Unia europejska pojęcia
Formuła Berlin plus (ang. Berlin Plus agreement)
Nazwa porozumień zawartych prze NATO i UE w dniu 16 grudnia 2002 roku. Zostały one oparte na wnioskach umowy zawartej pomiędzy Unią Europejską a NATO, podczas szczytu w Waszyngtonie w dniach 23-25 kwietnia 1999 roku. Nazwa pochodzi od ustaleń ze szczytu NATO w Berlinie z 3.06.1996
W Berlinie 3 czerwca1996 na sesji Rady Północnoatlantyckiej opracowano kompromisowy plan w sprawie realizacji Europejskiej Tożsamości Obronnej i Bezpieczeństwa(ESDI) W zamierzeniu będącej nadal europejskim filarem NATO, a także Połączonych Sił Narodowych do Zadań Specjalnych (CJTF) Jednostki te miały prowadzić operacje pokojowe, humanitarne i antykryzysowe poza obszarem NATO. O ich użyciu miała decydować Rada Północnoatlantycka, możliwość ich wykorzystania miała UZE. Podczas tego szczytu opracowano trzy podstawowe cele którymi miał się kierować sojusz w celu zwiększenia efektywności wykonywania zadań i misji:
1) konieczność osiągnięcia zdolności do wykonywania zadań przy użyciu sił zbrojnych których zadaniem miało być na usuwanie przyczyn sytuacji kryzysowych lub kryzysów zagrażających regionalnemu lub światowemu bezpieczeństwu oraz powodujących naruszenie praw człowieka.
2) Miała istnieć przejrzystość działania, a NATO miało być forum konsultacji
3) Miał następować rozwój ESDI w ramach NATO
Unia Europejska nie radziła sobie z konfliktem w Kosowie (1998-99) i nie odegrała znaczącej roli w procesie pokojowym dlatego skłoniło to UE do podjęcia konkretnych kroków w celu wzmocnienia jej roli na arenie międzynarodowej, a w szczególności w zakresie obrony. Pierwszym krokiem w tym kierunku był Traktat Amsterdamski podpisany 2.10 1997r. Zostały na nowo opracowane cele CFSP były to m.in. ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezależności i integralności Unii, a także umacnianie jej bezpieczeństwa. Kolejnym krokiem był francusko-brytyjski szczyt w Saint-Malo(3-4.12.1998). Głównym celem było wykształcenie zdolności UE do realizacji zadań wojskowych w sytuacjach kryzysowych, które miały być oparte o własną siłę wojskową i samodzielność decyzyjną. Postanowienia szczytu zostały zaakceptowane podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Kolonii (3-4.06.1999). Podczas trwania posiedzenia stworzono nową formułę Wspólna Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obronna (CESDP) Jej głównym celem miało być zapobieganie konfliktom oraz rozwiązywanie kryzysów. W Waszyngtonie w dniach odbył się szczyt, gdzie podjęto decyzję co do zakończenia etapu budowy Europejskiej Tożsamości Bezpieczeństwa i Obrony(ESDI), która została określona i zapoczątkowana w Berlinie 3.06.1996 roku. Pomimo kompromisów przyjętych podczas szczytu w Waszyngtonie, dialog pomiędzy NATO a UE trafił na przeszkody. Podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Helsinkach(10-11.12.1999) członkowie Unii podjęli decyzję o dalszej autonomii CESDP. W przypadku braku zaangażowania ze strony NATO państwa członkowskie miały przeciwdziałać kryzysom i zobowiązano do wystawienia 50-60 tys. Sił szybkiego reagowania, które miały mieć własne dowództwo, wywiad, zabezpieczenie logistyczne oraz jednostki wsparcia lotniczego i morskiego. Umowy Berlin plus obejmują: Współpracę NATO -UE które obejmują wymianę informacji niejawnych., dostęp do zdolności planowania NATO, dostęp do zasobności NATO w sprawach jednostek łączności i dowodzenia, procedury zwalniania, monitorowania, zwrotu i odwołania środków i zasobów NATO, zadania dla sił sojuszniczych, włączenie w planowaniu obronnym NATO potrzeb i możliwości, które mogą być wymagane do prowadzonej przez UE operacji wojskowych, ustalenia UE-NATO przy wykorzystaniu potencjału NATO. Do tej pory UE przeprowadziła dwie operacje ze wsparciem NATO: Operacja Concordia w Macedonii a także EUFOR Althea w Bośni i Hercegowinie.
