przypadku biznesmena sytuacja staje się mniej klarowna.
W dziedzinie biznesu podobnie jak w obszarze polityki , podstawową kategorią jest skuteczność.
Pomiędzy wymogami działalności gospodarczej a etyką zachodzi skrót sprzeczności. Biznes kłóci się z etyką. W czasach bezwzględnego rynku, przedsiębiorcy nie zawsze mogą pozwolić sobie na kierowanie się względami etycznymi, bo przegrywają.
Zastosowanie teorii etycznych poprzez etykę w dziedzinie gospodarczej ulega często pewnemu ograniczeniu ze względu na wymogi rentowności. Czasami biznesmen musi podjąć trudną decyzję, zgodzić się na pewne rzeczy, bo inaczej może wypaść z rynku. A upadek firmy to utrata wielu miejsc pracy. Bywa więc, że także z poczucia odpowiedzialności za los pracowników podejmowane są decyzje, o których ktoś powiedziałby ? nieetyczne.
Czy w moralnej normie mieszczą się biznesowe programy lojalności, bonusy, rabaty?
Etyka biznesu jest dyscypliną zajmującą się problemami trudnymi i kontrowersyjnymi. Niektórzy kwestionują jej celowość i zasadność uważając, że już sam termin jest wewnętrznie sprzeczny. Stanowisko takie powstało na gruncie nieubłaganego działania sił rynku i wielu przykładów niemoralnych zachowań w świecie biznesu.
Milton Friedman prezentuje stanowisko, że etyka gospodarcza to tylko ideologia i nie jest potrzebna, ponieważ wystarczy działać na wolnym rynku bez podstępu i oszustw. Powinnością menadżera jest maksymalizować zysk.
Kiedy w grę wchodzi wymiana , wkraczamy w domenę , która nie jest domeną etyki.
Dla biznesmena w jego kontaktach z konkurentami naczelną zasadą jest : minimalnym kosztem szkodzić maksymalnie w ramach prawa.
Należy jednak podkreślić, że prawo to jedynie minimum moralności, czyli sam fakt, iż np. handlowiec przestrzega prawa nie oznacza jeszcze, że prowadzi swój biznes etycznie.

Biorąc pod uwagę polskie , historyczne uwarunkowania wiemy, że nawet najlepsi i uczciwi pracodawcy nadal często spotykają się ze złymi lub moralnie wątpliwymi nawykami w pracy. W Polsce nie jest łatwo prowadzić uczciwy biznes- skomplikowane prawo, nadmierne obciążenia podatkowe, biurokracja rodzą patologie. Wielu pracodawców omijanie prawa tłumaczy wysokimi kosztami pracy, chroniąc miejsca pracy tolerują na przykład fikcję samozatrudnienia.
W zapomnienie poszły elementarne zasady gospodarności, solidarności zawodowej i uczciwości.
O ile wszyscy potrafimy zdefiniować w/w pojęcia , o tyle niektórzy miewają trudności z określeniem- wobec koga mają być lojalni, z kim mają być solidarni i gdzie jest granica własnej uczciwości. Zasada: co nie jest zakazane jest dozwolone pozwala na interpretację wielu kwestii diametralnie różnie.
Chęć posiadania coraz więcej i więcej dotyczy wielu. Zarówno tych na dole jak i ? a może przede wszystkim ? tych tworzących elity polityczne i gospodarcze. Niemal codziennie ujawniane są jakieś nadużycia, coraz częściej zapomina się o etyce i coraz łatwiej triumfuje zasada, że cel uświęca środki.
Gospodarka poprzez podmioty działające w sferze gospodarczej ( indywidualni przedsiębiorcy, firmy, instytucje finansowe, stowarzyszenia działające na rzecz rozwoju gospodarki) wyznacza dzisiaj nowy system wartości oraz pełni rolę czynnika kulturotwórczego. I dlatego, czy tego chcemy czy nie, wszystkie słabości gospodarki i patologie powstające na jej obszarze, stają się słabościami i patologiami współczesnego człowieka.
Wśród dzisiejszych korporacji można znaleźć takie, które są całkowicie nastawione na zysk, a kwestie społecznych rezultatów prowadzonej działalności pozostawiają rynkowi. Inne funkcjonują w zgodzie z literą prawa, nie angażują się jednak w działalność etyczną i moralną. Na całym świecie wzrasta świadomość tego, jak niszczący wpływ tak na gospodarkę jak i na zaufanie obywateli do instytucji państwowych, polityków i urzędników wywiera korupcja.

