Czy można żyć bez praw?

„Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw.” Od takich słów rozpoczyna się „Powszechna deklaracja praw człowieka” uchwalona przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 1948r. Wiadomo, że w demokratycznym państwie prawnym władze nie mogą dowolnie zmieniać prawa. Ważną funkcją prawa jest to, że ustanawia jasne reguły gry. Społeczeństwo bez norm prawnych przypominałoby mecz piłki nożnej rozegrany bez żadnych reguł i sędziego. Istnieje wiele praw np. cywilne i karne, administracyjne, pracy i rodzinne. Prawo cywilne dotyczy przede wszystkim relacji pomiędzy obywatelami nie zagrożonych sankcją karną i nie ściganych z urzędu przez organy państwowe. Obejmuje takie sprawy, jak np. kupno-sprzedaż, zawarcie umowy, pożyczka. Prawo karne dotyczy przestępstw, to znaczy czynów zakazanych przez prawo, za które grożą kary. Za naruszenie praw sąd może zastosować różne rodzaje kar określonych w ustawach: grzywnę, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, zakaz wykonywania zawodu, itp. Organami państwa powołanymi do tego, aby stać na straży przestrzegania prawa i ścigać osoby, które je naruszają, są prokuratura i policja. Większość przepisów dotyczy osób dorosłych. Dorośli odpowiadają za czyny popełnione przez ich dzieci, które nie mają ukończone 17 lat. Prawo pracy stanowi, że nie wolno zatrudniać na stałe osób poniżej 15 roku życia. Specjalnym urzędem powołanym do ochrony praw człowieka jest Rzecznik Praw Obywatelskich. Konstytucja RP zapewnia obywatelom korzystanie z drogi sądowej w każdej sytuacji, w której ich prawa lub wolności zostały naruszone. Prawa człowieka dotyczą wszystkich ludzi, a więc również dzieci. Stworzono zatem specjalny dokument: „Konwencja o prawach dziecka” obowiązuje w naszym kraju od 1991 roku.
Myślę, że trudno byłoby sobie wyobrazić grupę, której członkowie korzystają z praw człowieka bez żadnych ograniczeń. Taka sytuacja powodowałaby, że wbrew intencjom ich twórców, nikt nie czułby się bezpiecznie. Nieograniczona wolność słowa pozwalałaby bezkarnie obrażać inne osoby, nieograniczone prawo do wolności osobistej uniemożliwiałoby zamykanie w areszcie przestępców. Dlatego też władze państwowe mogą wprowadzać pewne ograniczenia w stosowaniu praw człowieka. Po pierwsze, ograniczenia muszą wynikać z ważnej przyczyny- np. ochrony praw innych osób. Po drugie, ograniczenia te muszą zostać zapisane w ustawach, a nie wynikać z dowolnej decyzji urzędnika.