Fale tsunami w południowo-wschodniej Azji.
Fale tsunami są pojedynczymi falami, powstającymi najczęściej na skutek trzęsienia ziemi występującego pod dnem morskim, w wyniku podwodnych wybuchów wulkanów lub eksplozji wulkanów na morzu albo też obsunięcia się mas gruntu do morza.
Jeśli zna się miejsce, w którym nastąpiło trzęsienie ziemi, jego siłę, oraz charakterystykę akwenu, można określić, jak będzie rozchodziła się fala tsunami. Można też z dość dużą dokładnością podać przypuszczalny czas wystąpienia fali tsunami na danym odcinku brzegu oraz jej przypuszczalną wysokość.
Najbardziej zagrożone wystąpieniem tsunami są wybrzeża Japonii, Kuryli, Kamczatki, Aleutów, Alaski, Ameryki Środkowej, Peru i Chile. Tsunami są bardzo długie zaś ich wysokość na otwartym, głębokim oceanie wynosi kilka metrów. Ze względu na bardzo duże długości, fale tsunami mogą przemieszczać się bardzo szybko, nawet kilkaset km na godzinę.
W momencie dojścia do strefy brzegowej, poruszająca się z dużą prędkością fala długa staje się falą o stromym czole i jej wysokość wzrasta. W skrajnych przypadkach wysokość fali tsunami sięgać może kilkunastu metrów. Szczególnie duże wysokości fal tsunami obserwuje się w sytuacjach, gdy wąski, dość stromo nachylony szelf przylega do zatok w linii brzegowej. W zatoce dochodzi do dodatkowego spiętrzenia wody. Dlatego pewne odcinki wybrzeża szczególnie narażone są na częstsze niż na innych odcinkach brzegu występowanie fal tsunami.
Nadejście fali tsunami zazwyczaj poprzedzone jest szybkim obniżeniem lustra wody o 1-4 metrów, które trwa od kilku do kilkunastu minut, po czym następuje gwałtowne i szybkie podnoszenie się
poziomu morza, zakończone nadejściem fali tsunami o dużej, kilku - kilkunastometrowej wysokości. Zazwyczaj najwyższa jest pierwsza fala tsunami, po której może przyjść kilka kolejnych, o coraz to mniejszej wysokości.
Największe w historii było tsunami w Lituya Bay na Alasce. Fala ta miała wysokość do 524 m (to nie pomyłka). 9 czerwca 1958 roku nastąpiło w pobliżu wybrzeży Alaski silne trzęsienie ziemi. Spowodowało ono odkłucie (odklejenie od podłoża) mas zwietrzeliny skalnej i jej gwałtowne ześlizgnięcie się (obwał) po bardzo stromym stoku do wód głębokiego na około 130 m fiordu. Spowodowało to "wypchnięcie" mas wody we wszystkich kierunkach, najsilniejsze na przeciwległy stok fiordu, gdzie zasięg pionowy fali był najwyższy. (PAP)
26.12.2004 w niedziele o godzinie 1.59 naszego czasu, Azję Południowo-Wschodniej nawiedziło trzęsienie ziemi o sile 8,9 stopnia w skali Richtera, któremu towarzyszyły potężne fale tsunami. Najbardziej ucierpiały Indie, Sri Lanka, Bangladesz, Myanmar, Tajlandia, Indonezja i Malezja. W wyniku katastrofy śmierć poniosło ponad 150 000 osób i liczba ta z każdym dniem wzrasta. Pięć milionów ludzi pozostało bez dachu nad głową, dwa miliony potrzebują pomocy żywnościowej. Według naukowców, trzęsienie to jest piątym najsilniejszym od początku XX wieku, jednak niewątpliwie jednym z najbardziej tragicznych w skutkach w historii
Seria trzęsień ziemi pod Oceanem Idyjskim wystąpiła na olbrzymim obszarze, leżącym między Chinami i Australią. W ich wyniku pojawiła tsunami, kilkumetrowa fala morska, która zalała przybrzeżne obszary Sri Lanki, Indii, Tajlandii, Malezji, Bangladeszu i wysp Malediwów.
System ostrzegania uratowałby życie tysiącom ludzi w Azji
Centrum ostrzegania, podobne do systemu ostrzegania w rejonie Pacyfiku, mogłoby uratować życie tysiącom ludzi, którzy zginęli w niedzielę w wyniku uderzenia potężnych fal tsunami w Azji Południowej - powiedział przedstawiciel amerykańskiego sejsmologicznego centrum informacyjnego.
Ponieważ ogromne tsunami bardzo rzadko występują na Oceanie Indyjskim, mieszkający na jego wybrzeżach ludzie nie nauczyli się uciekać w głąb lądu, kiedy poczują wstrząsy
Wokół Pacyfiku istnieje system ostrzegania przed tsunami, tak dla zachodnich obrzeży Pacyfiku, jak i Ameryki Południowej. Stany Zjednoczone mają takie placówki na Hawajach i Alasce.
Zdaniem amerykańskich sejsmologów jest mało prawdopodobne, aby region Oceanu Indyjskiego został w krótkim czasie ponownie narażony na podobnie mordercze tsunami, ponieważ fale takie powodowane są przez bardzo silne wstrząsy sejsmiczne.
Najsilniejsze trzęsienie ziemi od 45 lat
W wyniku fal tsunami, które nastąpiły po trzęsieniu ziemi, w Indonezji zginęło co najmniej 150 osób
Epicentrum trzęsienia ziemi - według służb geologicznych USA - znajdowało się pod dnem morskim u zachodnich wybrzeży Sumatry, na głębokości 40 km. Amerykanie oceniają, że wstrząsy miały tam natężenie ok. 8,9 st. w skali Richtera.
Według AFP, było to najsilniejsze w świecie trzęsienie ziemi od 1960 roku.
Żródło:
www.pig.gov.pl