Należy jednak podkreślić, że afery z pierwszych stron gazet stanowią na szczęście patologię , nie normę, warunkiem zaś efektywności gospodarki wolnorynkowej są miliony realizowanych codziennie uczciwych transakcji i dotrzymywanych umów.
Moim zdaniem w obecnych czasach etyka w biznesie jest nieodzowna.
Biznes silnie oddziałuje na życie współczesnego człowieka. Wystarczy wyjść na ulicę nowoczesnego miasta i zastanowić się co ludzie robią najczęściej. Nie ulega wątpliwości że dwie rzeczy: pracują i kupują. Większość ich życia upływa w kręgu ekonomii, na produkcji i konsumpcji. Praca zawodowa stała się jedną z najważniejszych sfer życia człowieka. Każdy członek współczesnego społeczeństwa jest w jakiś sposób uwikłany w relacje ? biznesowe?.
Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga regulacji. Do sprawnego działania mechanizmów rynkowych potrzebne jest minimum zaufania co do tego, że partnerzy gospodarczy będą postępowali zgodnie z pewnymi zasadami.
Systemy prawne nie zawsze są wyczerpujące , a nawet jeśli tak, to korzystne jest wsparcie innymi regulacjami- rynek wymaga pewnego minimum etycznego.

W społeczeństwie, gdzie dominują instytucje wymiany rośnie potrzeba nauczania wspólnie uznanych zasad moralnych i jest to zadanie, które stoi przed etyką.
Nie ogranicza się ona do głoszenia uniwersalnych wartości i apelowania do sumień przedsiębiorców, ale jest określoną wiedzą , która musi być przejęta przez firmy tak, jak przejmowane są nowoczesne technologie.

Celem etyki w biznesie jest wyszukiwanie rozwiązań pośrednich, godzących wymogi moralne z dbałością o interesy firmy.
W ostatnich latach etyka zdecydowanie nabrała strategicznego znaczenia, menedżerowie najwyższego szczebla zaczynają dostrzegać, że etyka po prostu się opłaca.
Zarówno praktyka jak i badania udowadniają, że istnieje ścisły związek pomiędzy dobrymi wynikami a etyką.
Etyka nie jest jednak czymś co można automatycznie implementować. Żaden kodeks etyki ani polityka czy zasady same w sobie nie spowodują ?uetycznienia? firmy.
Etyczna firma to etyczni pracownicy na każdym szczeblu, to również inwestycja w pracowników : dotrzymywanie obietnic, jasne ścieżki rozwoju, właściwe pensje, dobre relacje pomiędzy pracownikami. Jeśli obecna gospodarka ma funkcjonować normalnie , to etyka musi zostać przyswojona przez biznes i stać się codzienną praktyką, ponieważ w perspektywie strategicznego, długofalowego rozwoju firmy jedynie etyczne działanie popłaca. Reputacja firmy i zaufanie do niej jest jedną z największych jej wartości, również rynkowych.
Mając na uwadze dostarczanie i upowszechnianie etycznych wzorców zachowań, należy propagować zasady etycznej( moralnej i społecznej) odpowiedzialności w biznesie.
Zasady dla biznesu zostały stworzone i ogłoszone przez Okrągły Stół z Caux w roku 1994, są tym samym najwcześniejszą inicjatywą dotyczącą etycznego biznesu - społecznej odpowiedzialności biznesu.

