Kościoły krakowskie

Kościół św. Andrzeja
Ufundował go ok. 1086 r książe W. Herman i jego żona Judyta. Podczas najazdu Tatarów w 1241r. był miejscem schronienia dla okolicznej ludności. Kościół jest trójnawową bazyliką romańską. Mury wzniesiono z drobnej kostki kamiennej a narożniki wzmocniono większymi ciosami z piaskowca. W zachodniej fasadzie wznoszą się dwie smukłe wieże, u dołu czworoboczne a u góry przechodzące w ośmioboki. Widoczne wąskie otwory strzelnicze świadczą o obronnym przeznaczeniu budowli. Trójdzielna loggia w górnej części fasady wraz z ażurowymi prześwitami bliźniaczych okien wież dodaje lekkości tej części kościoła. Obecne hełmy wież pochodzą z 1639 r.

Kościół św. Wojciecha
Jest to budowa centralna na planie kwadratu nakryta kopułą, z niewielkim prezbiterium zamkniętym prostokątnie z dwiema kaplicami. W trakcie prowadzonych badań odkryto pod fundamentami świątyni fragmenty budowli drewnianej, posiadającej podłogę z drewna cisowego. Pierwotny kościól murowany zbudowany prawdopodobnie na przełomie X i XI wieku był nieco większy od obecnego i posiadał od strony zachodniej kwadratową wieżę. W początkach XII w. Na jego miejscu wzniesiono dzisiejszą świątynię. Stojąca na małym wzgórku, otoczona od zachodu podmokłymi obszarami, ta obronna budowla stanowiła bastion broniący drogi wiodącej od północy do ówczesnego grodu. Posiadała ona małe romańskie okna (widoczne na ścianie prezbiterium), ujęte w skośne ościeża oraz od strony ul Grodzkiej półkuliście zamknięty portal - obecne wejście do podziemia, gdzie znajduje się muzeum archeologiczne. W XVII i XVIII w kościół przebudowano, podwyższono oraz nakryto kopułą z barokową latarnią. Wnętrze posiada wyposażenie barokowe, w którym zwraca uwagę kilka dobrych obszarów ołtarzowych.

Kościół i klasztor Dominikanów
Zbudowany został na początku XIII a następnie w wiekach późniejszych wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany. Z pierwszej budowli zachowały się: mur dawnego romańskiego kościoła, okna i portal widoczne w dawnym refektarzu klasztornym oraz ściana wschodniego skrzydła klasztoru. Tu po raz pierwszy w Krakowie zastosowano do budowy cegłę. Kościół Dominikanów jest bazyliką trójnawową z otaczającym ją wieńcem kaplic i krużgankami. Zębate szczyty wieńczą bryłę kościoła od wschodu i zachodu.
Wejście prowadzi przez neogotycką kruchtę zasłaniającą piękny, pochodzący z końca XIV w portal ostrołukowy: wśród winnej latorośli postacie ludzkie i zwierzęce.
Pożar w 1850 r zniszczył w znacznej mierze korpus kościoła i wyposażenie wnętrza, zachowując jedynie kaplice oraz wmurowane w ściany nagrobki i tablice epitafijne. Do najpiękniejszych kaplic należy kaplica Myszkowskich, wzniesiona przy południowej nawie w 1614 r w stylu manieryzmu. Wnętrze kaplicy wyłożone jest czarnym marmurem. Pod kasetonową kopułą umieszczone są popiersia członków rodziny Myszkowskich.
Krużganki klasztorne należą do najpiękniejszych w Krakowie. Zachowały się tu romańskie partie murów. Najstarszą częścią zabudowań jest dzisiejszy refektarz wzniesiony ok. 1225 r kamiennej kostki. Na ścianie refektarza od strony krużganku widoczne są trzy okna romańskie i późnoromański portal. Zastosowanie w tej samej części form romanizmu i gotyku oraz różnych materiałów (kostka kamienna lub cegła), typowych dla odmiennych epok, ilustruje plastycznie proces przenikania się stylów. Na ścianie krużganków znajduje się szereg cennych nagrobków i tablic. Najstarsza jest płyta epitafium Franciszka Arrighi z 1312r.

Collegium Maius
Najstarszy z zachowanych gmachów uniwersyteckich. Od 1400 r był siedzibą Akademii Krakowskiej. Ten gotycki budynek powstał w połączeniu kilku kamienic kupionych za klejnoty ofiarowane uniwersytetowi przez Królową Jadwigę.
Mury Collegium Maius wzniesione są z czerwonej nietynkowanej cegły. Podpierają je kamienne, potężne skarpy, a wieńczą gotyckie, zębate szczyty. Dziedziniec otaczają XV wieczne arkady, wspierające się na kamiennych bogato rzeźbionych kolumnach. Krużganek przerywają schody wiodące na górne piętra gmachu. Bogato wyposażone wnętrza świadczą o dawnej świetności uczelni.