Eksploatacja ziem polskich podczas II wojny światowej

Eksploatacja ziem polskich podczas II wojny światowej
Ziemie polskie zostały przez hitlerowców potraktowane jak kolonia, która miała dostarczyć surowców i taniej siły roboczej. Niemcy podporządkowali przemysł i rolnictwo na okupowanych terenach ekonomice wojennej i dlatego przejęli oni całkowitą kontrolę nad życiem gospodarczym.
Polacy pod okupacją
Na terenach włączonych do Rzeszy skonfiskowano polski majątek publiczny i wywłaszczono przeważającą część majątku prywatnego. Na terenie Generalnej Guberni również skonfiskowano własność państwa polskiego, ale pozostawiono prywatną własność w rękach polskich, przynajmniej formalnie, ponieważ jej kierownictwo przeszło w ręce zarządców komisarycznych (treuhänderów). Jednocześnie Niemcy systematycznie grabili maszyny, urządzenia i surowce przemysłowe na terenie Generalnej Guberni. Działalność taka w mniejszym stopniu dotyczyła terenów włączonych do Rzeszy.
Eksploatacji gospodarczej towarzyszyła bezlitosna eksploatacja siły roboczej. Już w pierwszych miesiącach okupacji wprowadzono obowiązek pracy dla mężczyzn: w wieku 14 - 65 lat (na terenach wcielonych do Rzeszy) i 14 - 60 lat (w GG). Masowe łapanki w miastach i wsiach GG były połączone z wywozem Polaków na przymusowe roboty do Niemiec. Wywózka i niewolnicza praca objęła prawie 2,5 mln Polaków.
Rolnictwo polskie zostało objęte kontyngentami, czyli obowiązkowymi dostawami zboża, mięsa i mleka. Ceny były minimalne, a często stosowano zapłatę w wódce, celem rozpicia społeczeństwa polskiego. Płody rolne wywożone z GG do Rzeszy znacznie przewyższyły wielkość przedwojennego eksportu w tej dziedzinie. Kontyngenty były ciągle podwyższane, a sposób ściągania coraz bardziej bezwzględny. System kar za niedostarczenie kontyngentu przewidywał: więzienie, obóz koncentracyjny, a nawet karę śmierci.
W miastach wprowadzono drobiazgową kontrolę handlu produktami rolnymi i reglamentację żywności na kartki, które pokrywały zaledwie 1/3 kalorycznego zapotrzebowania dorosłego człowieka. Jednocześnie obowiązywał całkowity zakaz handlu mięsem i tłuszczem, a za nielegalny ubój groziła kara śmierci. Prowadziło to do wzrostu chorób (gruźlica) i śmiertelności, szczególnie wśród dzieci i osób starszych.
Wymiana pieniędzy przedwojennych na terenach włączonych do Rzeszy miała charakter wyraźnie drenażowy. Kurs wymiany 2 zł za1 markę był niekorzystny i odwrotny do rzeczywistej wartości obu walut. Podobnie było z walutą GG, złotymi Banku Emisyjnego, która na skutek inflacji miała coraz niższą wartość. Spowodowało to ogromne straty materialne społeczeństwa polskiego.
Na terenach okupowanych przez Związek Radziecki nastąpiło zagarnięcie przez państwo polskich majątków ziemskich, fabryk i banków. Miały miejsce oficjalne rekwizycje własności prywatnej i rabunek dokonywany przez żołnierzy i urzędników radzieckich. Większość Polaków została pozbawiona swoich warsztatów pracy, a zatrudnienie w gospodarce radzieckiej nie dawało wystarczających środków do życia. Codziennością stały się olbrzymie kolejki przed sklepami, z których masowo wykupywali towary Rosjanie. Ogromne straty ponieśli posiadacze złotówek polskich przy wymianie po kursie 1 złoty za 1 rubel, ponieważ waluta radziecka miała znacznie niższą wartość nabywczą.