Oficjalna strona: http://www.nato.int/shape/news/2003/shape_eu/se030822a.htm
Opracowano na podstawie:
http://en.wikipedia.org/wiki/Berlin_Plus_agreement
http://pl.wikipedia.org/wiki/Formu%C5%82a_Berlin_Plus
Unia Europejska Leksykon integracji. red. Wiesław Bakajła, Kazimierz Dziubka, 2003 Wrocław, s-573-577
Konferencja międzyrządowa (ang. Intergovernmental Conference – IGC)-
Jest to forum negocjacji rządów wszystkich członków Unii Europejskiej. Członkowie mają na celu zmianę traktatów, które stanowią podstawę funkcjonowania Unii. Dokonywanie zmian wymaga zgody wszystkich członków UE. Artykuł 48 Traktatu o Unii Europejskiej określa warunki zmiany i wprowadzanie uzupełnień do traktatów. Mówi on także o tym, że rząd każdego państwa członkowskiego lub Komisja Europejska może wysuwać swoje propozycje zmian i je proponować Radzie. Rada która konsultuje się z Parlamentem Europejskim i Komisją podejmuje decyzję o zwołaniu konferencji przedstawicieli rządów wszystkich państw członkowskich, której celem jest przyjęcie zmian za porozumieniem wszystkich członków, które mają być dokonane w traktatach. Komisja jest zwoływana przez przewodniczącego Rady. Po ratyfikacji zmian przez państwa członkowskie wchodzą one w życie.
Obecny model wypracowania innowacji sprawia że, konferencje międzyrządowe pełnią bardzo ważną rolę, z punktu widzenia integracji europejskiej. Unia Europejska zmienia się pod względem strukturalnym, zasad funkcjonowania a także przyznawane są jej nowe kompetencje, jest to wynikiem dotychczasowych konferencji.
Etapy integracji europejskiej wyznaczają następujące konferencje:
Konferencja Międzyrządowa 1985-86 (Mediolan, Luksemburg, Haga)
Pierwsza Konferencja Międzyrządowa odbyła się podczas szczytu Rady Europejskiej w Mediolanie w dniach 28-29 czerwca 1985 roku. Trwała ona od 5-17 grudnia 1985 roku. Podczas tej konferencji opracowano jednolity Akt Europejski (Single European Act). Wprowadzał m.in. przestrzeń bez wewnętrznych granic czyli swobodny przepływ osób, usług towarów i kapitału.
Konferencja Międzyrządowa 1990-91 (Rzym, Maastricht)
Konferencje odbywały się równolegle na ich forum poruszano kwestię unii gospodarczej i walutowej oraz unii politycznej. Efektem prac konferencji był Traktat o Unii Europejskiej, podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht. Na mocy tego traktatu powstała Unia Europejska, która opierała swoje funkcjonowanie na trzech filarach Wspólnot Europejskich, wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz współpracy w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Powołano europejskiego rzecznika praw obywatelskich, Komitetu Regionów oraz Europejskiego Instytutu Walutowego, który był zalążkiem Europejskiego Centralnego. Wszedł w życie 1 listopada 1993 r.
Konferencja Międzyrządowa 1996-97 (Turyn, Dublin, Amsterdam)
Konferencja obradowała od 29 marca 1996 do17 czerwca 1997 roku. W jej wyniku powstał Traktat Amsterdamski podpisany 2 października 1997r. Traktat wprowadził m.in. przeniesienie zagadnień dotyczących polityki wizowej, azylowej, imigracyjnej i współpracy sądowej w sprawach cywilnych z III do I filaru Unii Europejskiej. W zakresie trzeciego filaru została współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych. Wprowadzał także nowe przepisy dotyczące zatrudnienia. Wszedł w życie 1 maja 1999 roku.
Konferencja Międzyrządowa 2000 (Bruksela, Nicea)
Konferencja trwała od 14 lutego do 11 grudnia 2000 roku. W efekcie powstał Traktat Nicejski, który został podpisany 26 lutego 2001 roku. Traktat m.in. określił liczbę i metodę obliczania głosów w wypadku podejmowania przez Radę decyzji kwalifikowaną większością, zreformował organy sądownicze UE, a także Określił skład i sposób funkcjonowania Komisji Europejskiej. Wszedł w życie 1 lutego 2003 roku.