Pierwszym z zadań jakie stoi przed etyką w biznesie jest ukazanie etycznych problemów jakie nastręcza działanie podlegające ocenie ekonomicznej i jednocześnie respektujące nakazy społecznej odpowiedzialności.
Drugim zadaniem jest problematyka etyki pracy. Sprowadza się ona do odpowiedzi na pytania: o bezpieczeństwo pracy, o jakość relacji pomiędzy pracodawcą a personelem, o dyscyplinę, lojalność, prawa itp. Etyka zajmuje się również etyką zawodową szczególnie prawników, polityków, dziennikarzy.
Trzecim zadaniem etyki w biznesie jest rozwiązywanie problemów pomiędzy konsumentem a światem biznesu np. odpowiedzialność producenta za bezpieczeństwo i jakość produktu , właściwa reklama.
Czwartym zadaniem, które podejmuje etyka jest przemyślenie zespołu zagadnień dotyczące stosunku świata biznesu do środowiska naturalnego, populacji i odpowiedzialności za przyszłe pokolenia.
Można zatem przyjąć, że jedną z podstawowych ról jakie należą do etyki w dziedzinie gospodarczej należy na początku uświadomienie natury samego życia gospodarczego i celu jaki ma realizować świat biznesu.

Ktoś powiedział :? Jestem przekonany, że nic bardziej, nawet zbrodnia, nie jest takim przeciwieństwem poezji, filozofii, ba- nawet samego życia, jak bezduszny biznes?. Zgadam się z autorem tej wypowiedzi.

W zmieniającej się rzeczywistości rynkowej, w dobie globalizacji i integracji ze strukturami europejskimi, sprawą szczególnej troski powinna stać się dbałość o podniesienie etycznych standardów działalności.
Są przesłanki, które zachęcają do podążania drogą etycznego biznesu:
? Po pierwsze, wzrost konkurencyjności na rynku sprawia, że zacierają się różnice technologiczne, cenowe czy jakościowe produktów. W takiej sytuacji , firmy muszą szukać innych wyróżników, które sprawią, że klient wybierze z całej gamy podobnych produktów właśnie nasz. Zaangażowanie w problematykę społeczną i odpowiedzialność to wartości, które nadają pozytywny rys charakterystyce naszej firmy.
? Po drugie wzrastają oczekiwania pracowników wobec pracodawców. Coraz trudniej jest zatrzymać najlepszych specjalistów. W związku z tym , zasady regulujące politykę kadrową firmy oparte o odpowiedzialność i dbałość w budowie relacji międzyludzkich, procentują przekładając się na wzmocnienie systemu motywacyjnego pracowników.
? Po trzecie zainteresowanie inwestorów kieruje się ostatnio nie tylko w stronę wyników finansowych firmy , ale również etyczną stronę ich działalności ( postępowanie wobec pracowników, kontakty z otoczeniem społecznym, dbałość o środowisko naturalne itd.).

Praca jest szczególnym rodzajem aktywności, w której możemy realizować się jako ludzie, wykorzystując dane nam pokłady kreatywności i zdolności. Już nie jako bierni obserwatorzy świata , ale jako twórcy. Biznes nie może być polem naszej aktywności usytuowanym gdzieś ? poza dobrem i złem?, przeciwnie , to obszar działań, który powinien być poddany dyktatowi określonych wartości.
Biznes nie jest celem samym w sobie, lecz działalnością w ramach społeczeństwa, które ma również troski, normy i oczekiwania.
Podsumowując, uważam ,że biznes może i powinien być etyczny .



Bibliografia

1. artykuł ? Czy etyczny biznes się opłaca?- Internet
2. Polsko-Amerykańska Szkoła Biznesu- ?Etyka w biznesie?- Internet
3. Jakub Banaś: ?Etyka w biznesie. Mówią mi, ciągle mówią?- Internet
4. Fundacja Innowacji- Encyklopedia Biznesu
5. prof. Dr hab. A. Kamela - Sowińska ?Etyka a biznes? ? Internet
6. Janina Filek- ?Czy biznes zobowiązuje? ? Internet
7. M. Tworek ? ? Biznes i etyka- własny cień wszędzie widzę? ? pismo obywatelskie Puls nr3 2006r.