Konferencja międzyrządowa 2003/2004 (Bruksela)
Obradowała od 4.10.2003 roku-18.06.2004 roku. Przyjęto traktat ustanawiający konstytucję dla Europy. Traktat postanawiał m.in. zmianę sposobu głosowania w Radzie Ministrów czyli dawnej Rady Unii Europejskiej.
Konferencja międzyrządowa2007(Lizbona)
Konferencja trwała od 23 czerwca 2007 r. i do 18 października 2007 r. W jej wyniku powstał traktat podpisany w Lizbonie 18 grudnia 2007 r. Najważniejsze postanowienia: zmniejszenie liczby komisarzy europejskich do 18 pomimo tego że jest 27 państwa członkowskich, od 2009 Parlament Europejski będzie miał maksymalnie 750 członków, poprzednio było ich 785, opracowano Kartę Praw Podstawowych, wprowadzono stanowisko Przewodniczącego Rady Europejskiej. Został on podpisany 13 grudnia 2007 w Lizbonie
Oficjalna strona: http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/07/284&format=HTML&aged=1&language=EN&guiLanguage=en
Podstawa prawna: art. 48 Traktatu o Unii Europejskiej
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2006:321E:0001:0331:pl:pdf
Opracowano na podstawie:
http://www.futurum.gov.pl/futurum.nsf/igc
http://www.consilium.europa.eu/showPage.aspx?id=1297&lang=PL
http://traktatlizbonski.polskawue.gov.pl/HLP/files.nsf/0/A9050E7E00DA1A2DC1256FC0004A0804/$file/Laeken_Konstytucji_Europejskeij.pdf
http://www.konstytucjaue.gov.pl/
http://pl.wikipedia.org/wiki/Traktat_lizbo%C5%84ski
http://oide.sejm.gov.pl/oide/index.php?option=com_content&view=article&id=14515&Itemid=542
K. Łastawski, Historia integracji europejskiej, 2006, s.308-310
Raport londyński
Dokument który zreformował Europejską Współpracę Polityczną (EWP). Współpraca w ramach EWP opierała się na współpracy w ramach polityki zagranicznej państw, które należały do Wspólnot Europejskich. Współpraca została zapoczątkowana na przełomie 1969 i 1970 roku.
Raport został przyjęty 13.10.1981 roku podczas spotkania ministrów spraw zagranicznych Wspólnoty Europejskiej w Londynie. Na przełomie lat 70 i 80 XX wieku działania Wspólnoty były słabe i nie dawały efektów, stąd wynikała konieczność zmian. Przyczyną zwołania tej konferencji była także radziecka inwazja na Afganistan i islamska rewolucja w Iranie.
Inicjatywę reform wysunęła Wielka Brytania co zaowocowało debatami, w wyniku czego powstał Raport londyński. Na jego podstawie zastał utworzony Sekretariat Trójki. Wpływ na wszelkiego rodzaju kwestie związane z EWP otrzymała Komisja Wspólnot Europejskich. Odnośnie relacji zagranicznych większe znaczenie zyskała prezydencja. Postanowiono także, że wszelkie kwestie związane z bezpieczeństwem zostaną włączone do problematyki EWP, oprócz spraw obronnych bo na to nie zgodziła się Irlandia. Państwa członkowskie zostały zobowiązane do konsultowania się przed przyjęciem określonego stanowiska przed wystąpieniami z inicjatywą narodową a także we wszystkich ważnych sprawach polityki zagranicznej ze wszystkimi partnerami. Nie było jednak sposobu egzekwowania tego zapisu i nie miał on pełnego wpływu na funkcjonowanie Wspólnoty. Jego wykonywanie zależało tylko od dobrej woli wszystkich członków.
Raport londyński wprowadził także procedurę kryzysową, która polegała na tym, że była możliwość zwołania Komitetu Politycznego czy też spotkania ministrów w ciągu 48 godzin. Mechanizm ten chciano wdrożyć, gdy wprowadzono stan wojenny w Polsce 13 grudnia 1981 roku. Niestety pierwsza próba jego wprowadzenia okazała się całkowicie nieudana. Udało się to po raz pierwszy dopiero po inwazji Izraela na Liban w czerwcu 1982 roku.
Opracowano na podstawie:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Raport_londy%C5%84ski
http://pl.wikipedia.org/wiki/Europejska_Wsp%C3%B3%C5%82praca_Polityczna
http://www.cie.gov.pl/WWW/quest.nsf/($PrintView)/04E0E31A2BEB03B2C1256E860027FEF5?Open
http://www.monitorc.pl/roczniki/1998/CEL10-E.pdf